Anna Dorothea Therbusch
| Anna Dorothea Therbusch | |
|---|---|
  Irudi gehiago | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Anna Dorothea Lisiewski |
| Jaiotza | Berlin, 1721eko uztailaren 23a |
| Herrialdea |  Alemania |
| Heriotza | Berlin, 1782ko azaroaren 9a (61 urte) |
| Hobiratze lekua | Dorotheenstadt Cemetery (en)  |
| Familia | |
| Aita | Georg Lisiewski |
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | alemana |
| Irakaslea(k) | Georg Lisiewski (en) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | margolaria eta artista |
| Lantokia(k) | Berlin |
| Genero artistikoa | erretratua |
  | |
Anna Dorothea Therbusch (jaiotzaz Anna Dorothea Lisiewski, polonieraz Lisiemska; Berlin, Prusiako Erresuma, 1721eko uztailaren 23a – ibidem, 1782ko azaroaren 9a) Prusiako Erresuman jaiotako Rococo margolaria izan zen. Bere 200 lan inguru kontserbatzen dira, eta gutxienez laurogeita bost erretratu egiaztatu margotu zituen.[1]
Bizitza
Haurtzaroa
Anna Dorothea Therbusch Berlinen jaio zen. Artista familia batetik zetorren. Aita Georg Lisiewski (1674-1751) zen, poloniar jatorriko Berlingo margolaria, 1692an Prusiara iritsi zena Johann Friedrich Eosander von Göthe gorteko arkitektoaren segizioaren parte gisa.[2] Georgek pintura erakutsi zien Anna Dorotheari, haren alaba zaharrenari, Anna Rosinari, eta Christoph Friedrich Reinhold Lisiewskisemeari.
Ezkontza
Anna Dorothea Ernst Friedrich Therbusch Berlingo ostalariarekin ezkondu zen, 4 seme-alaba izan zituen eta 15 urtetan margotzeari utzi zion senarrari jatetxean laguntzeko. Familiako betebeharretatik askatu ostean, emakume heldua zelarik, familia utzi eta arte mundura itzuli zen.[3][4]
Ibilbidea
Paris
«Herri honetan sentsazioa sortzeko talentua ez zaio falta, gaztetasuna, edertasuna, umiltasuna, koketeria baino; emakumeak gure artisten merituen aurrean estasiatu behar dira, haiengandik ikasgaiak hartu, bular eta ipurdi onak izan eta bere maisuei eman.» —Denis Diderot.[5]
1760an, Stuttgart, Mannheim eta Berlingo gortean pintatzen agertzen da eta 1764an, enkarguak jasotzen. Pinturara itzuli ostean ezagutzen diren lehen lanak 1761ekoak dira, Wurtembergeko Carlos Eugenio dukearen Stuttgarteko auzitegian. Hemezortzi koadro margotu zituen oso denbora motzean gazteluko galeriarako. 1762an Stuttgarteko Arteen Akademiako ohorezko kide izatera heldu zen, eta Stuttgarten eta Mannheimen lan egin zuen. 1765ean Parisen kokatu zen. Frantziako Pintura eta Eskultura Errege Akademiak bere lehen lana erakutsi zuen, Edalea izeneko pieza, nahiz eta pintura mitologiko bat baztertu zitzaion. Kritikatua eta bere profesionaltasunarengatik errespetatua izan zen, baina ez zuen enkargurik. Denis Diderot, filosofo eta arte kritikaria, ulerkor agertu zen berarekin, gorputz-enborra biluzik zuela bere buruaren erretratua enkargatzeraino.[5] Azkenean, Anna Dorothea 1767an batu zen Akademiara, Diderotekin bizi izan zen eta artista ospetsuak ezagutu zituen. Philipp Hackert ere margotu zuen, baina Parisen arrakastarik izan barik jarraitu zuen.[6] Sasoi hura, hala ere, bere sormen handieneko sasoi gisa ikusten da.
Prusiara itzulera
Paris hiri garestia zen, eta Anna Dorotheak diru-zailtasunak izan zituen. 1768an, zorrak utzita, Paristik alde egin zuen Holandara. Bruselan egonaldi motz bat egin ostean, Vienara bidaiatzen jarraitu zuen, eta han Akademian onartu zuten, Hackerten erretratuarengatik. Azkenean, 1769an heldu zen Berlinera, eta Prusiako emakume margolaririk garrantzitsuena izatera heldu zen, estimu handikoa.
Federiko II.a Handiaren erretratua margotu zuen, eta eraiki berria zen Sanssouci jauregia eszena mitologikoekin apaindu zuen. Prusiako erregetzako zortzi kideren erretratuak ere margotu zituen Katalina II.a Errusiakoarentzat (Katalina Handia).[7] Anna Dorothea inoiz Errusiara joan ez bazen ere, bildumazale errusiarrek estimu handia zioten haren lanari.[8] Johann Wolfgang von Goetheren inguruko artista taldea ere ezagutu zuen.
Berlinen hil zen, 61 urte zituela, eta Dorotheenstadteko hilerrian lurperatu zuten. Bertako eliza Bigarren Mundu Gerran suntsitu bazuten ere, haren hilobia ukitu barik gelditu zen.
Diderotekin izan zuen harremana izan zuen inspirazio Eric-Emmanuel Schmittek Der Freigeist ("Izpiritu Askea") antzezlana idazteko, Der Libertin ("Libertine") izenez ere ezaguna den lana.
Erreferentziak
- ↑ Artnet.com, 21 July 2009
- ↑ Page 37, Dictionary of Women Artists Delia Gaze, p.37
- ↑ Exhibition of self-portraits highlights women artists, The Guardian, 17 October 2005, retrieved on 20 July 2009
- ↑ Who does she think she is?, The Independent, 4 April 1998, retrieved on 20 July 2009
- ↑ a b (Ingelesez) Gaze, Delia. (1997). Dictionary of Women Artists: Introductory surveys ; Artists, A-I. Taylor & Francis ISBN 978-1-884964-21-3. (Noiz kontsultatua: 2024-08-08).
- ↑ Portraiture: Facing the Subject, by Joanna Woodall, p. 154, retrieved on 20 July 2009
- ↑ St. Petersburg the Great, The Washington Post, 7 Feb 2003, retrieved on 20 July 2009
- ↑ Russian Revelation; At Women in the Arts, Catherine's St. Petersburg Resurrected[Betiko hautsitako esteka], The Washington Post, 23 Feb 2003, retrieved on 20 July 2009
Bibliografia
- BibliografiaKatharina Küster, Beatrice Scherzer eta Andrea Fija: Der freie Blick. Anna Dorothea Therbusch und Ludovike Simanowiz. Zwei Porträtmalerinnen des 18. Jahrhunderts. (Ludwigsburg Museo Metropolitanoan erakusteko katalogoa, Kunstverein Ludwigsburg, Villa Franck, 2002/2003), Kehrer Verlag Heidelberg, ISBN 3-933257-85-9
- Bärbel Kovalevski (arg. ): Zwischen Ideal und Wirklichkeit, Künstlerinnen der Goethe-Zeit zwischen 1750 und 1850, erakusketa katalogoa, Hatje Crantz Verlag, Gotha, Constance, 1999, ISBN 3-7757-0806-5
- Frances Borzello: Wie Frauen sich sich ehen. Selbstbildnisse aus fünf Jahrhunderten. Karl Bendición Verlag Munich 1998.
- Gottfried Zigilua: Malerinnen aus fünf Jahrhunderten. Ellert und Richter, Hamburgo 1988, ISBN 3-89234-077-3
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|---|
Datuak: Q273126
Multimedia: Anna Dorothea Therbusch / Q273126
