Eskolunbeko Andre Mariaren santutegia
| Eskolunbeko Andre Mariaren santutegia | |
|---|---|
  Irudi gehiago | |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Euskal Herria |
| Probintzia |  Araba |
| Herria | Kuartango |
| Koordenatuak | 42°54′36″N 2°52′39″W / 42.9101°N 2.877625°W / 42.9101; -2.877625 |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Elizbarrutia | Gasteizko elizbarrutia |
| Arkitektura | |
| Estiloa | arkitektura gotikoa pizkundetar arkitektura |
Eskolunbeko Andre Mariaren santutegia Arabako mendebaldeko santutegi bat da, Kuartangokoa, Katadianotik kilometro bat ekialdera kokatua, errekasto baten ertzean. 1541. urtean bukatu zituzten santutegia eraikitzeko lanak.[1] Eskolunbeko zelaietan, abuztuko azken igandean, erromeria jendetsua egiten da Kuartangoko zaindari den Eskolunbeko Andre Mariaren ohorez.[2]
Izena
Eskolunbe, toki sakratu horren izena izateaz gain, emakume izena ere bada. Historian zehar, dokumentuetan Eskorunbe, Axkorunbe eta Aiskolunbe formekin ere agertu da (euskararen gaur egungo grafiara ekarriak daude hiru forma horiek). Lehenengo aipamena 937. urtekoa da.[3]
Ezaugarriak
Bi sarbide dituen harrizko harresi batek inguratzen du. Iparraldeko sarbideak arku erdizirkularra du. Alboko eraikin bat du: ermitauaren bizilekua. Ermitaua arduratzen zen santutegia zaintzeaz eta herritarrek santutegirako emandako limosnak biltzeaz.[1]
Elizak oinplano angeluzuzena du, burualde zuzenarekin. Bi ataletan zatitutako habearte bakarra du, ganga gotiko berantiarrekin.[4][1]
Korua 1544. urtekoa da. Erretaula nagusia, berriz, Arabako elementu plateresko garrantzitsuenetako bat da. 1565-1567 bitartean egin zuten Juan Aiala gasteiztar eskultoreak eta Jeronimo Nogueras urduñar eskultoreak. 1999. urtetik, kultura ondasun izendatuta dago, monumentu sailkapenarekin, eta geroztik berritu egin dute. Oraindik eusten dio XVI. mendeko polikromiaren zati handi bati, urre kolorea nagusi izanik. Andre Mariari eskainitako santutegia denez, irudi nagusiek haren bizitzako gertaerak islatzen dituzte: deikundea, ikustaldia, zeruratzea, lokartzea, Jesusen jaiotza eta agerkundea. Erdiko nitxoan, Andre Mariaren tailua dago, aingeruek koroatzen dutela. Apaingarri osagarriak ugariak eta preziosistak dira.[1]
Alboetako erretaulak geroagokoak dira, XVIII. mendearen azken laurdenekoak. Zuriz margotuta daude, haitzurdinaren itxura emateko. Ezkerreko erretaulak Eskolunbeko Andre Mariaren irudia dauka, Erdi Arokoa (XIV. mendekoa), alboan gurasoak dituela: San Joakim eta Santa Ana.[1]
Antzina, Eskolunbeko Andre Mariaren irudia erretaula nagusiaren erdigunean zegoen. Alboko erretaula horretara jaitsi zuten irudia jantziz eta bitxiz apaintzeko ohitura zegoen garaian, errazago jantzi eta edertu ahal izateko. Duela hamarkada batzuk arte, jantzita egoten zen; baina gaur egun jatorrizko tailua ikus daiteke.[1]
Iruditegia
-
Eskolunbeko santutegiko korua. -
Eskolunbeko santutegiko erretaula nagusia. - Eskolunbeko erromerian egin ohi den giza gaztelua.
Erreferentziak
- ↑ a b c d e f Eskolunbeko Andre Mariaren Santutegiko argibide panela, landatur.com.
- ↑ Arabako Foru Aldundia. (2010). Araba herriz herri. Arabako Foru Aldundia, 82 or..
- ↑ Euskaltzaindia: «Eskolunbe», Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Eskolunbeko Andre Mariaren santutegia» Hiru.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
Kanpo estekak
- Garate Goñi, Alberto. «Eskolunbe» Auñamendi Eusko Entziklopedia (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q90417247
Multimedia: Eskolunbeko Andre Mariaren santutegia / Q90417247
