Merak (izarra)
Merak (izarra) | |
---|---|
Behaketa | |
Distantzia Lurretik | 25,9047 pc |
Itxurazko magnitudea (V) | 2,37, 2,35, 2,31, 2,35, 2,35, 2,359, 2,35, 2,398536 eta 2,35 |
Magnitude absolutua | 0,61 |
Mota espektrala | A1IVps |
Metaltasuna | 0,249 |
Konstelazioa | Hartz Handia |
Abiadura erradiala | −13,1 km/s |
Igoera zuzena | 165,46033229797 ° |
Deklinazioa | 56,382433649496 ° |
Ezaugarri fisikoak | |
Diametroa | 3.950.000 km |
Masa | 2,7 M☉ |
Izendapenak | |
ikusi
|
Merak (β Ursae Majoris / β UMa / 48 Ursae Majoris) Hartz Handiaren konstelazioko izarra da.[1] Bayerren izendapenean «Beta» izena izan arren, konstelazioko bosgarren izar distiratsuena baino ez da, eta haren itxurazko magnitudea +2,34 da.
Merak familiako izar oso ezaguna da Ipar hemisferioko behatzaileentzat, izar «apuntatzaile» gisa. Izan ere, Dubherekiko (α Ursae Majoris) osatzen duen lerroa luzatzean, Polarisera iristen da, iparrizarra.[2]
Izena
Merak izena, Mirak bezala ere idatzia, arabierazko maraq-etik dator, «solomoak», hartzaren gorputzean duen kokapenagatik.
Antzinako Grezian Helike izenaz ezaguna izan liteke, Hartz Nagusi osoak ere hartzen zuen izenetako bat. Txinan Tien Seuen deitzen zioten, «esfera armilarra»; hinduentzat, berriz, Pulaha, zazpi Rishisetako bat.[3] Euskaraz, idi-ohoinak asterismoa sortzen duen bi idietako baten parte izango litzateke.
Ezaugarri fisikoak
Eguzkia bezala, Merak sekuentzia nagusiko izarra da, baina hau baino handiagoa eta beroagoa. A1V motako espektro-motakoa, 9.000 K-ko tenperatura du, eta eguzki-argitasuna baino 69 aldiz handiagoa den distira egiten du.[1] Eguzkiak baino 2,7 aldiz masa handiagoa du, eta 300 milioi urte dituela kalkulatzen da.[4] Hauts-disko batez inguratuta dago Merak, Vega edo Fomalhaut bezala. Saturnoren orbitaren antzeko tamaina du disko horrek, eta hura osatzen duten hauts-partikulek ehunka K-ko tenperatura dute, gure planeta-sisteman aurkitutako tenperaturaren antzekoa. Merak orbitatzen ari diren planetak aurkitu ez diren arren, hautsak adierazten du planetak eratzeko prozesuan egon daitezkeela, ez badira jada sortu.[2]
Eguzki-sistematik 79 argi-urtera, Merak Hartz Nagusiko izar-elkarteko kidea da.[2]
Erreferentziak
Kanpo estekak
- Datuak: Q13096