Hexachloorethaan
| Hexachloorethaan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Structuurformule en molecuulmodel | |||||
 | |||||
Structuurformule van hexachloorethaan | |||||
 | |||||
Molecuulmodel van hexachloorethaan | |||||
| Algemeen | |||||
| Molecuulformule | C2Cl6 | ||||
| IUPAC-naam | hexachloorethaan | ||||
| Andere namen | perchloorethaan, R-116, CFC-116 | ||||
| Molmassa | 236,74 g/mol | ||||
| CAS-nummer | 67-72-1 | ||||
| EG-nummer | 200-666-4 | ||||
| Wikidata | Q415988 | ||||
| Beschrijving | Kleurloos tot wit poeder | ||||
| Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | |||||
| |||||
| H-zinnen | H315 - H319 - H335 - H351 - H410 | ||||
| EUH-zinnen | geen | ||||
| P-zinnen | P261 - P273 - P281 - P305+P351+P338 - P501 | ||||
| Fysische eigenschappen | |||||
| Aggregatietoestand | vast | ||||
| Kleur | kleurloos-wit | ||||
| Dichtheid | 2,1 g/cm³ | ||||
| Dampdruk | 53 Pa | ||||
| Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | |||||
| |||||
Hexachloorethaan of perchloorethaan is een organische verbinding, met als brutoformule C2Cl6. Het is bij kamertemperatuur een kleurloos tot wit poeder met een kamferachtige geur. De stof sublimeert bij een temperatuur van 183-185 °C.
Synthese
Hexachloorethaan wordt bereid door het chloreren van tetrachlooretheen.
Toepassingen
Hexachloorethaan wordt over de hele wereld gebruikt in aluminiumhoogovens om waterstofgas te verwijderen. Dat gas lost goed op in gesmolten aluminiumlegeringen waardoor er bij het stollen gasbelletjes kunnen ontstaan. De smelt moet daarom ontgast worden. Chloor (afkomstig van de thermische ontbinding van hexachloorethaan) is daarvoor geschikt. Door de mechanische actie van het omwoelen van het smeltbad ontsnapt de waterstof, en chloor reageert ook met onzuiverheden zoals magnesium, natrium of calcium tot de overeenkomstige chloriden, die een drijflaag boven het smeltbad vormen en afgescheiden kunnen worden. Chloor reageert ook met aluminium tot gasvormig aluminiumchloride dat uit het smeltbad vrijkomt en in contact met de luchtvochtigheid giftige HCl-dampen vormt. Het vaste hexachloorethaan is veel gemakkelijker en veiliger op te slaan en te transporteren dan het zeer toxische en corrosieve chloorgas.[1][2]
Hexachloorethaan heeft ook een militaire en pyrotechnische toepassing, namelijk voor het produceren van rookgordijnen en in rookbommen of rookgranaten. Die bevatten een mengsel van hexachloorethaan en een metaalpoeder (meestal zink of zinkoxide). Als dat mengsel ontstoken wordt, vormt zich een dichte mist van sterk hygroscopische zinkchloridedeeltjes.[3]
Tevens doet hexachloorethaan dienst bij de synthese van perchloorethyleen.
Regelgeving
Omdat het een milieuverontreinigende stof is, is hexachloorethaan in de non-ferrometaalindustrie in de Europese Unie echter niet meer toegestaan sedert het begin van de 21e eeuw.[4][5]
Toxicologie en veiligheid
Uit hexachloorethaan kunnen carcinogene, toxische en bioaccumuleerbare stoffen ontstaan, zoals dioxinen, hexachloorbenzeen en chloorfenolen.
Hexachloorethaan ontleedt bij verbranding of verhitting boven 300 °C, met vorming van giftige en corrosieve dampen, fosgeen en waterstofchloride. Ze reageert hevig met zink, aluminiumpoeder en natrium. Hexachloorethaan tast ook ijzer in aanwezigheid van vocht (water) aan, en moet daarom altijd worden opgeslagen in kunststoffen vaten.
Externe links
hexachloorethaan - International Chemical Safety Card- (en) MSDS van hexachloorethaan
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Duits octrooi 733616, "Verfahren zum Entgasen von Aluminium und Aluminiumlegierungen im Schmelzfluss" van 6 juni 1939 aan Rudolf Riedelbauch
- ↑ U.S. Patent 5769924, "Method of treating aluminum with chlorine produced from chlorocarbon compounds" van 23 juni 1998 aan C. Edward Eckert. Gearchiveerd op 30 juli 2023.
- ↑ Brit. Patent 127031, "Improvements in the obtainment of fumes, or vapours, by the combustion of mixtures of chemical substances", aangevraagd op 21 maart 1917 door Ernest Edouard Frédéric Berger.
- ↑ Richtlijn 97/16/EG van het Europees Parlement en de Raad van 10 april 1997 tot vijftiende wijziging van Richtlijn 76/769/EEG betreffende de beperking van het op de markt brengen en van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten
- ↑ Besluit 98/241/EG van de Raad van 23 maart 1998 inzake de goedkeuring namens de Gemeenschap van Parcom-besluit 96/1 betreffende de geleidelijke stopzetting van het gebruik van hexachloorethaan in de non-ferrometaalindustrie. Gearchiveerd op 30 juli 2023.
