Jan Thate

Jan Thate in 1946

Johannes Baptista (Jan) Thate (Vorden, 12 april 1906 – Laren, 9 augustus 1995) was een huisarts in Warnsveld, tevens sterren- en weerkundige en fotograaf.

Thate werd in 1906 in Huize den Bramel nabij Vorden geboren als zoon van de landeigenaar Wilhelm Julius Thate en Sara Crol. Hij studeerde in 1933 af als arts. Twee jaar daarna trouwde hij met Helena Gerhardina Marina (Leneke) Reich (1913-1992), met wie hij een huisartsenpraktijk begon in Warnsveld.

Thate interesseerde zich niet alleen voor de geneeskunde, maar ook voor astronomie en weerkunde. Hij bouwde in zijn tuin een eigen observatorium en een weerstation. Hij noteerde op 23 augustus 1944 in Warnsveld 38,6 graden Celsius, een temperatuur die tot 24 juli 2019 gold als het Nederlandse hitterecord.[1] Warnsveld was in die tijd, zo vermeldt Het Vrije Volk veertig jaar later, een termijnstation van het KNMI, waar driemaal per dag de temperatuur werd gemeten.[2] Al vanaf het eind van de jaren twintig publiceerde Thate waarnemingen in Hemel en dampkring, het orgaan van de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde.[3]

In 1975 liet Thate optekenen: "Ik herinner mij nog, dat het een aantal dagen zeer warm was. De mussen lagen, bij wijze van spreken, bij risjes dood in de dakgoot. Of de mensen het toen beseft hebben dat het zo warm was? Ach, het was oorlog en in de kranten stond niets over het weer te lezen en de radio zweeg ook dood. Wie de Engelse radio beluisterde hoorde die dag, dat de Amerikanen Parijs bevrijd hadden..." Volgens Thate beschouwden sommigen de gegeven temperatuur als een grap, ook al werd dezelfde dag in Maastricht 38 graden afgelezen[4] [in 2016 door het KNMI bijgesteld naar 36,8°C]. In 2006 trok het weerbedrijf MeteoConsult de meting ook in twijfel, maar bood daarvoor later verontschuldigingen aan.[5]

Voor zijn sterren- en weerkundige activiteiten maakte Thate gebruik van fotografie. In de oorlogsjaren maakte hij heimelijk foto's van in Warnsveld verblijvende Duitse soldaten.[6] Later legde hij het dagelijks leven in zijn woonplaats vast.[7] Verder maakte hij tekeningen en schilderijen. Na zijn pensionering was hij actief als amateurarcheoloog en deed een paar opmerkelijke vondsten in de buurt van zijn woonplaats.

Voor zijn verdiensten voor de samenleving van Warnsveld kreeg Thate in 1969 de zilveren legpenning van de gemeente Warnsveld toegekend. In oktober 2017 werd een plantsoen in Warnsveld naar hem genoemd.[8]

Literatuur

  • Heijden, Krijn van der, Jan Thate, huisarts te Warnsveld. Scènes uit een rijk leven, Dieren: Diepenmaat, 2017[9]
  • Heijden, Krijn van der, 'Huisarts J.B. Thate als militair arts'[dode link], in: Zutphen, vol 37 (2018) nr. 1, p. 11-16
Bron
  • Krijn van der Heijden, 'De Warnsveldse huisarts Jan Thate. Van noodhulp tot zilveren legpenning' (MijnGelderland.nl, ongedateerd)

Noten en referenties

  1. ↑ '75 jaar oud hitterecord gebroken: op Gilze-Rijen is het 38,8 graden', NOS 24 juli 2019. Gearchiveerd op 24 juli 2019.
  2. ↑ Hans de Jong, 'Onweerachtig' in Het Vrije Volk d.d. 24 augustus 1984
  3. ↑ Meerdere treffers via Delpher. Gearchiveerd op 14 augustus 2023.
  4. ↑ 'Deze zomer brak rekords', Eilanden-Nieuws 29 augustus 1975. Gearchiveerd op 18 maart 2020.
  5. ↑ Gerben van 't Hof, 'Nooit meer zo heet als in de jaren 40', Provinciale Zeeuwse Courant 4 juli 2015. Gearchiveerd op 24 juli 2019.
  6. ↑ 'Huisarts Thate en Warnsveld verliezen hitterecord uit oorlog na bijna 75 jaar', Omroep Gelderland 24 juli 2019. Gearchiveerd op 24 juli 2019.
  7. ↑ Honderden foto's van Thate zijn opgenomen in de beeldbank van het Regionaal Archief Zutphen.
  8. ↑ "Plantsoen vernoemd naar Warnsveldse huisarts Jan Thate" in Contact Zutphen/Warnsveld d.d. 6 september 2017. Gearchiveerd op 24 juli 2019.
  9. ↑ 'De Warnsveldse huisarts Jan Thate' en 'Jan Thate, huisarts te Warnsveld scènes uit een rijk leven'. Gearchiveerd op 29 maart 2023.