Johann Strauss jr.

Volledige naam

Johann Baptist Strauss

Bijnaam

"Schani", "der Walzerkönig“

Geboren

25 oktober 1825

Overleden

3 juni 1899

Land

Oostenrijk

Nevenberoep

dirigent, violist, altviolist

Instrument

piano, viool, altviool

Leraren

Joseph Lanner, Joseph Drechsler

Belangrijkste werken

An der schönen blauen Donau, Kaiserwalzer, Wo die Zitronen blühen, Wiener Blut, Künstlerleben, Tritsch Tratsch Polka, Rosen aus dem Süden, Morgenblätter, Pizzicatopolka, Die Fledermaus, Der Zigeunerbaron

(en) IMDb-profiel

(en) Allmusic-profiel

(en) Last.fm-profiel

(en) Discogs-profiel

(en) MusicBrainz-profiel

Portaal

Muziek

Johann Baptist Strauss jr. of ook wel Johann Strauss II (Wenen, 25 oktober 1825 – aldaar, 3 juni 1899) was een Oostenrijks violist en componist van vele walsen en operettes. Hij is onder andere bekend van de wals An der schönen blauen Donau en de operette Die Fledermaus.

Levensloop

Zijn vader, de componist Johann Strauss sr. (met als beroemdste werk de Radetzkymars), wilde niet dat hij musicus zou worden. Hij studeerde als kind stiekem viool, onder anderen bij de grootste 'rivaal' van zijn vader, Joseph Lanner. Hij heeft ook les gevolgd bij de Weense professor in compositieleer Joseph Drechsler, die bekend is geworden door zijn theaterlied Brüderlein fein. Johann Strauss jr. kon zich pas echt gaan toeleggen op een carrière als componist, toen Johann sr. in 1842 de familie verliet.

Johann jr. (door zijn familie doorgaans "Schani" genoemd) kwam uit een muzikale familie. Zijn vader Johann Strauss sr. en broers Josef en Eduard waren eveneens componisten, maar Johann jr. is met afstand de bekendste. Dit wekte een niet geringe jaloezie op bij zijn beide broers, met name bij Eduard. Maar objectief muzikaal gezien stak "Schani" met kop en schouders boven het niveau van zijn broers uit. De composities van Josef en Eduard zijn weliswaar verdienstelijk te noemen, maar missen de geniale en verrassende wendingen van de composities van Johann jr.

Gedurende zijn leven was hij al bekend als de walskoning en de populariteit van de Weense wals is voor een belangrijk deel aan hem te danken. De Weense wals werd in de tijd waarin Johann Strauss jr. leefde voornamelijk in danszalen gespeeld. Het is uitsluitend aan Johann Strauss jr. te danken dat de Weense wals van het niveau van de danszaal naar het concertpodium getild werd.

Hij streefde zijn vader als componist snel voorbij en beleefde successen op tournees door Oostenrijk, Polen, Duitsland, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië.

Hij werd gewaardeerd door prominente componisten uit zijn tijd, onder wie Johannes Brahms, een persoonlijke vriend.

Johann Strauss jr. stierf op 73-jarige leeftijd aan een longontsteking. In Wenen zijn er twee musea die aandacht aan zijn werk en leven besteden, namelijk het Museum der Johann Strauss Dynastie en de Johann Strauss Wohnung. Verder staat er in het Stadspark nog het Johann Strauss-monument.

Composities (onvolledig)

Werken voor orkest

1844: Sinngedichte, wals, Op. 1
1844: Debut-Quadrille, Op. 2
1844: Herzenslust, Polka, Op. 3
1844: Gunstwerber, wals, Op. 4
1845: Patrioten, mars, Op. 8
1845: Amazonen-Polka, Op. 9
1846: Jugend‑Träume, wals, Op. 12
1846: Serben-Quadrille, Op. 14
1846: Sträußchen, wals, Op. 15
1846: Jux-Polka, Op. 17
1846: Berglieder, wals, Op. 18
1846: Dämonen-Quadrille, Op. 19
1846: Austria, mars, Op. 20
1846: Lind-Gesänge, wals, Op. 21
1846: Pesther Csárdás, Op. 23
1846: Zigeuner-Quadrille, Op. 24
1846: Zeitgeister, wals, Op. 25
1846: Hopser-Polka, Op. 28
1846: Die Belagerung von Rochelle, Quadrille, Op. 31
1847: Slaven-Potpourri, Op. 39
1847: Serbischer Marsch, WoO
1847: Sängerfahrten, wals, Op. 41
1847: Explosions-Polka, Op. 43
1847: Fest, mars, Op. 49
1848: Revolutions-Marsch, Op. 54 - oorspronkelijk getiteld: Siegesmarsch der Revolution
1848: Studenten-Marsch, Op. 56
1848: Brünner Nationalgarde-Marsch, Op. 58
1849: Einheits‑Klänge, wals, Op. 62
1849: Kaiser Franz Josef Marsch, Op. 67
1849-1850: Triumph Marsch, Op. 69
1850: Die Gemüthlichen, wals, Op. 70
1850: Frohsinns-Spenden, wals, Op. 73
1850: Lava‑Ströme, wals, Op. 74
1850: Wiener Garnison Marsch, Op. 77
1850: Heiligenstädter-Rendezvous Polka, Op. 78
1850: Johannis‑Käferln, Op. 82
1850: Ottinger Reitermarsch, Op. 83
1850: Hirten-Spiele, wals, Op. 89
1851: Kaiser-Jäger-Marsch, Op. 93
1851: Rhadamantus‑Klänge, wals, Op. 94
1851: Viribus Unitis, Op. 96
1851: Vöslauer-Polka, Op. 100
1851: Mephistos Höllenrufe, wals, Op. 101
1851: Albion Polka, Op. 102 (opgedragen aan Albert van Saksen-Coburg en Gotha)
1852: Harmonie-Polka, Op. 106
1852: Großfürsten-Marsch, Op. 107
1852: Tete a Tete, Quadrille, Op. 109
1852: Elektromagnetische Polka, Op. 110
1852: Blumenfest-Polka, Op. 111
1852: Melodien-Quadrille, nach Motiven aus Opern von Giuseppe Verdi, Op. 112
1852: Sachsen-Kurkaiser-Marsch (Sachsen-Kürassier-Marsch), Op. 113
1852: Liebeslieder", wals, Op. 114
1852: Wiener Jubelgruß Marsch, Op. 115
1852: Annen-Polka, Op. 117 (opgedragen aan Maria Anna van Sardinië keizerin van Oostenrijk)
1852-1853: Santanella-Polka, Op. 124
1852-1853: Phönix-Schwingen, wals, Op. 125
1853: Kaiser-Franz-Josef I Rettungs-Jubel-Marsch, Op. 126
1853: Freudengruß-Polka, Op. 127
1853: Aesculap-Polka, Op. 130
1853: Wiener Punch-lieder, wals, Op. 131
1853: Caroussel Marsch, Op. 133
1853: Kron-Marsch, Op. 139
1854: La Viennoise, Polka mazur, Op. 144
1854: Musen-Polka, Op. 147
1854: Erzherzog Wilhelm Genesungs Marsch, Op. 149
1854: Elisen Polka francaise, Op. 151
1854: Myrthen-Kränze (ook: Elisabethsklänge), wals, Op. 154
1854: Napoleon-Marsch, Op. 156
1854: Nachtfalter, wals, Op. 157
1854: Alliance-Marsch, Op. 158
1854: Schnellpost-Polka, Op. 159
1855: Souvenir-Polka, Op. 162
1856: Grossfürstin Alexandra-Walzer, Op. 181
1856: Krönungsmarsch, Op. 183
1856: Krönungslieder, wals, Op. 184
1857: Alexandrinen, Polka-française, Op. 198
1858: L'enfantillage (Zepperlpolka), Polka francaise, Op. 202
1858: Champagner-Polka, Op. 211
1858: Fürst Bariatinsky Marsch, Op. 212
1858: Tritsch-Tratsch, Polka schnell, Op. 214
1859: Auroraball-Polka, Op. 219
1859: Reiseabenteuer, wals, Op. 227
1860: Sentenzen, wals, Op. 233
1860: Accelerationen, wals, Op. 234
1861: Hesperus-Polka, Op. 249
1861: Perpetuum mobile, Musikalischer Scherz, Op. 257
1861: Furioso Polka, Quasi Galopp, Op. 260
1862: Motoren, wals, Op. 265
1862: Wiener Chronik, wals, Op. 268
1862: Demolierer-Polka, Op. 269
1862: Morgenblätter, wals, Op. 279
1863: Leitartikel, wals, Op. 273
1863: Bauern-Polka, Polka française, Op. 276
1864: Vergnügungszug, Polka schnell, Op. 281
1864: Deutscher Krieger-Marsch, Op. 284
1864: Persischer Marsch, Op. 289 - oorspronkelijk getiteld: Persischer Armee-Marsch
1864: Quadrille sur des airs français, Op. 290^[1] (oorspronkelijke titel: Blondin-Quadrille, benoemd naar de Franse koorddanser Charles Blondin (1824-1897))
1865: "'s Gibt nur a Kaiserstadt, 's gibt nur ein Wien", Polka schnell, Op. 291
1865: Aus den Bergen, wals, Op. 292
1866: Flugschriften, wals, Op. 300
1866: Wiener Bonbons, wals, Op. 307
1866: Par Force!, Polka schnell, Op. 308
1867: An der schönen, blauen Donau, wals, Op. 314
1867: Künstlerleben, wals, Op. 316
1867: Postillon d'amour, Polka-française, Op. 317
1867: Leichtes Blut, Polka schnell, Op. 319
1867: Figaro-Polka, Polka française, Op. 320
1868: Stadt und Land, Polka, Op. 322
1868: Ein Herz und ein Sinn, Polka muzarka, Op. 323
1868: Unter Donner und Blitz, Polka schnell, Op. 324 (oorspronkelijke titel: Sternschnuppe)
1868: Geschichten aus dem Wienerwald, wals, Op. 325
1868: Freikugeln, Polka schnell, Op. 326
1868: Sängerslust, Polka, Op. 328
1869: Pizzicato Polka (samen met: Josef Strauss)
1869: Eljen a Magyar!, Ungarische Polka schnell, Op. 332
1869: Wein, Weib und Gesang!, wals, Op. 333
1869: Ägyptischer Marsch, Op. 335 - soms ook als Tscherkessen Marsch getiteld
1869: Im Krapfenwaldl, Polka française, Op. 336
1869: Von der Börse, Polka française, Op. 337
1870: Freuet euch des Lebens, wals, Op. 340
1870: Neu‑Wien, wals, Op. 342
1871: Indigo-Quadrille, Op. 344
1871: Tausend und eine Nacht, wals, Op. 346
1871: Indigo-Marsch, Op. 349
1871: Die Bajadere, Op. 351
1872: Russische Marsch-Fantasie, Op. 353
1873: Wiener Blut, wals, Op. 354
1873: Carnevalsbilder, wals, Op. 357
1873: Gruß aus Österreich, Polka mazur, op. 359
1873: Bei uns z'Haus, Op. 361
1874: Fledermaus-Polka, Op. 362
1874: Fledermaus-Quadrille, Op. 363
1874: Wo die Zitronen blühn, Op. 364
1874: Tik Tak, Polka schnell, Op. 365
1874: An der Moldau, Polka francaise, Op. 366
1874: Du und Du, Op. 367
1875: Cagliostro-Walzer, Op. 370
1875: Hoch Österreich, Op. 371
1875: Bitte schön!, Op. 372
1875: Auf der Jagd, Op. 373
1875: O schöner Mai!, Op. 375
1875: Banditen-Galopp, Op. 378
1878-1879: Kennst du mich?, wals, Op. 381
1879: Pariser Polka, Op. 382
1880: Rosen aus dem Süden, wals, Op. 388
1881: Stürmisch in Lieb' und Tanz, Polka schnell, Op. 393
1881: Jubelfest Marsch, Op. 396
1881: Der Lustige Krieg Marsch, Op. 397
1881: Frisch ins Feld!, mars, Op. 398
1881: Kuß-Walzer, Op. 400
1881: Entweder - oder!, Polka schnell, Op. 403
1881: Matador Marsch, Op. 406
1881: Italienischer Walzer, Op. 407
1882: Habsburg Hoch!, mars, Op. 408
1883: Frühlingsstimmen, wals, Op. 410
1883: Lagunen-Walzer, Op. 411
1885: Einzugsmarsch aus der Operette "Zigeunerbaron", WoO
1885: Schatz-Walzer, Op. 418
1886: Russischer Marsch, Op. 426
1887: Freiwillige vor, WoO - opgedragen aan "Wiener Freiwillige Rettungsgesellschaft"
1887: Donauweibchen, wals, op. 427
1887-1888: Reitermarsch, Op. 428
1888: Soldatenspiel, Polka francaise, Op. 430
1888: Spanischer Marsch, Op. 433
1888: Kaiser-Jubiläum-Jubelwalzer, Op. 434
1888: Kaiser-Walzer Op. 437
1890: Rathausball-Tänze, wals, Op. 438
1891: Ritter Pasmann, Csárdás, Op. 441
1892: Seid umschlungen Millionen, wals, Op. 443
1892: Märchen aus dem Orient, wals, Op. 444
1893: Ninetta-Marsch, Op. 447
1893: Festmarsch, Op. 453 - gecomponeerd ter gelegenheid van het huwelijk van prins Ferdinand I van Bulgarije met prinses Maria Louisa van Bourbon-Parma op 20 april 1893
1894: Zivio! Marsch, Op. 456
1896: Neue Pizzicato-Polka, Op. 449
1896: Gartenlaube-Walzer, Op. 461
1896: Trau, schau, wem!, Op. 463
1896: Es war so wunderschön, mars, Op. 467
1896: Deutschmeister Jubiläums-Marsch, Op. 470 - gecomponeerd ter gelegenheid van het 200-jarig jubileum van het Hoch- und Deutschmeister Infanterie Regiment Nr. 4 in Wenen
1897: Wo uns're Fahne weht, mars, Op. 473
1898: Aufs Korn! Bundesschützen-Marsch, Op. 478
1898: Klänge aus der Raimundzeit, Quodlibet aus Gesängen und Tänzen über Themen von Joseph Drechsler, Conradin Kreutzer, Joseph Lanner, Wenzel Müller en Johann Strauss sr, Op. 479
Vaterländischer Marsch (samen met: Josef Strauss)

Werken voor harmonieorkest

An der Elbe, wals, op. 477^[2]

Muziektheater

Opera

Voltooid in	Titel	Akten	Première	Libretto
1891	Ritter Pásmán, Op. 441	3 bedrijven	1 januari 1892, Wenen, Hofoper	Ludwig Dóczi naar de ballade Pázmán lovag van János Arany

Ballet

Voltooid in	Titel	Akten	Première	Libretto	Choreografie
1899	Aschenbrödel (Assepoester)	3 bedrijven	(alleen een fragment - première van de van Josef Bayer voltooide versie op 3 mei 1901, Berlijn, koninklijk operahuis	Hermann Heinrich Regel	Emil Graeb

Operettes

Voltooid in	Titel	Akten	Première	Libretto
1868	Die lustigen Weiber von Wien		niet uitgevoerd	Joseph Braun
1871; 1e rev. 1875; 2e rev. 1877	Indigo und die vierzig Räuber; 1e rev.: La Reine Indigo; 2e rev.: Königin Indigo	3 bedrijven	10 februari 1871, Wenen, Theater an der Wien; 1e rev.: 1875, Parijs; 2e rev.: 1877, Wenen	Maximilian Steiner
1873	Karneval in Rom	3 bedrijven	1 maart 1873, Wenen, Theater an der Wien	Joseph Braun naar de komedie "Piccolino" van Victorien Sardou, Richard Genée
1874, rev. 1877	Die Fledermaus; rev. versie als: La Tzigane	3 bedrijven	4 april 1874, Wenen, Theater an der Wien; rev. versie: 1877, Parijs	Richard Genée naar Karl Haffners bewerking van de Franse vaudeville Le Réveillon van Henri Meilhac en Ludovic Halévy
1875	Cagliostro in Wien		27 februari 1875, Wenen, Theater an der Wien	F. Zell, Richard Genée
1876	Prinz Methusalem		3 januari 1877, Wenen, Carl-Theater	Carl Treumann naar Victor Wilder en Delacour
1878	Blindekuh	3 bedrijven	18 december 1878, Wenen, Theater an der Wien	naar het gelijknamige blijspel van Rudolf Kneisel
1880	Das Spitzentuch der Königin	3 bedrijven	1 oktober 1880, Wenen, Theater an der Wien	Heinrich Bohrmann, Julius Rosen, O.F. Berg, Richard Genée
1881	Der lustige Krieg	3 bedrijven	25 november 1881, Wenen, Theater an der Wien	F. Zell, Richard Genée naar het libretto van Mélesville tot de opera comique Les Dames-capitaines van Henri Reber
1883	Eine Nacht in Venedig	3 bedrijven	3 oktober 1883, Berlijn, Friedrich Wilhelmstädtisches Theater	F. Zell, Richard Genée naar het libretto van Eugène Cormon en Michel Carré tot de opera comique Le Château trompette van François-Auguste Gevaert
1885	Der Zigeunerbaron		24 oktober 1885, Wenen, Theater an der Wien	Ignaz Schnitzer, Mór Jókai naar de novelle Saffi van Mór Jókai
1887	Simplicius	voorspel, 2 bedrijven	17 december 1887, Wenen, Theater an der Wien	Victor Léon naar Der Abentheuerliche Simplicissimus Teutsch van Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen
1893	Fürstin Ninetta	3 bedrijven	10 januari 1893, Wenen, Theater an der Wien	Hugo Wittmann, Julius Bauer
1894	Jabuka oder Das Apfelfest	3 bedrijven	12 oktober 1894, Wenen, Theater an der Wien	Gustav Davis, Max Kalbeck
1895	Waldmeister	3 bedrijven	4 december 1895, Wenen, Theater an der Wien	Gustav Davis
1897	Göttin der Vernunft	3 bedrijven	13 maart 1897, Wenen, Theater an der Wien	Alfred Maria Willner, Bernhard Buchbinder

Externe link

Bladmuziek van Johann Strauss jr. op de website van het International Music Score Library Project

Bronnen, noten en/of referenties

↑ In talrijke andere bronnen wordt de Kaiser Alexander Huldigungs Marsch Op. 290 gedocumenteerd - opgedragen aan de Russische keizer Alexander II van Rusland; zie onder anderen: Francis Pieters: The Marches of the Viennese Strauß Dynasty, in: WASBE World - Official Magazine of the World Association for Symphonic Bands and Ensembles, March 2013, pp. 14-27, ISSN 2192-5127
↑ Johann Strauss: An der Elbe, Walzer f. Harmoniemusik, op. 477 in de catalogus van de muziekuitgeverij Friedrich Hofmeister Leipzig, november 1898, pp. 518