Joodmonochloride

Joodmonochloride
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van joodmonochloride
Molecuulmodel van joodmonochloride met jood links en chloor rechts
Algemeen
Molecuulformule	ICl
IUPAC-naam	joodmonochloride
Molmassa	162,35 g/mol
CAS-nummer	7790-99-0
Wikidata	Q414607
Beschrijving	Roodbruine vloeistof
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar
H-zinnen	H314 - H334
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P261 - P280 - P305+P351+P338 - P310
Fysische eigenschappen
Dichtheid	3.10 g/cm³
Smeltpunt	(α-form) 27 °C
Kookpunt	97,4 °C
Goed oplosbaar in	koolstofdisulfide, azijnzuur, pyridine
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Joodmonochloride is een interhalogeenverbinding met als brutoformule ICl. Het is een rood-bruine corrosieve verbinding met een smeltpunt dicht tegen kamertemperatuur. Door het verschil in elektronegativiteit tussen jood en chloor is ICl een polaire verbinding die zich gedraagt als een bron van I⁺ (jodonium-ionen).

De bereiding van joodmonochloride verloopt door de twee halogenen met elkaar te mengen:

${\displaystyle {\ce {I2 + Cl2 -> 2ICl}}}$

Als chloorgas over joodkristallen geleid wordt, is de vorming van de bruine joodmonochloride-damp duidelijk waarneembaar. Joodmonochloride kan vervolgens als vloeistof verzameld worden. Een overmaat chloor zet joodmonochloride in een reversibele reactie om in joodtrichloride volgens:

${\displaystyle {\ce {ICl + Cl2 -> ICl3}}}$

Van ICl zijn twee polymorfe vormen bekend. α-ICl vormt rood doorschijnende, zwarte naalden met een smeltpunt van 27,2 °C, β-ICl bestaat uit zwarte plaatvormige kristelen, roodbruin bij dioorvallend licht, met een smeltpunt van 13,9 °C.^[1]

In de organische synthese is joodmonochloride een zeer bruikbaar reagens.^[1] Het wordt gebruikt als een bron van elektrofiel jood (I⁺) in de synthese van een aantal aromatische joodverbindingen. Joodmonochloride is ook in staat om binding tussen koolstof en silicium te verbreken.

Joodmonochloride addeert aan dubbele bindingen in alkanen, waarbij chloor-joodalkanen worden gevormd:

${\displaystyle {\ce {R-CH=CH-R' + ICl -> R-CH(I)-CH(Cl)-R'}}}$

Als deze reactie in aanwezigheid van natriumazide wordt uitgevoerd, ontstaat het joodazide.

In tegenstelling tot de algemene reactie van interhalogenen, reageert joodmonochloride met water onder ontleding naar de elementen.^[2]

Met droog (= watervrij) HCl-gas reageert ICl onder vorming van waterstofdichloorjodaat:^[2]

${\displaystyle {\ce {HCl\ +\ ICl\ ->\ HICl2}}}$