Jouswierpolder

Jouswierpolder
Natuurgebied
Jouswierpolder (Friesland)
Jouswierpolder
Situering
Coördinaten 53° 20′ NB, 6° 4′ OL
Dichtstbijzijnde plaats Dokkum
Informatie
Oppervlakte 2,04 km²
Opening 1855
Foto's
Jouswierpolder
Jouswierpolder

De Jouswierpolder of Jouswiersterpolder is een polder en natuurgebied bij Jouswier in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.

Ten westen van Jouswier liggen de Marlannen, een polder. Het Muizenrid (Fries: Mûzeriid) is een natuurlijk stroompje dat van zuidwest naar noordoost door de Marlannen loopt. Aan deze waterloop lagen twee meertjes, het Jouswierstermeer en het Mellemameertje, genoemd naar de Mellema State bij Oostrum. De stijgende zeespiegel in de 2e en 3e eeuw na Christus zorgde voor de afzetting van knipklei in het gebied, boven op de aanwezige veengronden. Hier werd tot in de Middeleeuwen zout geworden veen afgegraven en verbrand om zo het zout te verkrijgen, zogenaamde moernering.[1]

Dit accentueerde de lage ligging van dit gebied, dat in het verleden meermaals overstroomde en enkel in de zomer droog was. De huuropbrengst van de landerijen waarmee de predikant van Jouswier betaald moest worden, was dan ook gering.[2] Al in 1581 had Jouswier een kleine pastorie en was het dorp eigenlijk niet in staat om predikant in dienst te hebben.[3]

De afwatering van Oostdongeradeel verliep via de Ezumazijl en de Oostrumerzijl. De Oostrumerzijl werd onderhouden door de dorpen Aalsum, Jouswier, Metslawier, Oostrum en Wetsens. Deze zijl slibde dicht en werd in 1672 opgeheven. Het dichtslibben van de Paesens en opstuwend boezemwater uit de provincie, maakte dat Oostdongeradeel vaak met overstromingen te kampen had. Zo kwam het water van Westdongeradeel binnen via de Jaarlasloot bij Wetsens, even ten westen van Jouswier. De situatie verergerde toen in 1729 de Sluis Dokkumer Nieuwe Zijlen aangelegd werd. Hiermee kwamen alle sluizen rond de stad Dokkum ter vervallen en kreeg Oostdongeradeel nog meer te verwerken.

In 1821 werd een oplossing geboden door het aanleggen van een dijk van Dokkum naar Holwerd om zo de polder Oost- en Westdongeradeel te creëren.[4] Om de zomerpolder tussen Jouswier, Oostrum en Ee definitief in te polderen, werd in 1854 een inpolderingscontract gesloten voor ruim 204 ha. In 1851 werd de bouwvallig geworden watermolen afgebroken en vervangen door een nieuwe die op de Zuider Ee uitsloeg.[5]

Volgens de kaart van Wopke Eekhoff werd het Jouswierstermeer in 1855 drooggelegd. De Jouswierpolder was tot 1910 een particuliere polder. In dat jaar werd het waterschap Jouswier opgericht.[6] Anno 2019 is het een weidevogelgebied en maakt het deel uit van het natuurgebied Noard-Fryslân van Staatsbosbeheer.[7]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Berg, H.M. van den, 1983. Noordelijk Oostergo. Dongeradelen. 's-Gravenhage: SDU uitgeverij. Gearchiveerd op 22 januari 2023.
  2. ↑ Columba, W., 1766. Naamlyst der heeren predikanten, die onder 't ressort van de E. classis van Dokkum, zedert de Reformatie, gedient hebben. Leeuwarden: Pieter Koumans. Gearchiveerd op 29 augustus 2023.
  3. ↑ Bergsma, W., 1999. Tussen Gideonsbende en publieke kerk: een studie over het gereformeerd protestantisme in Friesland, 1580-1650. Hilversum: Uitgeverij Verloren.
  4. ↑ Jongsma, Tj., 2012. Archiefinventaris 002 Oostdongeradeel 1657-1928 Oostdongeradeel Periode tot 1795. [online] Beschikbaar via: Hicnof.nl. [Geraadpleegd op 25 januari 2019]. Gearchiveerd op 5 december 2022.
  5. ↑ Molen Database, 2010. Jouswiersterpolder, Jouswier. [online] Beschikbaar via: Molendatabase.nl. [Geraadpleegd op 25 januari 2019].
  6. ↑ Archieven Tresoar, 2012. Archieven van de voorgangers van het voormalige waterschap Tusken Waed en Ie - Waterschap Jouswier. [online] Beschikbaar via: Archieven.Tresoar.nl. [Geraadpleegd op 25 januari 2019].
  7. ↑ Hoekstra, G., 2017. Grote opknapbeurt voor natuur in Noard-Fryslân. Staatsbosbeheer Boswachtersblog, [blog] 27 november. Beschikbaar via: Boswachtersblog.nl. [Geraadpleegd op 25 januari 2019]. Gearchiveerd op 26 september 2022.