Lijst van toeristische spoorwegen en museumlijnen in België
Portaal Openbaar vervoer
Hieronder staat een lijst met toeristische spoorwegen en museumlijnen in België.
Organisaties met een eigen spoorlijn
Normaalspoor
- Stoomcentrum Maldegem (SCM), actief op de lijn 58 - Maldegem-Eeklo met stoom- en dieseltractie. Het heeft ook een korte 600mm-spoorlijn.
- Chemins de Fer à Vapeur des 3 Vallées (Stoomtrein der drie Valleien) (CFV3V), actief op lijn 132 - Mariembourg-Treignes,
- Stoomtrein Dendermonde-Puurs (SDP), actief op de lijn 52 - Dendermonde-Puurs. Op deze lijn is ook vereniging Tubize 2069 VZW actief.
- Toerisme en Spoorpatrimonium (TSP), actief op de lijn 128 - Bocqlijn
Meterspoor
Er zijn een aantal metersporige lijnen in België, deze zijn allen overblijfselen van de voormalige Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen.
- Association pour la Sauvegarde du Vicinal (ASVi) te Thuin, rijdt met elektrische-, diesel- en stoomtractie op de voormalige tramlijn Anderlues - Lobbes - Thuin en een lijn op de bedding van spoorlijn 109 tussen Thuin en Biesmes-sous-Thuin.
- Tramway Touristique de l'Aisne (TTA) rijdt met dieseltractie op de oude tramlijn Érezée - Dochamps.
- Tram van Han rijdt op de 5,4 km lange tramlijn van Han naar de Grotten van Han, met dieselmotorwagens waarvan enkele verbouwd zijn met een batterij-elektrische aandrijflijn zijn voorzien.
- Trammuseum van Schepdaal is een historische tramstelplaats. Op het terrein van de stelplaats wordt gerangeerd met elektrische-, diesel- en stoomtrams, maar het museum heeft geen langere eigen lijn.
Smalspoor
- Chemin de Fer Sprimont (CFS) (600 mm) heeft een spoorlijn van 1 km lengte te Damré bij Sprimont, op de bedding van de voormalige tramlijn 458 (Poulseur - Trooz).
- Rail Rebecq Rognon (RRR) (600 mm), ook bekend als Petit Train du Bonheur, rijdt sinds 1977 met stoom- en diesellocomotieven op een smalspoorlijn op de bedding van voormalige spoorlijnen 115 en 123
- Dierenpark Pairi Daiza (600 mm) heeft een 4 km lange spoorlijn die door het park heen loopt en waarop met historische stoomlocomotieven wordt gereden. Verder beschikt de zoo over een bescheiden eigen spoorwegmuseum.
- Stoomcentrum Maldegem (SCM) (600 mm) heeft een smalspoorlijn van 1,2 km waar met stoom- en dieseltractie gereden wordt (in het verlengde van de normaalsporige lijn).
- Ptittrain d'Houdeng heeft een tuinspoorbaan met dubbele spoorwijdte van 5 inch (127 mm) en 7¼ inch (184 mm) en 500 m lengte te Houdeng-Goegnies.
- Le Petit Train de La Louvière (L'Association Belge de Vapeur Vive) (ABVV) heeft een tuinspoorbaan op schaal 1:8 met 7¼" (184 mm) spoorwijdte met stoom-, motor- en elektrische tractie te La Louvière.
- Petit Tram Vert de Charleroi (PTVC) heeft een draagbare tuinspoorbaan op schaal 1:8 met 7¼" (184 mm) spoorwijdte. Het heeft geen vaste locatie.
- Petit train à vapeur de Forest (PTVF) heeft een tuinspoorbaan op schaal 1:8 met dubbele spoorwijdte van 5 duim (127 mm) en 7¼ inch (184 mm) en 2200 meter spoor in Vorst (Brussel).
Musea
- Train World is het Belgisch treinmuseum van de NMBS, gelegen in en aan het station van Schaarbeek.
- Museum voor het Stedelijk Vervoer te Brussel (Musée du Transport Urbain Bruxellois, MTUB) te Sint-Pieters-Woluwe, rijdt op het Brussels tramnet.
- Vlaams Tram- en Autobusmuseum (VlaTAM), openbaar vervoermuseum te Berchem (Antwerpen)
- Museum voor het Openbaar Vervoer van Wallonië (Musée des Transports en commun de Wallonië), openbaar vervoermuseum te Luik (België).
- TTO Noordzee, te Knokke en De Panne, rijdt met oude NMVB-trams op het tramnet van de kustram.
Railbikes
Daarnaast zijn er nog een aantal spoortrajecten waar met draisines op het spoor kan worden gefietst:
- Railbike van de Molignée (Les draisines de la Molignée): van Warnant[1] tot Station Falaën en vandaar tot Station Denée-Maredsous, 14 km op lijn 150[2]
- Railbike van Tessenderlo: van Station Tessenderlo tot Genebos, 8 km op lijn 17[3]
- Railbike van de Hoge Venen (Rail Bike des Hautes Fagnes): van Station Kalterherberg tot Station Sourbrodt, 7 km op lijn 48 (deel van de Vennbahn)[4]
- Railbike Limburg: van Munsterbilzen tot Gellik,[5] 6 km op lijn 20[6]
- Spoorfietsen Kapellen-Brasschaat: van het Fort van Kapellen tot Vliegveld Brasschaat, 5 km op militaire spoorlijn.[7]
Ter ziele gegane organisaties
- Vennbahn, actief op de gelijknamige lijn, spoorlijn 48
- CFV3V exploiteerde ook de lijnen 154 Dinant-Givet (1990 - 2000, stopgezet om financiële redenen) en 156 Chimay-Mariembourg (1987 - 1992, stopgezet wegens slechte staat van het spoor). Op deze laatste sectie werd tijdens de toeristische exploitatie ook een museum-goederendienst uitgebaat ten behoeve van de steengroeve van Wallers.
- Spoorwegmuseum De Mijlpaal was een spoorwegmuseum in Mechelen tot 2011. De collectie is overgegaan naar Train World.
- Limburgse Stoom Vereniging (LSV), Exploitatie van het Kolenspoor na sluiting van de "TTZ" op baanvak Waterschei-As. Bestaat niet meer sinds 1998.
- Kolenspoor actief op de lijnen 21A tussen Waterschei en As en 21B tussen As en Eisden. Bestaat niet meer sinds 2014.
- Li Trimbleu op de voormalige buurtspoorlijn bij de Steenkoolmijn van Blegny, gestopt in 1991 na een dodelijk ongeval.
- Toeristische Trein Zolder, verbinding die de mijn van Zolder verbindt met de kolenhaven aan het Albertkanaal. Bestaat niet meer sinds 1989.
- Museum Stoomtrein der Twee Bruggen, in de haven van Brussel, bestaat niet meer sinds 1995.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ niet aan het vroegere station, wel verder stroomopwaarts naar het westen
- ↑ Website Railbike van de Molignée
- ↑ website gemeente Tessenderlo, website VVV Tessenderlo
- ↑ Website Railbike van de Hoge Venen
- ↑ niet aan het vroegere station, wel ten zuiden van het Albertkanaal
- ↑ Website Railbike Limburg, vroeger van Station As tot Station Eisden op lijn 21A
- ↑ Website Spoorfietsen in het spoor van de militairen. Gearchiveerd op 4 augustus 2023.