Refractair

Refractair zijn scheikundige verbindingen met een zeer hoog smeltpunt. Refractaire elementen en metalen zijn elementen waarvan sommige verbindingen refractair zijn of - in enkele gevallen - de elementaire vorm zelf een zeer hoog smeltpunt heeft.

Voorbeelden van refractaire materialen zijn de oxiden, carbiden, siliciden of (andere) ertsen van aluminium, calcium, titanium, barium en beryllium. De metalen wolfraam, iridium, osmium, renium, de zeldzame aardes, thorium en uranium zijn ook sterk refractair, maar zijn zeldzamer en kostbaarder. Refractaire materialen hebben toepassing in onder andere de productie van fornuizen.

Refractaire materialen waren de eerste stoffen die tijdens de vorming van het Zonnestelsel condenseerden. Refractaire insluitsels van aluminium en calcium komen veel voor in koolstof-chondrieten. Deze insluitsels zijn waarschijnlijk overblijfsels van de eerste condensatie.

Periodiek systeem der elementen
1 18
1 1
H 		2 13 14 15 16 17 2
He
2 3
Li 		4
Be 		5
B 		6
C 		7
N 		8
O 		9
F 		10
Ne
3 11
Na 		12
Mg 		3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Al 		14
Si 		15
P 		16
S 		17
Cl 		18
Ar
4 19
K 		20
Ca 		21
Sc 		22
Ti 		23
V 		24
Cr 		25
Mn 		26
Fe 		27
Co 		28
Ni 		29
Cu 		30
Zn 		31
Ga 		32
Ge 		33
As 		34
Se 		35
Br 		36
Kr
5 37
Rb 		38
Sr 		39
Y 		40
Zr 		41
Nb 		42
Mo 		(43)
Tc 		44
Ru 		45
Rh 		46
Pd 		47
Ag 		48
Cd 		49
In 		50
Sn 		51
Sb 		52
Te 		53
I 		54
Xe
6 55
Cs 		56
Ba 		57-71
Lan 		72
Hf 		73
Ta 		74
W 		75
Re 		76
Os 		77
Ir 		78
Pt 		79
Au 		80
Hg 		81
Tl 		82
Pb 		83
Bi 		84
Po 		85
At 		86
Rn
7 87
Fr 		88
Ra 		89-103
Act 		(104)
Rf 		(105)
Db 		(106)
Sg 		(107)
Bh 		(108)
Hs 		(109)
Mt 		(110)
Ds 		(111)
Rg 		(112)
Cn 		(113)
Nh 		(114)
Fl 		(115)
Mc 		(116)
Lv 		(117)
Ts 		(118)
Og
Lanthaniden 57
La 		58
Ce 		59
Pr 		60
Nd 		(61)
Pm 		62
Sm 		63
Eu 		64
Gd 		65
Tb 		66
Dy 		67
Ho 		68
Er 		69
Tm 		70
Yb 		71
Lu
Actiniden 89
Ac 		90
Th 		91
Pa 		92
U 		(93)
Np 		(94)
Pu 		(95)
Am 		(96)
Cm 		(97)
Bk 		(98)
Cf 		(99)
Es 		(100)
Fm 		(101)
Md 		(102)
No 		(103)
Lr
Legenda:
zeer vluchtig matig vluchtig overgang refractair onbekend

Het periodiek systeem met kleuren volgens de affiniteit van de elementen. Refractaire elementen vormen fasen met een hoog smeltpunt en kookpunt, terwijl vluchtige elementen alleen in fasen met een laag kookpunt voorkomen.

Bronnen

  • (en) Daintith, J., 2004: The Facts On File Dictionary of Inorganic Chemistry, Facts On File, Inc., ISBN 0-8160-4926-2.
  • (en) Daintith, J. (ed.), 2008: Oxford Dictionary of Chemistry (6th ed.), Oxford University Press, ISBN 978-0-19-920463-2.
  • (en) Neuendorf, K.K.E.; Mehl, J.P. & Jackson, J.A., 2005: Glossary of Geology (5th ed.), American Geological Institute, ISBN 978-0922152766.
  • (en) Rollinson, H., 2007: Early Earth Systems, A Geochemical Approach, Blackwell Publishing Ltd., ISBN 978-1-4051-2255-9.
  • (en) Tolstikhin, I.N. & Kramers, J.D., 2008: The Evolution of Matter, From the Big Bang to the Present Day, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-86647-7.