Tram van de Hoge Tatra

Tram van de Hoge Tatra
TEŽ trein nabij Poprád-Tatry. Op de achtergrond de Hoge Tatra
Basisgegevens
Locatie	Hoge Tatragebergte, Slowakije
Vervoerssysteem	Tramachtige trein
Lengte trajecten	35 km
Spoorwijdte	1000 mm
Eigenaar	ŽSR
Uitvoerder(s)	Železničná spoločnosť Slovensko
Netwerkkaart
Portaal    Openbaar vervoer

De zogenaamde Tram van de Hoge Tatra (in het Slovaaks: Tatranská Elektrická Železnica, TEŽ) is in wezen een tramachtige smalspoortrein die langs het hoge Tatragebergte rijdt.

Hij verbindt:

• de stad Poprad met Štrbské Pleso^[1] via lijn 183 (ŽSR),
• Starý Smokovec^[2] met Tatranská Lomnica via lijn 184 (ŽSR).

Deze lijnen worden sedert 1992 beheerd door de Železnice Slovenskej republiky (Spoorwegen van de Slowaakse Republiek) (ŽSR). Het reizigersvervoer wordt geregeld door de Železničná spoločnosť Slovensko (Spoorwegmaatschappij Slowakije) (ŽSSK).^[3]

De ontwikkeling van het toerisme in de Hoge Tatra gaat terug tot de opening in 1871 van de spoorlijn Košice – Bohumín (lijn 180). Met het in gebruik nemen in 1878 van de spoorlijn Bratislava – Žilina (lijn 120) kwam het Tatragebergte nog beter in het bereik van Bratislava en Wenen. Het Tatragebergte was vanuit Wenen zelfs sneller bereikbaar dan Tirol. In 1896 vertrok vanuit Štrba de eerste door stoom aangedreven trein op de tandradbaan Štrba - Štrbské Pleso (lijn 182).

Om de kuuroorden op de Zuidelijke flank van de Tatra te ontsluiten, werd in 1904 een 13,8 km lange trolleybuslijn ingelegd tussen Poprád en Starý Smokovec. Om technische en economische redenen werd deze al in 1906 al opgeheven.

In hetzelfde jaar begon de Tátrai Villamos HÉV (Tatra Elektrische Buurtspoorwegmaatschappij) met de aanleg van een geëlektrificeerd metersporig tramnet, dat de actuele lijnen 183 en 184 dekt.

De tramdienst met motorwagens startte op 20 november 1908 op het 13,6 km lang deeltraject tussen Poprád en Starý Smokovec. Oorspronkelijk had dit eerste traject een bovenleidingsspanning van 550 V gelijkspanning. Vanaf 13 augustus 1912 was het net volledig in gebruik. De elektrische uitrusting werd nu verbouwd voor een bovenleidingsspanning van 1500 V gelijkspanning. De elektriciteit werd geleverd door een met stoomkracht aangedreven energiecentrale in Poprád.

Interessant was ook de zeer grote accubatterij met 794 elementen op het scheidingspunt in Starý Smokovec. Deze ving spanningsverschillen in de leidingen op en kon bij het uitvallen van de energiecentrale tegelijk optreden als noodvoorziening. In dergelijke gevallen kon de accu de stroom gedurende twee uur waarborgen zodat de treinen tot in het volgende station konden rijden, of om de treinen in de stations zo nodig van elektriciteit te voorzien.

Tussen 1965 en 1969 werd het net grondig gemoderniseerd. Voor het reizigersverkeer kwamen 18 nieuwe gelede trams type 420.95 in dienst. Zij werden geleverd door de Tsjecho-Slowaakse fabriek ČKD Tatra uit Praag.

Eind van de jaren 1980 kreeg de lijn in het stadsgebied van Poprád een nieuw traject. Sindsdien eindigt het uit het Noorden komende traject haaks op het aan de hoofdlijn Žilina – Košice gelegen station van Poprád-Tatry, en deelt hierbij de normaalsporige sporen en de hoge perrons van de Slowaakse spoorwegen (ŽSR).

Met de komst van vijftien trams van het type 425.95 werden de oude stellen van het type 420.95 vanaf 2000 buiten dienst gesteld en gesloopt.

Op 19 november 2004 werden grote delen van het bosgebied in het zuiden van de Hoge Tatra door een orkaan getroffen. Daardoor werden alle door bosgebieden lopende trajecten onberijdbaar door omgevallen bomen. Pas met Pasen 2005 kon het traject Poprád – Starý Smokovec weer in gebruik worden gesteld en vanaf 27 mei 2005 was het volledige net weer in gebruik. Ongeveer 300 bovenleidingmasten moesten tijdelijk worden hersteld en/of vervangen.

• Slowaakse Spoorwegen ŽSSK - Passagiersvervoer.
• Spoorwegen van de Slowaakse Republiek ŽSR - Infrastructuurbeheerder.

• 
  Station Starý Smokovec
• 
  Historische trein in Starý Smokovec
• 
  Serie 420.95, in dienst in de periode 1967-2003
• 
  Serie 420.95 in Station Starý Smokovec
• 
  Serie 420.95 in Starý Smokovec
• 
  Serie 420.95, interieur
• 
  Serie 420.95, stuurpost
• 
  ZSSK-serie 425.95, in dienst sinds 2000
• 
  ZSSK-serie 425.95, in dienst sinds 2000
• 
  Treinstel tegen de achtergrond van het Tatragebergte

Zie de categorie Tram van de Hoge Tatra van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.