Ściborowice

Ściborowice
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

Gmina

Krapkowice

Liczba ludności (2019)

373

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-351[2]

Tablice rejestracyjne

OKR

SIMC

0497348

Położenie na mapie gminy Krapkowice
Mapa konturowa gminy Krapkowice, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Ściborowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Ściborowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ściborowice”
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego
Mapa konturowa powiatu krapkowickiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ściborowice”
Ziemia50°25′29″N 17°55′29″E/50,424722 17,924722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Ściborowice (niem. Stiebendorf[3][4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Kórnica w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Nazwa

Nazwa wsi prawdopodobnie wywodzi się od imienia Ścibor lub Czcibor. Nazwa wioski brzmiała w swej historii Stiborowic, Stübendorf, Stiebendorf[5]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Ściborowice[6].

Historia

Pieczęć Ściborowic (1871)

Po raz pierwszy wieś wzmiankowana jest w dokumencie Liber fundationis biskupa wrocławskiego z 1305 r. Wioska przez pewien okres należy do posiadłości cystersów z klasztoru w Rud, a następnie właścicielami wsi bywają głównie rycerze. W 1412 r. miejscowość zostaje wydzierżawiona kolegiacie opolskiej. Od 1580 r. właścicielem zostaje Jan Lubowsky z Lubowic, a w kolejnych latach Ściborowice trafiają pod władanie rodziny von Holy, później von Schönburg, by w 2 poł. XVII w. trafić w granice posiadłości von Oppersdorffów, którzy, z przerwą na rzecz rodziny Reyman, będą tu panować do 1945 r. Czas Oppersdorffów był dla miejscowości dobrym czasem, gdyż odbudowano folwark, a także zbudowano gorzelnię i browar. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[7]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[8]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu budynek pomiędzy dwoma drzewami, a w otoku napis: STIEBENDORFF GEM S / NEYSTAETER CREISE (pol. Gmina Ściborowice / Powiat Prudnicki)[9]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 517 mieszkańców Ściborowic 19 posługiwało się językiem niemieckim, 373 językiem polskim, a 125 było dwujęzycznych[10]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Ściborowice znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[11]. W 1921 we wsi odgrywano polskie przedstawienia teatralne[12]. W czasie II wojny światowej w Ściborowicach utworzono podobóz Stalag VIII B/E26 obozu jenieckiego w Łambinowicach dla jeńców z imperium brytyjskiego[13]. Do 1956 roku Ściborowice należały do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Ściborowice zostały odłączone od powiatu prudnickiego i przyłączone do nowo utworzonego krapkowickiego[14]. W miejscowości znajdowało się gospodarstwo Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Głogówku[15].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Ściborowice[16][17]
SIMC Nazwa Rodzaj
0497354 Jarczowice część wsi
0497360 Wesoła część wsi

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kamiyniołrzy[18].

Liczba mieszkańców wsi

Zabytki

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Ściborowicach chronione są[27]:

  • kaplica przy domu ul. Dębowa 19
  • dwór, ul. Krapkowicka 6
  • zespół folwarczny w Jarczowicach:
    • budynek inwentarski (owczarnia), Jarczowice 10
    • stodoła, Jarczowice 10
    • rządcówka, Jarczowice 10
    • oficyna, Jarczowice 11

Pomniki i obiekty upamiętniające

  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Ściborowicach powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany. Na pomniku przedstawiono żołnierski hełm z liśćmi dębowymi, symbolizującymi męskość i mądrość, i bagnetem[28].

Geografia

Ściborowice leżą na trasie Krapkowice – Głogówek.

Religia

Wieś przynależy do rzymskokatolickiej parafii w Komornikach.

Turystyka

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Ściborowicach[29].

Bezpieczeństwo

Remiza OSP Ściborowice

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Ściborowicach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[30]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Ściborowicach było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[31].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 6 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[32].

Teren wsi, jak i całej gminy Krapkowice, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[33]. Gminę Krapkowice obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[34].

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136713
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  3. ↑ https://treemagic.org/rademacher/www.verwaltungsgeschichte.de/neustadt_os.html
  4. ↑ Stiebendorf Kr. Neustadt OSchles [online], meyersgaz.org [dostęp 2024-04-26] .
  5. ↑ O. Henryk Kałuża SVD ,,Dzieje Parafii Brożec i Okolic'', Brożec - Nysa 2009, s. 195
  6. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  7. ↑ Johann WolfgangJ.W. Wieland Johann WolfgangJ.W., Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736 .
  8. ↑ AndrzejA. Dereń AndrzejA., XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X .
  9. ↑ 1039 Stiebendorf (Ściborowice) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 19 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11]  (pol.).
  10. ↑ a b KazimierzK. Nabzdyk KazimierzK., Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75 .
  11. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24 .
  12. ↑ Wiadomości potoczne, „Głogowianka”, Ryszard Jazowski – redaktor naczelny, 2, Opole: Gazeta Opolska, 12 lutego 1921, s. 3 .
  13. ↑ Working Parties [online], lamsdorf.com [dostęp 2024-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-29]  (ang.).
  14. ↑ AndrzejA. Dereń AndrzejA., Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17]  (pol.).
  15. ↑ Ogłoszenie Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu w sprawie uznania niektórych owczarni za zarodowe i reprodukcyjne, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 4, Opole: Prezydium WRN, 8 kwietnia 1968, s. 4 .
  16. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  17. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  18. ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”. 
  19. ↑ Ściborowice | Parafia Komorniki [online], www.parafiakomorniki.com.pl [dostęp 2020-07-01] .
  20. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
  21. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
  22. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
  23. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13]  (niem.).
  24. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 100 .
  25. ↑ a b c d Wieś Ściborowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-01] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  26. ↑ RAPORT O STANIE GMINY KRAPKOWICE - Gmina Krapkowice [online], bip.krapkowice.pl [dostęp 2020-07-01] .
  27. ↑ Ewidencja – Gmina Krapkowice [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-08-16] .
  28. ↑ GerardG. Kosmala GerardG., DagmaraD. Chylińska DagmaraD., Trudne dziedzictwo. Upamiętnienia poległych podczas I wojny światowej żołnierzy niemieckich na Śląsku [online], Zakład Geografii Regionalnej i Turystyki Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytet Wrocławski, 2009 [dostęp 2023-12-29] .
  29. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01] .
  30. ↑ Informacja o stanie bezpieczeństwa powiatu krapkowickiego w zakresie ochrony przeciwpożarowej za 2018 rok [online], s. 11 [dostęp 2024-02-25] .
  31. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
  32. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24]  (pol.).
  33. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  34. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .

Bibliografia

  • Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
Kapliczka
  • p
  • d
  • e
Gmina Krapkowice
Miasto
Wsie
Integralne
części wsi
  • Bąków
  • Czekaj
  • Jarczowice
  • Ligota
  • Nowy Borek
  • Posiłek
  • Skała
  • Wesoła
  • Wygon

Herb gminy Krapkowice