Ślimak karpacki
Perforatella vicinus | |||
(Rossmässler, 1842) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | mięczaki | ||
Gromada | ślimaki | ||
Podgromada | Heterobranchia | ||
Rząd | trzonkooczne | ||
Rodzina | Hygromiidae | ||
Podrodzina | Hygromiinae | ||
Rodzaj | Perforatella | ||
Gatunek | ślimak karpacki | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
najmniejszej troski | |||
|
Ślimak karpacki (Perforatella vicinus) – gatunek ślimaka lądowego trzonkoocznego z rodziny Hygromiidae[3], wcześniej zaliczany do ślimakowatych (Helicidae)[4].
Systematyka
Gatunek opisany przez Rossmässlera w 1842 roku jako Helix vicina[1][5]. Później był zaliczany do rodzaju Monachoides lub Perforatella. W 2024 roku w oparciu o badania filogenetyczne i morfologiczne rodzaj Monachoides został zsynonimizowany z Perforatella[1][6]. W literaturze polskojęzycznej gatunek funkcjonuje pod nazwą: ślimak karpacki.
Cechy morfologiczne
Muszla o kulistym kształcie, wysokości od 8,5–11,5 mm i średnicy 12–15,5 mm. Zbudowana z 6–6,5 stożkowych skrętów ułożonych prawoskrętnie, grubościenna, barwy żółtawej lub rogowej, często na ostatnim skręcie występuje jasny pasek. Każde zgrubienie ma postać małych żeber ułożonych promieniowo. Powierzchnia błyszcząca, z regularną siatkową mikrostrukturą w formie łuseczek, wyraźnie większych niż występujące u ślimaka czerwonawego. Otwór muszli o kształcie zbliżonym do owalnego. Dołek osiowy zakryty zwykle w całości przez fałd wargi ujścia, ubarwienie wargi zazwyczaj białawe. Ciało ślimaka żółtawe z czarnymi plamami płaszcza, które prześwitują przez częściowo przezroczystą muszlę.
Zasięg występowania
Gatunek górski o zasięgu karpackim, występuje na obszarze wzdłuż łuku Karpat i ich pogórzy od Polski przez Ukrainę i Rumunię do Serbii. Spotykany wyspowo w środkowej Bawarii, na Podolu, Słowacji, Czechach, oraz na izolowanych stanowiskach na Węgrzech i w Niemczech.
W Polsce, poza Karpatami, Sudetami i ich przedgórzem, występuje rzadko na Wzgórzach Trzebnickich, Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Roztoczu, Wyżynie Lubelskiej, Kotlinie Sandomierskiej i Górach Świętokrzyskich.
Biologia i ekologia
Zajmowane siedliska
Gatunek leśny, zasiedla górskie lasy liściaste i zarośla, przeważnie powyżej 700 metrów nad poziomem morza. Spotykany w wilgotnych miejscach, w obniżeniach gruntu, wąwozach, często w sąsiedztwie strumieni. Zwykle kryją się w ściółce, pod próchniejącymi pniami drzew. Z ukrycia wychodzą w czasie deszczu. Często wspinają się na rośliny zielne. Ekologiczna przestrzeń ślimaka karpackiego jest dość wąska, związana z lasami o pierwotnym charakterze, z dużą ilością martwego drewna.
Rozmnażanie
Gatunek jajorodny. Ślimaki są obojnakami, potrzebują drugiego osobnika tego samego gatunku, aby doszło do wymiany spermy i złożenia jaj. Osobniki składają jaja w pakietach. Każdy osobnik hermafrodyta, ma zarówno żeńskie i męskie organy płciowe. Zapłodnienie krzyżowe dokonuje się podczas gry miłosnej z użyciem tzw. strzałki miłosnej.
Zagrożenia i ochrona
Gatunek nie jest zagrożony, ponieważ jest rozprzestrzeniony, ma status gatunku najmniejszej troski. Zagrożenie stanowi degradacja siedlisk powodowana wylesianiem[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e MolluscaBase eds., Perforatella vicina (Rossmässler, 1842), [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-26] (ang.).
- ↑ a b Perforatella vicinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008, s. 401. ISBN 978-83-88147-09-8.
- ↑ Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.
- ↑ E.A.E.A. Rossmässler E.A.E.A., Iconographie der Land- & Süßwasser- Mollusken, mit vorzüglicher Berücksichtigung der europäischen noch nicht abgebildeten Arten, t. 2 (5, Taf. LI), Dresden, Leipzig 1842, s. 3 (niem. • łac.).
- ↑ TerezaT. Adamcová TerezaT. i inni, Taxonomic revision and dissolution of the genus Monachoides (Gastropoda, Stylommatophora), „Zoologica Scripta”, 2024, DOI: 10.1111/zsc.12658 (ang.).
Bibliografia
- RafałR. Wąsowski RafałR., AleksanderA. Penkowski AleksanderA., Ślimaki i małże Polski, Warszawa: Wydawnictwo Multico, 2003, ISBN 83-7073-347-6, OCLC 749195338 .