Świętoborzec

Świętoborzec
Osiedle Łobza
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	łobeski
Gmina	Łobez
Miasto	Łobez
Data założenia	1876
Strefa numeracyjna	+48 91
Kod pocztowy	73-150
Tablice rejestracyjne	ZLO
Położenie na mapie Łobza
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Położenie na mapie powiatu łobeskiego
Położenie na mapie gminy Łobez
53°36′57″N 15°36′34″E/53,615864 15,609572

Świętoborzec (niem.: Landgestüt) – peryferyjna, południowa dzielnica Łobza (województwo zachodniopomorskie), stanowiąca dawniej odrębną osadę^[1], położona przy drodze do Węgorzyna^[2]. Znajdują się tu obiekty pozostałe po działającym tu do 2004 roku^[3] łobeskim Stadzie Ogierów, stanowiącym niegdyś jedną z największych atrakcji miasta^[2].

Historia

Zaczątkiem Świętoborca była Pommersches Landgestüt Labes (Pomorska Stadnina Koni w Łobzie), założona tu w 1876 roku przez pochodzącego ze Stade^[1] (Dolna Saksonia) Juliusa von Schlüttera^[4].

Przez wiele lat był on oficerem dragonów w Celle. W 1874 wystąpił z tej formacji i zaczął tworzyć stadninę w Świętoborcu. Do pracy przy budowie stadniny namówił też część swoich podwładnych. Cesarsko-królewskie ministerstwo w Berlinie już wcześniej, wiosną 1872 roku, wysunęło propozycję ulokowania stadniny koło Łobza, Świdwina bądź Goleniowa^[1]. W 1874 można było rozpocząć budowę stajni oraz budynków administracyjnych i służbowych. W 1876 nastąpiło oficjalne przekazanie stadniny dotychczasowemu komisarycznemu koniuszemu. 10 kwietnia 1874 dyrektorem i masztalerzem obiektu został Julius von Schlütter^[1]. Rozpoczęto wtedy budowę dworku dla właściciela, który zachował się do dziś.

Zasadniczym celem funkcjonowania Stada Ogierów było uszlachetnianie pomorskich koni^[2]. W 1887 świętoborskie stado liczyło 200 ogierów, przeważnie półkrwi. Gdy armia radziecka zaczęła zbliżać się do stadniny, podjęto decyzję o ucieczce i 2 marca 1945 koniuszy wraz ze stadem ruszyli na północny zachód, aby ocalić zwierzęta. Akcję ratunkową wspierała grupa młodych chłopców i dziewcząt oraz 17 francuskich robotników przymusowych. W Konarzewie Armia Czerwona odebrała uciekającym 350 koni, które zostały wywiezione na Kaukaz i Krym. W 1947, po przydzieleniu tych ziem Polsce, utworzono tu państwowe gospodarstwo rolne pod nazwą Państwowe Stado Ogierów Łobez. W 1948 liczba koni wynosiła 48, w 1956 – już 300^[1]. Po wojnie organizowano tu zawody konne, gonitwy za lisem, a także powożenie zaprzęgami. Od lat 90. stado zaczęło popadać w ruinę. W 1993 po przekształceniu jako Stado Ogierów Łobez^[5], w 1994 jako Stado Ogierów Skarbu Państwa Łobez oraz wydzielony Zakład Treningowy Skarbu Państwa Łobez^[6]. W 2003 stado przyłączono do Stada Ogierów w Sierakowie Wielkopolskim Sp. z o.o.^[7]. W 2004 stado zlikwidowano. W grudniu 2004 roku ostatnie konie trafiły do Białego Boru. Dawne stado zakupiła spółka^[8].

Niegdyś mieściła się tu także kuźnia miedzi oraz młyn zbożowy, który powstał w 1871 r. Oba obiekty należały do rodziny Puchsteinów. Po bankructwie kuźni budynki, w których się mieściła, przerobiono na hale z urządzeniami młynarskimi. Wtedy też spiętrzono strumień, który miał swoje źródła w bonińskim lesie, aby powstało jezioro.

Tutaj żołnierze polscy z 43 Pułku Artylerii Lekkiej (dowódca: mjr Ilia Sadowski) (6 Brygada Artylerii Lekkiej), stoczyli potyczkę 6 marca 1945 z oddziałami X Korpusu SS (dowódca: gen. por. Günther Krappe – ur. 1893, †1981) w sile 20 czołgów i ok. 500 żołnierzy. Straty niemieckie to ok. 200 żołnierzy (zabitych lub rannych), a pozostali poddali się, a straty polskie to kilku poległych oficerów (porucznik Aleksander Segal - zastępca dowódcy ds. polityczno-wychowawczych 6 Brygady Artylerii Lekkiej, porucznik Jan Córuś, kapitan Michał Pisariew, podporucznik Fedor Dołganin, podporucznik Maśnikow i podporucznik Mieczysław Niewidziajło, którego ojciec Franciszek Niewidziajło dokonał symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem), którzy zginęli w walce wręcz i kilku poległych żołnierzy (kanonier Kowalski i inni).

Mieczysław Niewidziajło pochowany został na cmentarzu w Łobzie^[9], jednej z ulic w Łobzie nadano imię ul. Aleksandra Segala, a tutaj w Świętoborcu w roku 1987 postawiono pomnik upamiętniający poległych żołnierzy LWP.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tygodnik Łobeski - Świętoborzec - stworzony dla koni i... mistrzów
↑ ^a ^b ^c DSI - Drawskie Strony Internetowe - 2008-04-08 Rajd po Ziemi Łobeskiej. [dostęp 2009-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-06)].
↑ http://www.powiatlobeski.pl/cms_inc/cms_pobierz_dokument.php?id=1490&dok_id=153
↑ Turystyka konna - Łobez – Świętoborzec [online], lobez.com [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz zasad i trybu ich udzielania w 1993 r [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-03] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 24 czerwca 1994 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz szczegółowych zasad i trybu ich udz... [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
↑ Stado Ogierów Sieraków
↑ 24Kurier.pl
↑ Kontrola UW w Szczecinie realizacji opieki nad grobami żołnierskimi w Łobzie. [dostęp 2016-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-03)].