Achacy (patriarcha Wschodu)

Achacy
Kraj działania

Persja

Data urodzenia

V wiek

Patriarcha Wschodu
Okres sprawowania

485–496

Wyznanie

chrześcijaństwo

Kościół

Kościół Wschodu

Wybór patriarchy

485

AchacyPatriarcha Wschodu w latach 485–496. Starał się zapobiec przyjmowaniu przez Kościół Wschodu doktryny nestoriańskiej, popieranej przez metropolitę Barsaumę z Nisibis.

Achacy odegrał znaczącą rolę w wypadkach, które doprowadziły do zaadaptowania doktryny nestoriańskiej przez Kościół Wschodu w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci V wieku. Został wybrany na stolec patriarszy w 485 roku przez króla Balasza, politycznego przeciwnika metropolity Barsaumy z Nisibisu, popierającego nauki Nestoriusza, w nadziei, iż będzie w stanie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się tej doktryny. Na synodzie w Bet Edrai (485) Achacy unieważnił prawa uchwalone przez synod w Bet Lapat (484), który zwołał Barsauma; do unieważnionych uchwał należały przede wszystkim wybór Teodora z Mopsuestii na duchowy fundament Kościoła oraz zniesienie celibatu. Synod nie potępił jednak nauk Nestoriusza[1]. W następnym roku Achacy zwołał synod w Seleucji, na którym potępił doktrynę monofizytyzmu.

Kiedy posłował do cesarza bizantyńskiego Leoncjusza I oświadczył, że nie jest nestorianinem; wyraził również chęć ekskomunikowania Barsaumy jako heretyka.

O panowaniu Achacego można przeczytać w "Kronice" Michała Syryjczyka, gdzie Barsauma (co oznacza "syn postu") jest szyderczo przezwany "Bar Sulą" ("synem buta").

Wówczas biskupi, którzy zbiegli od Bar Suli spotkali się w Seleucji i konsekrowali niejakiego Achacego na katolikosa. Kiedy Barsauma z Nisibisu i Magna z Farsu dowiedzieli się o tym, zagrozili, że zabiją Achacego, jak jego poprzednika, jeśli nie zaakceptuje ich słów. On zaś, przerażony, poddał się ich woli, głównie z powodu dawnego afektu jakim ich darzył; był bowiem dawnym uczniem Barsaumy, Magny i Narsaja w szkole edeskiej i wraz z nimi z owej uciekł; nie przeciwstawił się zatem ich planom. Przewodził także synodowi, podczas którego konfirmował wiarę Nestoriusza. Od tamtego czasu nestorianizm rządził na Wschodzie, a cudzołóstwo stało się tak powszechne pomiędzy biskupami, kapłanami i diakonami, że chrześcijańskie dzieci były kładzione na kupach odpadków i na ulicach, a wiele z nich zostało pożarte przez psy, więc Achacy był zmuszony wybudować domy, aby pomieściły sieroty i wykarmiły kobiety, aby te mogły wychowywać potomstwo swego pożądania. W ten to sposób, pod tragicznymi auspicjami, nestoriańska wiara zadomowiała się na Wschodzie[2].

Grzegorz Bar Hebraeus w swej historiografii Makhtbhanuth Zabhne pisze:

W ten czas Achacy został wysłany przez króla Persów jako ambasador do imperatora Greków, a zachodni biskupi spotkali się z nim. Zapytano go o nestoriańską herezję, ale zaprzeczył jakoby wiedział o Nestoriuszu lub jego herezji i dodał, iż było to haniebne imię nadane im przez wroga, Aksenaja. Po powrocie na Wschód, Achacy dowiedział się, iż Barsauma zmarł. Niektórzy twierdzą, że mnisi z Tur Abdin zatłukli go kluczami w kościele, inni, że jego grób można zobaczyć w kościele Mar Yaqoba w Nisibisie[1].

Przypisy

  1. a b Vine, s. 51
  2. W.A. Wigram, s. 48

Bibliografia

  • Aubrey Vine: Nestorian Churches. Londyn: Independent Press Ltd., s. 227. (ang.).
  • W.A. Wigram: An Introduction to the History of the Assyrian Church. Assyrian International News Agency, s. 121. (ang.).
  • p
  • d
  • e
Biskupi
Seleucji-Ktezyfonu
Katolikosi
Seleucji-Ktezyfonu
Wielcy Metropolici
Seleucji-Ktezyfonu
Patriarchowie Wschodu
Stolica w Ktezyfonie
  • Dadiszu I (421–56)
  • Babeusz (457–84)
  • Achacy (485–96)
  • Babaj (497–503)
  • Szila (503–23)
  • Elisza (524–37)
  • Narsaj antypatriarcha (524–37)
  • Paweł (539)
  • Aba I (540–52)
  • Józef (552–67)
  • Ezechiel (570–81)
  • Iszujab z Arzunu (582–95)
  • Sabriszu z Garmaki (596–604)
  • Grzegorz z Party (605–9)
  • Iszujab Arab (628–45)
  • Maremeh (646–9)
  • Iszujab III (650–58)
  • Jerzy I (661–80)
  • Jochanan syn Marty (680–3)
  • Chnaniszu I (686–98)
  • Jochanan Trędowaty antypatriarcha (691–3)
  • Sliwazcha (714–28)
  • Pethion (731–40)
  • Aba II (741–51)
  • Surin (753)
  • Jakub II (753–73)
  • Chnaniszu II (773–80)
  • Tymoteusz I (780–823)
  • Iszu bar Nun (823–8)
  • Jerzy II (828–31)
  • Sabriszu II (831–5)
  • Abraham z Margi (837–50)
Patriarchowie Wschodu
Stolica w Bagdadzie
  • Teodozjusz (853–8)
  • Sergiusz (860–72)
  • Izrael z Kaszkaru antypatriarcha (877)
  • Annusz z Bet Garmai (877–84)
  • Jochanan bar Narsaj (884–91)
  • Jochanan IV (893–9)
  • Jochanan bar Abgar (900–05)
  • Abraham z Krety (906–37)
  • Emanuel I (937–60)
  • Izrael z Karchu (961)
  • Abdiszu z Bet Garmai (963–86)
  • Mari (987–99)
  • Jochanan VI (1000–11)
  • Jochanan bar Nazuk (1012–16)
  • Iszujab IV (1020–5)
  • Eliasz z Teheranu (1028–49)
  • Jochanan bar Targala (1049–57)
  • Sabriszu bar Zanbur (1064–72)
  • Abdiszu bar Ars z Asyrii (1074–90)
  • Makicha bar Szlemon (1092–1110)
  • Eliasz bar Makli (1111–32)
  • Bar Sauma z Suwy (1134–6)
  • Abdiszu III (1139–48)
  • Iszujab al-Baladi z Bet Zodai (1149–75)
  • Eliasz Abuchalim (1176–90)
  • Jabalaha bar Kaijuma (1190–1222)
  • Sabriszu IV (1222–4)
  • Sabriszu z Bagdadu (1226–56)
  • Makicha II (1257–65)
Patriarchowie Wschodu
Stolica w Tabryzie
Patriarchowie Wschodu
Stolica w Mosulu
  • Szymon II (ok. 1385–ok. 1405)
Patriarchowie Wschodu
Stolica w Alkuszu
  • Eliasz IV (ok. 1405–ok. 1425)
  • Szymon III (ok. 1425–ok. 1450)
  • Szymon IV Basidi (ok. 1450–1497)
  • Szymon V (1497–1502)
  • Eliasz V (1503–4)
  • Szymon VI (1504–38)
  • Iszujab Szymon VII (1539–58)