Agatangel (patriarcha Konstantynopola)

Agatangel

Αγαθάγγελος

Patriarcha Konstantynopola
Kraj działania	Imperium Osmańskie
Data i miejsce urodzenia	lata 60. XVIII w. okolice Adrianopola
Data i miejsce śmierci	1832 Adrianopol
Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania	1826–1830
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Patriarchat Konstantynopolitański
Śluby zakonne	do 1800
Diakonat	do 1800
Prezbiterat	do 1800
Chirotonia biskupia	1815
Wybór patriarchy	1826
Multimedia w Wikimedia Commons

Agatangel (ur. w latach 60. XVIII w., zm. 1832 w Adrianopolu) – grecki biskup prawosławny, być może pochodzenia bułgarskiego, patriarcha Konstantynopola w latach 1826–1830.

Pochodził z okolic Adrianopola, według bizantynologa Iwana Sokołowa mógł pochodzić z rodziny miejscowych Słowian (Bułgarów)^[1]. W młodości wstąpił do monasteru Iwiron na Athosie i tam został postrzyżony na mnicha. W 1800 wzmiankowany jest jako duchowny służący w greckojęzycznej parafii prawosławnej w Moskwie. W 1815 przyjął chirotonię biskupią i został metropolitą Belgradu. W tym charakterze brał udział w Zgromadzeniu Narodowym w listopadzie 1817, które ogłosiło Miłosza Obrenovicia księciem Serbii. Metropolita Agatangel zgodził się po tym wydarzeniu, by protoprezbiterem soboru w Belgradzie został, w miejsce Greka, kapłan pochodzenia serbskiego. Jako metropolita belgradzki Agatangel opłacił również wykonanie nowego ikonostasu do głównej cerkwi monasteru Ljubostinja oraz rozbudowę klasztorów Tuman i Kalenić^[2].

Był jednym z najlepiej wykształconych greckich biskupów prawosławnych swoich czasów, biegle posługiwał się językami bułgarskim, tureckim, francuskim i rosyjskim^[2].

W 1821 metropolita Agatangel został aresztowany przez Turków i uwięziony jako zakładnik w związku z trwającym powstaniem niepodległościowym Greków. Po czteroletnim uwięzieniu nie wrócił już do Belgradu, lecz objął w sierpniu 1825 katedrę chalcedońską. Rok później objął urząd patriarchy konstantynopolitańskiego, zastępując usuniętego z niego i zesłanego Chryzanta^[2].

Jako patriarcha wydał kilka listów pasterskich w sprawach kanonicznych i społecznych (małżeństwo, chrzest, majątek cerkiewny, budowa szpitali, wyłączne prawo Patriarchatu Konstantynopolitańskiego do warzenia mira)^[2].

Po podpisaniu traktatu adrianopolskiego w 1829, gdy władze osmańskie rozpoczęły prześladowania ludności chrześcijańskiej, Agatangel wezwał Greków do odstąpienia od walki zbrojnej. Wystąpienie to zostało bardzo źle przyjęte przez Greków, którzy oskarżyli go o kolaborację z Turkami i prowadzenie antynarodowej polityki. Agatangela oskarżano również o to, że skarżył się sułtanowi na niektórych podległych sobie biskupów oraz na znacznych przedstawicieli greckiej społeczności w Konstantynopolu, zarzucano mu nieudolność w zarządzaniu Kościołem, przywłaszczenie sobie jego majątku i bezzasadne wtrącanie się w sprawy Patriarchatu Jerozolimskiego. W 1830 został usunięty z urzędu i zmuszony do wyjazdu do Adrianopola, gdzie zmarł dwa lata później^[2].