Bambusowiec (gryzoń)
| Rhizomys | |||
| J.E. Gray, 1831[1] | |||
 Bambusowiec chiński (R. sinensis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Nadgromada | żuchwowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | ślepcowate | ||
| Podrodzina | bambusowce | ||
| Plemię | Rhizomyini | ||
| Rodzaj | bambusowiec | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Rhizomys sinensis J.E. Gray, 1831 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Bambusowiec[4] (Rhizomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bambusowców (Rhizomyinae) w obrębie rodziny ślepcowatych (Spalacidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Indiach, Mjanmie, Chińskiej Republice Ludowej, Indonezji, Laosie, Malezji, Wietnamie, w Kambodży oraz Tajlandii[5][6][7].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 216–480 mm, długość ogona 50–200 mm; masa ciała 1,5–4 kg[6][8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1831 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym opisowi cech trzech nowych rodzajów, w tym dwóch nowych gatunków ssaków z Chin, opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the Committee of Science and Correspondence of the Zoological Society of London[1]. Gray wymienił dwa gatunki – Rhizomys sinensis J.E. Gray, 1831 i Mus sumatrensis Raffles, 1821 – z których gatunkiem typowym jest Rhizomys sinensis J.E. Gray, 1831.
Etymologia
- Rhizomys: gr. ῥιζα rhiza ‘korzeń’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[9].
- Nyctocleptes (Nicoleptes): gr. νυκτι- nukti- ‘nocny’, od νυξ nux, νυκτος nuktos ‘noc’; κλεπτης kleptēs ‘złodziej’[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Nyctocleptes dekan Temminck, 1832 (= Mus sumatrensis Raffles, 1821).
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11][8][5]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[4] | Podgatunki[6][5][8] | Rozmieszczenie geograficzne[6][5][8] | Podstawowe wymiary[6][8][b] | Status IUCN[12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Rhizomys sinensis | J.E. Gray, 1831 | bambusowiec chiński | 6 podgatunków | zarośla bambusowe i lasy sosnowe w północnej Mjanmie, północnym Wietnamie oraz środkowej i południowej Chińskiej Republice Ludowej | DC: 22–45 cm DO: 5–9,6 cm MC: około 1,9 kg | LC |
 | Rhizomys pruinosus | Blyth, 1851 | bambusowiec siwy | 5 podgatunków | północne i północno-wschodnie Indie, Azja Południowo-Wschodnia od południowej Chińskiej Republiki Ludowej na południe do Perak (Półwysep Malajski) | DC: 24–35 cm DO: 9–13 cm MC: 1,5–2,5 kg | LC |
 | Rhizomys sumatrensis | (Raffles, 1821) | bambusowiec indomalajski | 4 podgatunki | Azja Południowo-Wschodnia od wschodniej Mjanmy i południowo-środkowej Chińskiej Republiki Ludowej (południowy Junnan) na południe do Indonezji (Sumatra) | DC: 26–48 cm DO: 10–20 cm MC: 2,1–4 kg | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.
Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu dzisiejszej Chińskiej Republiki Ludowej:
- Rhizomys brachyrhizomyoides Zheng Shaohua, 1993[13]
- Rhizomys fanchangensis Wei Guangbiao, Kawamura & Jin Changzhu, 2004[14]
- Rhizomys provestitus Yang Zhongjian & Liu Dongsheng, 1951[15]
- Rhizomys schlosseri Yang Zhongjian, 1927[16]
- Rhizomys szechuanensis Yang Zhongjian & Liu Dongsheng, 1951[17]
- Rhizomys troglodytes Matthew & Granger, 1923[18]
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b J.E. Gray. Characters of three new genera, including two new species of Mammalia from China. „Proceedings of the Committee of Science and Correspondence of the Zoological Society of London”. 1, s. 95, 1831. (ang.).
- ↑ C.J. Temminck. Monographie over een nieuw geslacht van knaagdier, onder den naam van a Nyctocleptes. „Bijdragen tot de Natuurkundige Wetenschappen, Amsterdam”. 7 (1), s. 1, 1832.
- ↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Oiseaux et mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 10. Paris: Roret, 1836, s. 350. (fr.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 326. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 134–136. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Rhizomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-19].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 211. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 608.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 467.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-21]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Rhizomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-21]. (ang.).
- ↑ 郑绍华 / S.-h. Zheng: 川黔地区第四纪啮齿类 / Quaternary Rodents of Sichuan-Guizhou Area, China. 北京 / Beijing: 科学出版社 / Science Press, 1993, s. 1–270. ISBN 978-7-03-003122-8. (chiń. • ang.).
- ↑ G.-b. Wei, Y. Kawamura & C.-z. Jin. A new bamboo rat from the Early Pleistocene of Renzidong Cave in Fanchang, Anhui, central China. „The Quaternary Research”. 43 (1), s. 52, 2004. DOI: 10.4116/jaqua.43.49. (ang.).
- ↑ Yang i Liu 1951 ↓, s. 55.
- ↑ Z.-j. Yang (C.C. Young). Fossile Nagetiere aus Nord-China. „Palaeontologia Sinica”. Series C. 5 (3), s. 1–82, 1927. (niem.).
- ↑ Yang i Liu 1951 ↓, s. 57.
- ↑ W.D. Matthew & W.W. Granger. New fossil mammals from the Pliocene of Sze-chuan, China. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 48 (17), s. 574, 1923. (ang.).
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- Z.-j. Yang & P.T. Liu. On the mammalian fauna at Koloshan near Chungking, Szechuan. „Bulletin of the Geological Society of China”. 30 (1), s. 43–91, 1951. DOI: 10.1111/j.1755-6724.1950.mp30001006.x. (chiń. • ang.).
