Bruce Sterling

Bruce Sterling

Bruce Sterling (2013)
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1954 Brownsville, Teksas
Narodowość	Amerykanin
Dziedzina sztuki	Pisarstwo
Epoka	cyberpunk, science fiction
Multimedia w Wikimedia Commons

Bruce Michael Sterling (ur. 14 kwietnia 1954) – amerykański pisarz science-fiction, a ściślej gatunku nazwanego cyberpunkiem. Tegoż nurtu teoretyk jako autor manifestu cyberpunku, zamieszczonego we wstępie do pierwszej antologii opowiadań cyberpunkowych Mirrorshades, gdzie odwoływał się m.in. do teorii znanego futurologa Alvina Tofflera.

Urodził się w Brownsville, w stanie Teksas. Od wczesnej młodości podróżował po świecie, ale najmocniej związany jest z miastem Austin w Teksasie. W tym też mieście studiował dziennikarstwo na University of Texas. W dzieciństwie spędził kilka lat w Indiach. Do tej pory jest znawcą i miłośnikiem kina indyjskiego i produkcji z Bollywood. Wielokrotnie wypowiadał się krytycznie na temat związków indyjskiego przemysłu filmowego ze światem przestępczym.

W latach 70. XX w. zaangażował się w działania grupy „Turkey City Writer’s Workshop”, skupiającej pisarzy i fanów science-fiction. Pierwsze opowiadanie – “Man-made self” – opublikował w 1976 r. W roku następnym ukazała się jego powieść Involution Ocean.

W 2005 roku poślubił Jasminę Tesanović, serbską aktywistkę feministyczną, pisarkę i reżyserkę. Od tamtej pory dzieli swój czas pomiędzy Belgrad, Austin i wiele innych miejsc na świecie. Od 2007 r. mieszka w Turynie.

Jako pisarz zdobył sławę serią opowiadań, których akcja toczy się w świecie „kształcerzy i mechanistów” („The Shaper/Mechanist universe”). W świecie tym cywilizacja zasiedlająca Układ Słoneczny rozbita jest na dwa obozy: „kształcerze” opierają się na inżynierii genetycznej i manipulacji psychiką, podczas gdy „mechaniści” stawiają na cyborgizację i rozwój technik komputerowych. Do serii zalicza się również Schismatrix, jedna z najbardziej znanych powieści tego pisarza, która była nominowana w 1985 r. do Nagrody Nebula, przegrywając jednak z powieścią Gra Endera.

Bruce Sterling jest współtwórcą i głównym teoretykiem nurtu cyberpunk w literaturze science fiction. Jego zaangażowanie i elokwencja w promowaniu cyberpunku, emocjonalne podejście do “ideologicznej osi” nowego nurtu i natchnione wizjonerstwo spowodowało, że koledzy po piórze mówili o nim, przez analogię do Mao Zedonga: „Przewodniczący Bruce”.

W latach 1983–1986 pod pseudonimem Vincent Omniaveritas redagował autorski fanzin „Cheap Truth”. Periodyk ten kopiowany był na powielaczu i rozpowszechniany za darmo. Jego łamy wypełniały głównie recenzje książek i czasopism, oraz felietony na temat literatury SF i środowiska jej fanów. Czasopismo utrzymane było głównie w tonie humorystycznym. Ostatni, nienumerowany numer (wydany około listopada 1986 r.) obwieszcza nawet, że Vincent Omniaveritas został zastrzelony w ataku na redakcje, dokonanym przez przeciwników z kręgu renomowanych pism fantastycznych^[1]

W 1986 roku ukazał się zbiór opowiadań Mirrorshades pod jego redakcją, który został uznany za kanoniczne dzieło literatury cyberpunk. W 1988 r. pisarz opublikował cyberpunkową powieść Islands in the net. Roger Zelazny uznał tę książkę za satyrę na naiwny optymizm entuzjastów nowych technologii i przyrównał główną bohaterkę do wolterowskiego Kandyda. Powieść została nagrodzona Nagrodą Campbella.

W 1990 r. wspólnie z Williamem Gibsonem napisał powieść Maszyna różnicowa. Książka ta stała się jedną z najpopularniejszych powieści z gatunku steampunk, przyczyniając się do spopularyzowania tego nurtu. W 1991 r. nominowana była do Nagrody Nebula. Późniejsze opowiadania Sterlinga – Bicycle Repairman i Taklamakan – zostały nagrodzone Nagrodami Hugo.

W 1992 r. opublikował książkę The Hacker Crackdown: Law and Disorder on the Electronic Frontier, która dokumentuje nadzieje i zagrożenia związane z cyberprzestrzenią oraz barwny świat subkultury hakerów z początku lat 90. W 1994 roku książka została udostępniona przez autora do darmowego rozpowszechniania w Internecie. Sterling od lat regularnie publikuje felietony w „Wired”, miesięczniku zajmującym się głównie badaniem oddziaływania nowych technologii na kulturę, ekonomię i politykę.

Pisarz zainicjował projekt internetowej bazy danych na temat dawnych środków przekazu – „The Dead Media Project”. Jego intencją było przedstawienie wynalazków, które w najróżniejszy sposób zmieniały ludzkie życie, a potem znikały niemal bez śladu, ustępując miejsca nowocześniejszym urządzeniom. W wyniku współpracy wielu internautów powstało internetowe „muzeum”, skupiające informacje na temat takich środków przekazu jak: pismo kipu, poczta gołębia, dagerotyp, maszyna do pisania, telegraf, a nawet dzwonek hotelowy.

Zainteresowanie problemami środowiska naturalnego skłoniły Sterlinga do innej, niezwykłej inicjatywy: w 1998 r. powołał do życia ruch estetyczny o nazwie „Viridian Design”. Ruch ten skupia projektantów, artystów i amatorów, tworzących wzornictwo użytkowe skoncentrowane wokół idei ochrony środowiska. Sama nazwa “viridian” oznacza zieleń szmaragdową, odcień koloru zielonego, który zdaniem Sterlinga wygląda „elektrycznie i nienaturalnie”. Twórcy wirydiańscy, w tym sam Sterling, blisko współpracują z ruchem ekologistycznym, skupionym przede wszystkim wokół portalu WorldChanging. Bruce jest autorem wstępu do książki pt. WorldChanging: A User’s Guide for the 21th century.

• Involution Ocean (1977)
• The Artificial Kid (1980)
• Schismatrix (1985, wyd. pol. Wydawnictwo Mag 2000)
• Islands in the Net (1988)
• Maszyna różnicowa (The Difference Engine 1990, wspólnie z Williamem Gibsonem, wyd. pol. Wydawnictwo Mag 1997)
• Heavy Weather (1994)
• Święty płomień (Holy Fire 1996, wyd. pol. Wydawnictwo Mag 1997)
• Distraction (1998)
• Zeitgeist (2000)
• The Zenith Angle (2004)
• The Caryatids (2009)
• Love Is Strange (2012)
• Pirate Utopia (2016)

• Crystal Express (1989)
• Globalhead (1992)
• A Good Old-fashioned Future (1999)
• Visionary in Residence (2006)
• Ascendencies: The Best of Bruce Sterling (2007)
• Gothic High-Tech (2012)
• Transreal Cyberpunk (2016, współaut. Rudy Rucker)
• Robot Artists & Black Swans: The Italian Fantascienza Stories (2021)

• Mirrorshades: A Cyberpunk Anthology (1986) – antologia opowiadań pod redakcją Sterlinga
• The Hacker Crackdown: Law and Disorder on the Electronic Frontier (1992) – tekst książki dostępny za pośrednictwem Project Gutenberg
• Tomorrow Now: Envisioning the next fifty years (2002)
• Shaping Things (mediaworks pamphlets) (2005)
• Worldchanging: A User’s Guide for the 21st Century – wstęp do książki

• Oficjalna strona Bruce’a Sterlinga (wersja archiwalna)