Cykoria endywia
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | astrowce | ||
Rodzina | astrowate | ||
Podrodzina | Cichorioideae | ||
Rodzaj | cykoria | ||
Gatunek | cykoria endywia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Cichorium endivia L. Sp. pl. 2:813. 1753 | |||
|
Cykoria endywia, endywia (Cichorium endivia L.) – gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej, należący do rodziny astrowatych. Endywia pochodzi z wybrzeży Morza Śródziemnego i Azji Zachodniej. Znana była już w starożytności. W Europie uprawiana od XVI wieku.
Morfologia
- Łodyga
- Ma wysokość 0,5 – 1,5 m, zwykle naga. Roślina zawiera sok mleczny.
- Liście
- Dolne liście podłużne i pierzaste, górne jajowate, siedzące.
- Kwiaty
- Koszyczki kwiatowe umieszczone w kątach górnych liści i na szczytach łodyg.
Zastosowanie
Sztuka kulinarna – należy do warzyw i jej liście odziomkowe używane są w charakterze sałaty. Ma pikantny, gorzkawy smak. Dobrze komponuje się z ostrymi serami i z dodatkiem orzechów. Zawiera więcej związków mineralnych i witamin niż sałata. Pobudza apetyt dzięki zawartości inuliny oraz substancji gorzkiej – intybiny. Z jej liści przyrządza się sałatki.
- Zobacz też: cykoria podróżnik.
Uprawa
Udaje się na glebach średnio zwięzłych bądź lekkich. Jej rozwojowi sprzyja łagodna jesień i wysoka wilgotność powietrza. Siew na przełomie lutego i marca pod osłonami lub w czerwcu – lipcu na rozsadniku. Zbiór w maju – czerwcu lub we wrześniu – październiku. Endywię bieli się, aby pozbawić ją gorzkiego smaku.
Zmienność
Odmiany:
- endywia eskariola (Cichorium endivia L. var. latifolium Lam.) – o liściach gładkich.
- endywia kędzierzawa (Cichorium endivia L. var. crispum Lam.) – o karbowanych, postrzępionych liściach.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- Britannica: plant/endive
- SNL: endivie
- BioLib: 41610
- EoL: 488332
- EUNIS: 153061
- Flora of North America: 242412649
- GBIF: 5392243
- identyfikator iNaturalist: 160574
- IPNI: 194527-1
- ITIS: 501522
- NCBI: 114280
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-82814
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:194527-1
- Tela Botanica: 17304
- identyfikator Tropicos: 2709789
- USDA PLANTS: CIEN
- CoL: V852