Cypella
 Cypella herbertii | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | kosaćcowate | ||
| Rodzaj | Cypella | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cypella Herbert Bot. Mag. ad t. 2637. Mar 1826[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| C. herbertii (Lindley) Herbert[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Cypella – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Obejmuje około 25[5]–30[6] gatunków. Rośliny te występują na kontynentach amerykańskich od Meksyku po Argentynę[6], w większości w Ameryce Południowej od Peru i Brazylii na południe[7]. Rosną zwykle w miejscach skalistych, wilgotnych i nad wodami oraz na skrajach lasów[7]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne w klimacie ciepłym[6].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny wyrastające z bulwy osłoniętej pofałdowanymi łuskami. Osiągają do 75 cm wysokości[7].
- Liście
- Równowąskie, pofałdowane, osiągają do 45 cm wysokości[7].
- Kwiaty
- Zebrane po kilka w rozgałęzione kwiatostany na szczycie pędu kwiatonośnego. Kwiaty wsparte są parą przysadek. Okwiat efektowny, podobny do kwiatów kosaćca, barwy najczęściej żółtej lub niebieskiej. Listki z zewnętrznego okółka okwiatu okazałe i rozpostarte. Listki okółka wewnętrznego są mniejsze, wzniesione i często owłosione. Listki okwiatu są wolne. Pręciki są trzy i przykryte są spłaszczonymi szyjkami słupka, ich nitki są wolne. Zalążnia jest dolna, trójkomorowa, z licznymi zalążkami. Szyjki słupka trzy, płatkowate[7].
- Owoce
- Trójkomorowe torebki zawierające liczne, kanciaste nasiona[7].
Systematyka
Rodzaj z plemienia Tigridieae, z podrodziny Iridoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)[4].
- Wykaz gatunków[5]
- Cypella amambaica Ravenna
- Cypella aquatilis Ravenna
- Cypella armosa Ravenna
- Cypella catharinensis Ravenna
- Cypella craterantha Ravenna
- Cypella crenata (Vell.) Ravenna
- Cypella curuzupensis Ravenna
- Cypella discolor Ravenna
- Cypella elegans Speg.
- Cypella exilis Ravenna
- Cypella fucata Ravenna
- Cypella geniculata (Klatt) Ravenna
- Cypella hauthalii (Kuntze) R.C.Foster
- Cypella herbertii (Lindl.) Herb.
- Cypella laeta Ravenna
- Cypella lapidosa Ravenna
- Cypella laxa Ravenna
- Cypella mandonii Rusby
- Cypella oreophila Speg.
- Cypella osteniana Beauverd
- Cypella pabstiana Ravenna
- Cypella pusilla (Link & Otto) Benth. & Hook.f. ex B.D.Jacks.
- Cypella suffusa Ravenna
- Cypella trimontina Ravenna
- Cypella yatayphila Ravenna
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-03-03] (ang.).
- ↑ a b Cypella. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
- ↑ a b Genus: Cypella Herb.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-03-03].
- ↑ a b Cypella. The Plant List. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
- ↑ a b c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 267, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 446. ISBN 0-333-74890-5.
