Dębowina

Dębowina

wieś
Zajazd „Złote wrota” w Dębowinie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	ząbkowicki
Gmina	Bardo
Wysokość	380–460[2] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	93[3]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-256[4]
Tablice rejestracyjne	DZA
SIMC	0851235
Położenie na mapie gminy Bardo Dębowina
Położenie na mapie Polski Dębowina
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Dębowina
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego Dębowina
50°29′13″N 16°42′41″E/50,486944 16,711389[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dębowina (do 1945 r. niem. nazwa Eichau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Bardo.

Mała wieś o rozproszonej zabudowie leżąca w Grzbiecie Wschodnim Gór Bardzkich, po obu stronach drogi nr 8 będącej częścią międzynarodowej drogi E67, na wysokości około 380–460 m n.p.m.^[2]

W latach 1954–1968 w granicach osiedla Bardo^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Pierwsze wiarygodne zapiski o wsi znajdują się w ziębickich księgach ziemskich z około XIV wieku, w których wzmiankowana jest wieś Eyche. Nazwa wsi Dębowina nawiązuje do nazwy niemieckiej Eichau, która oznaczała teren porośnięty lasem dębowym. W 1406 r. wieś była własnością Wenkego Heringa, właściciela Opolnicy^[2]. W 1426 było tu wolne sędziostwo^[2]. Na początku XVI w. istniały tutaj dwie wioski: Dębowina Dolna i Górna, które były własnością cesarskiej administracji skarbowej^[2]. W 1569 r. zostały sprzedane za kwotę około ćwierć tysiąca talarów, cystersom z Kamieńca Ząbkowickiego^[2]. Własnością cystersów wieś była aż do 1810 r. Potem Dębowina należała do Marianny Orańskiej z Kamieńca, żony Albrechta Pruskiego Hohenzollerna, najmłodszego syna króla Prus Fryderyka Wilhelma III, a po jej śmierci aż do 1945 r. był własnością Hohenzollernów osiadłych na zamku w Kamieńcu Ząbkowickim^[2].

Dębowina posiada tradycje górnicze. Już w XV wieku prowadzone były tutaj poszukiwania złota i srebra^[2]. Była tutaj nawet niewielka kopalnia, ale po niedługim czasie zaniechano eksploatacji z powodu nieopłacalności. Przez teren wsi, od połowy XIV w. przechodziła granica między Śląskiem a Czechami, a ściślej między księstwem ziębickim i hrabstwem kłodzkim^[2].

• 1569 – wieś kupili cystersi z Kamieńca Ząbkowickiego.
• 1764 – we wsi odkryto złoża antymonu z zawartością srebra
• 1771 – wybudowano kopalnię i podjęto roboty górnicze
• 1774 – powołano gwarectwo
• koniec XVIII w. – według opisów wieś zamieszkiwało: 9 kmieci, 4 zagrodników, 20 chałupników i 151 mieszkańców
• 1810 – wieś stała się własnością Marianny Orańskiej
• 1883 – stała się własnością rodu Hohenzollernów
• 1885 – wieś zamieszkiwało 290 mieszkańców w 40 domostwach, zdecydowaną większość stanowili katolicy

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 93 mieszkańców^[3]. Jest najmniejszą miejscowością gminy Bardo.

Liczba ludności Dębowiny

• Wieś jest położona przy historycznej granicy Śląska z ziemią kłodzką. Punkt graniczny wyznacza stojąca przy drodze nr 8 na Przełęczy Bardzkiej kolumna maryjna^[2].
• W pobliżu wsi przechodzą dwie stare drogi. Jedna to Droga Wojenna zwana Drogą Armatnią (z niem. Kannonenweg), prowadzi z dawnego zamku hrabiego Merveldta na Przełęcz Bardzką, drogą tą wojska pruskie wkroczyły na teren ziemi kłodzkiej od strony Barda. Drugą drogą jest Droga Graniczna, która prowadzi z Przełęczy Bardzkiej na Przełęcz Łaszczową^[2].

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.
• Marek Staffa; Przewodnik turystyczny: Wędrówka przez Sudety Środkowe: Góry Wałbrzyskie – Góry Suche – Góry Sowie – Góry Bardzkie; Wyd. PTTK „Kraj”; Warszawa/Kraków 1982, ISBN 83-00-00476-9.
• Praca zbiorowa; Mapa: Góry Bardzkie i Złote. Skala 1:60 000: Wyd. P.P.W. Kartogr. im. E. Romera; Warszawa/Wrocław 1993; nr BN PB 1005/94