Deeyah Khan

Data i miejsce urodzenia

7 sierpnia 1977
Oslo

Zawód

reżyser
producent filmowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Deeyah Khan (urdu: دیا خان, ur. 7 sierpnia 1977 w Oslo) – norweska dokumentalistka i działaczka praw człowieka, założycielka i prezeska niezależnej firmy produkcji filmowej i muzycznej (Fuuse).

Życiorys

Urodzona w rodzinie imigrantów muzułmańskich: ojciec pochodzi z pakistańskiego Pendżabu, matka jest Pasztunką z Afganistanu.

W dzieciństwie uczyła się gry na tradycyjnych instrumentach i śpiewu w muzyce etnicznej Azji Południowej. Po raz pierwszy wystąpiła publicznie w wieku 7 lat, a w wieku 8 lat wzięła udział w programie telewizyjnym. Uczestniczyła także w nagraniu płyty Jana Grabarka Ragas and Sagas. Jej publiczne występy były gwałtownie krytykowane przez społeczność muzułmańską, która nie akceptuje kobiet w takiej roli; po kolejnym ataku podczas własnego koncertu, w wieku 17 lat zdecydowała się wyjechać do Londynu^[1].

W 2006 wydała singiel What Will it Be. W teledysku obrazy osób, zwłaszcza kobiet, są wyświetlane na nagich plecach Deeyah. Każda osoba to ktoś, kto został zamordowany za swoje indywidualne wybory. Z powodu protestów i gróźb społeczności muzułmańskiej teledysk przestał być upubliczniany i został udostępniony wyłącznie do pobrania na iTunes. Z powodu obaw o bezpieczeństwo osobiste postanowiła zrezygnować z własnych nagrań. W 2007 wydała ostatni album Ataraxis z towarzyszeniem pianisty jazzowego Boba Jamesa, gitarzysty Andy Summers'a i norweskiego trębacza Nilsa Pettera Molværa^[2]. Od tej pory działa jako producent muzyczny m.in. tworząc platformy dla muzyków i artystów, którzy są prześladowani lub dyskryminowani za swoją twórczość.

W 2012 zadebiutowała jako reżyserka i producent filmowy filemm dokumentalnym Banaz: A Love Story, podejmującym problem zabójstw honorowych. W Polsce pokazany został podczas festiwalu filmów dokumentalnych Watch Docs w 2013^[3], w kinach dystrybuowany jako Honorowe zabójstwo Banaz^[4]. Z filmu korzystała policja brytyjska w szkoleniach nt. przeciwdziałania honorowym zabójstwom^[5].

Filmografia

2020: Muslim In Trump’s America
2020: America’s War On Abortion
2017: White Right: Meeting The Enemy
2016: Islam's Non-Believers
2015: Jihad: A Story of the Others
2012: Banaz: a Love Story

Wybrane nagrody i zaszczyty

2018 otrzymała doktorat honoris causa Emerson College za osiągnięcia jako dokumentalistka^[6];
2017 film White Right: Meeting The Enemy otrzymał Nagrodę Emmy w kategorii „Sprawy bieżące”;
2016 mianowana ambasadorem dobrej woli UNESCO na rzecz wolności artystycznej i kreatywności (jest pierwszą osobą pochodzącą z Norwegii, która została mianowana ambasadorem dobrej woli UNESCO oraz pierwszym ambasadorem w tej kategorii)^[7];
2016 nagroda Peer Gynta przyznawana za rozsławienie Norwegii na arenie międzynarodowej;
2016 nagroda Gunnar Sønstebys Memorial Fund, przyznawana osobom lub organizacjom, które bronią podstawowych wartości demokracji oraz umacniają wolność i niezależność kraju;
2015 nagroda Human Rights Uniwersytetu w Oslo za bycie orędownikiem praw kobiet i wolności słowa dzięki swojej sztuce i aktywizmowi;
2013 film Banaz: a Love Story otrzymał m.in. Peabody Award^[8] i Nagrodę Emmy w kategorii „Najlepszy dokument”^[5].

Przypisy

↑ "Artistic freedom is complementary to press freedom": interview with Deeyah Khan, Goodwill Ambassador. 26 kwietnia 2017. [dostęp 2019-04-17].
↑ New album ‘Ataraxis’: Deeyah featuring Bob James, Andy Summers and Nils Petter Molvœr. 12 listopada 2007. [dostęp 2019-04-17].
↑ Watch Docs 2013 – Program festiwalu. [dostęp 2019-04-17].
↑ Opis filmu na Filmweb. [dostęp 2019-04-17].
↑ ^a ^b Her film about an 'honour' killing won an Emmy. Now it's being used to train police. The Guardian. [dostęp 2019-04-17].
↑ Poet laureate Billy Collins to speak at Emerson commencement. Emerson College. News & Events, 10 kwietnia 2018. [dostęp 2019-04-17].
↑ Filmmaker, music producer Deeyah Khan named UNESCO Goodwill Ambassador for artistic freedom and creativity. [w:] UNESCO Press Release N°2016-145 [on-line]. 17 listopada 2016. [dostęp 2019-04-17].
↑ 72nd Annual Peabody Awards: Complete List of Winners. [dostęp 2019-04-17].