Gród na Górze Birów
nr rej. C/4/2023 z 06.02.2023[1] | |||
gród | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Miejscowość | Podzamcze | ||
Położenie na mapie gminy Ogrodzieniec | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego | |||
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego | |||
50°27′52″N 19°33′04″E/50,464444 19,551111 | |||
|
Gród na Górze Birów – zrekonstruowany gród na wzgórzu Birów na Wyżynie Częstochowskiej we wsi Podzamcze koło Ogrodzieńca[2]. Wzgórze posiada charakterystyczne zwieńczenie w postaci niecki otoczonej licznymi ostańcami skalnymi tworzącymi strome urwiska. Dzięki takiemu ukształtowaniu terenu posiadało bardzo dobre cechy obronne. Wzgórze było miejscem osadnictwa wielu różnych kultur[3].
Osadnictwo
W wyniku intensywnych prac archeologicznych w jaskiniach i schroniskach skalnych masywu góry ustalono, że pierwszymi mieszkańcami góry byli ludzie ze schyłkowego okresu neolitu lub początku epoki brązu. Archeolodzy znaleźli dowody świadczące o zamieszkiwaniu tutaj ludzi kultury pucharów lejkowatych, kultury ceramiki sznurowej, kultury łużyckiej oraz plemion germańskich (prawdopodobnie Wandalów). Ostatnimi osadnikami byli Słowianie. Istniała tutaj osada słowiańska, a później gród. Archeolodzy znaleźli jego grodzisko[3].
Dowodami świadczącymi o zamieszkiwaniu na Birowie ludzi tylu kultur są znalezione przez archeologów tzw. artefakty. O pobycie myśliwych z paleolitu świadczą ślady obozowiska, krzemienne narzędzia, kości niedźwiedzia jaskiniowego i ozdoby wykonane z poroża renifera. Dowodem zamieszkiwania ludzi późniejszych kultur są fragmenty glinianych naczyń, przęsliki tkackie, groty strzał, podkowy końskie, elementy nożyc i ozdobnych fibul. Mocnym dowodem istnienia słowiańskiej osady jest datowane na VIII-X wiek naszej ery cmentarzysko kurhanowe w lesie po południowo-wschodniej stronie wzgórza[3].
Dzieje grodu
Pod koniec XII wieku, w okresie rozbicia dzielnicowego Polski wybudowano tutaj gród, w którego obronne mury wkomponowano istniejące naturalne skały, brakujące fragmenty uzupełniono kamienno-ziemnym wałem skrzyniowym. Przypuszcza się, że w czasie pokoju przybywało w nim kilkunastu wojów, w czasie zagrożenia zwiększano stan liczebny załogi. Wojowie mieszkali prawdopodobnie w wykonanych ze skór namiotach. Gród został zniszczony w pierwszej połowie XIV wieku podczas walk Władysława Łokietka z Czechami. Podczas zdobywania grodów w owym czasie używano zapalających strzał z łuków i kusz, a drewniane elementy konstrukcji były podatne na ogień, którego nie było czym gasić – w grodzisku brak było bowiem wody. Archeolodzy znaleźli spalone resztki konstrukcji grodu, groty strzał i bełtów, noże bojowe, fragmenty mieczy i toporów, a także dobrze zachowany srebrny grosz praski Wacława II[3].
Obecny gród
Po spaleniu gród nie został odbudowany. Jego rolę przejął niedługo potem wybudowany, pobliski, murowany z kamienia Zamek w Ogrodzieńcu. Z czasem pozostałości grodu na Górze Birów uległy w terenie zatarciu. O istnieniu tutaj grodu dowiedziano się dopiero po przeprowadzeniu w latach 90. XX wieku prac archeologicznych. Podjęto decyzję o jego odbudowie i od 2018 r. gród został udostępniony do zwiedzania. Wybudowano wieżę bramną z wałem skrzyniowym, chatę, w której mieszkał wódz, oraz wieżę strażniczą i obserwacyjno-obronną. W gablotach zgromadzono znalezione przez archeologów artefakty i odtworzono życie codzienne Słowian z tego okresu[3].
- Rekonstrukcja grodziska na Górze Birów
- Rekonstrukcja grodziska na Górze Birów
- Zrekonstruowane palisady grodziska
- Rekonstrukcja grodziska na Górze Birów
- Rekonstrukcja grodziska na Górze Birów
- Rekonstrukcja obozowiska wojów
Zobacz multimedia związane z tematem: Gród na Górze Birów |
Przypisy
- ↑ WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (C/4/2023) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-02-06]
- ↑ Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna. Mapa, skala 1:52 000. Warszawa: ExpressMap, 2015. ISBN 978-83-88112-71-3.
- ↑ a b c d e Na podstawie tablic informacyjnych w obrębie grodu i broszury informacyjnej wydawanej wraz z biletem wstępu do grodu
Linki zewnętrzne
- Informacje o grodzie na stronie Zamku Ogrodzieniec.
- p
- d
- e
szlaki | |
---|---|
atrakcje |
|