Józef Grażewicz
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia | 9 marca 1906 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 1971 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | Armia Czerwona |
Jednostki | |
Stanowiska | dowódca 8 DP |
Główne wojny i bitwy | Front wschodni (II wojna światowa) |
Odznaczenia | |
|
Józef Grażewicz (ur. 24 lutego?/9 marca 1906 w Symferopolu, zm. 1971 w ZSRR) – oficer Armii Czerwonej narodowości polskiej[1], generał brygady LWP.
Życiorys
Miał wykształcenie podstawowe, w Armii Czerwonej służył przez krótki czas po 1921 (jako małoletni) i ponownie od 1928. W 1938 skończył Akademię Wojskową im. M. Frunzego w Moskwie. 24 czerwca 1938 zwolniony z wojska w ramach tzw. paragrafu narodowościowego jako Polak (był wówczas w stopniu kapitana). W późniejszym okresie przywrócony do Armii Czerwonej.
Od 1941 walczył z Niemcami w składzie wojsk Frontu Karelskiego, Leningradzkiego (m.in. w obronie Leningradu), Wołchowskiego i Ukraińskiego. W 1942 dwukrotnie ranny, 1943 ponownie ranny. Ostatnie stanowisko służbowe: dowódca pułku piechoty.
Przeniesiony do Wojska Polskiego 7 kwietnia 1944 w stopniu podpułkownika. Pełnił kolejno funkcję zastępcy dowódcy 4 Dywizji Piechoty im. J. Kilińskiego ds. liniowych (15 kwietnia – październik 1944), dowódcy krótko istniejącej 12 DP (w październiku i listopadzie 1944), dowódcy 8 DP (21 listopada 1944 – czerwiec 1946).
Wiosną 1945 dowodził dywizją podczas walk nad Nysą i w Czechosłowacji. Po wojnie walczył w Bieszczadach przeciw UPA. Awansowany na pułkownika (26.08.1944) i generała brygady WP (14.12.1945). Latem 1946 zakończył służbę w WP i 9 lipca 1946 wrócił do ZSRR, skierowany do dyspozycji Głównego Zarządu Kadr Armii Radzieckiej.
Oceniany jako dobry, przewidujący, sprawny dowódca. Jego dywizja dobrze walczyła podczas forsowania Nysy Łużyckiej i w późniejszym pościgu w kierunku Drezna. Podczas dramatycznych walk pod Budziszynem stanowiła trzon obrony 2 Armii Wojska Polskiego.
Odznaczenia
- Order Virtuti Militari V klasy (1945)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1945)
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1945)
- Złoty Krzyż Zasługi (1946)
- Order Czerwonego Sztandaru
- Order Czerwonej Gwiazdy
- Medal „Za obronę Leningradu” (1943)
- Medal „Za odwagę”
Przypisy
- ↑ Faszcza 2015 ↓, s. 165.
Bibliografia
- Dariusz Faszcza: 12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana. 70 lat służby na Pomorzu Zachodnim (1945-2015). Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2015. ISBN 978-83-63755-75-1.
- J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 478-479.
- M. Szczurowski, Dowódcy Wojska Polskiego na Froncie Wschodnim 1943-1945. Słownik biograficzny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1996, s. 44
- P.P. Wieczorkiewicz, Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Rytm, Warszawa 2003, s. 221 i 374