Jeżogłówka najmniejsza

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

pałkowate

Rodzaj

jeżogłówka

Gatunek

jeżogłówka najmniejsza

Nazwa systematyczna

Sparganium natans L.
Sp. Pl. 971 1753^[3]

Synonimy

Platanaria natans (L.) Gray
Sparganium amplexicaulium D.Yu
Sparganium axilare Raf.
Sparganium flaccidum Meinsh.
Sparganium gramineum Wallr.
Sparganium minimum Wallr.
Sparganium minimum (L.) Fr.
Sparganium minimum var. flaccidum (Meinsh.) Graebn.
Sparganium minimum var. perpusillum (Meinsh.) Graebn.
Sparganium minimum var. strictum Larss.
Sparganium natans var. minimum L.
Sparganium perpusillum Meinsh.
Sparganium ratis Meinsh.
Sparganium rostratum Larss.
Sparganium septentrionale Meinsh.
Sparganium tenuicaule D.Yu & L.H.Liu^[3]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

najmniejszej troski

Multimedia w Wikimedia Commons

Jeżogłówka najmniejsza^[5] (Sparganium natans L.) – gatunek rośliny z rodziny jeżogłówkowatych (Sparganiaceae) (według systemu Reveala) lub pałkowatych (Typhaceae) według Angiosperm Phylogeny Website.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek o zasięgu wokółbiegunowym. W Europie jego zwarty zasięg obejmuje Europę Północną i Środkową, wraz z Półwyspem Skandynawskim i Islandią. Rośnie także na rozproszonych stanowiskach w Hiszpanii i południowo-wschodniej Europie, w Azji Zachodniej, na Kamczatce, na rozproszonych stanowiskach w Ameryce Północnej. W Polsce występuje w rozproszeniu na całym niżu, znane są także 4 stanowiska w Sudetach i kilka w Kotlinie Nowotarskiej. Tu występuje w dołach potorfowych na Puściznie Rękowiańskiej oraz w potokach, np. w potoku Uboczańska^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina wodna, trwała. Formy pływające o łodydze do 1 m długości, lądowe 15–30 cm wysokości^[7].
Łodyga: Nierozgałęziona, wyprostowana^[7].
Liście: Z obu stron płaskie, 0,4–0,5 cm szerokości, krótsze od pędów, delikatne, cienkie (łodygowe grubsze), bez wyraźnego nerwu środkowego^[7].
Kwiaty: Tylko 1 główka o kwiatach pręcikowych, rzadziej dwie na szczycie pędu, poniżej 2–3 słupkowe wyrastające z kątów górnych liści. Kwitnie od lipca do sierpnia^[7].
Owoc: Pestkowiec, jajowaty, długości 0,4–0,5 cm, z dość długim dziobkiem^[7].

Morfologia
Pokrój
Pęd
Siedlisko

Biologia i ekologia

Bylina, hydrofit i helofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Zasiedla zazwyczaj wody płytkie, np., doły potorfowe i rowy na torfowiskach niskich i przejściowych. Nie odgrywa większej roli w zarastaniu zbiorników wodnych^[8]. Liczba chromosomów 2n = 30^[6].

Zagrożenia i ochrona

Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-11-14] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-03-25].
↑ Sparganium natans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1973.
↑ Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.