Kalendarium historii Litwy

Kalendarium historii Litwy – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Litwy.

• I tys. p.n.e. – ziemie litewskie zostały zasiedlone przez indoeuropejskie plemiona Bałtów^[1].
• 1009 – na ziemiach litewskich zginęli św. Bruno z Kwerfurtu i 18 innych misjonarzy podczas chrystianizacji Litwinów^[2].

• XIII w. – Mendog zjednoczył małe państwa plemienne^[3].
• 1251–1253 – próba chrystianizacja Litwy przez Mendoga, zakończona śmiercią króla i rozpadem państwa^[4].
• 1316–1341 – panowanie Giedymina. Ponowne zjednoczenie państwa litewskiego i początek jego mocarstwowej pozycji^[4].
• 1345–1377 – panowanie Olgierda^[5].
• 1348 – litewska klęska nad Strawą, skutkująca dominacją Zakonu Krzyżackiego w Prusach^[5].
• 1381–1384 – litewska wojna domowa między Witoldem, a Jagiełłą.
• 1385 – Władysław Jagiełło zawarł z Polską unię w Krewie^[6].
• 1386 – koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski^[4][7].
• 1387 – początek chrztu Litwy^[8].
• 1389–1392 – litewska wojna domowa między Witoldem, a Jagiełłą, powiązana z interwencją krzyżacką^[4].
• 1399 – bitwa nad Worsklą, upadek koncepcji wzmocnienia się Witolda ziemiami Złotej Ordy^[4].
• 1401 – unia wileńsko-radomska^[4].
• 1410 – wojska polsko-litewskie pokonały wojska Krzyżaków pod Grunwaldem.
• 1413 – unia w Horodle^[9].
• 1422 – początek nieudanej interwencji Zygmunta Korybutowicza w Czechach, mającej zapewnić koronę tego państwa Witoldowi^[10].
• 1430 – nieudana próba koronacji Witolda i jego śmierć^[7][4].
• 1432–1439 – litewska wojna domowa między Świdrygiełłą, a Zygmuntem Kiejstutowiczem^[4].
• 1440–1447 – samodzielne panowanie na Litwie Kazimierza Jagiellończyka, oznaczające tymczasowe zerwanie unii z Polską^[4].

• 1494–1522 – okres walk z Rosją, w wyniku których Litwa utraciła Smoleńszczyznę, Siewierszczyznę i Kursk^[1].
• 1569 – w wyniku unii lubelskiej Polska i Litwa połączyły się w jeden kraj (Rzeczpospolita Obojga Narodów).
• 1697 – zrównano prawa Korony i Litwy.
• 3 maja 1791 – uchwalona Konstytucja zniosła odrębność władz centralnych Wielkiego Księstwa Litewskiego^[1].
• 1772/1793/1795 – ziemie litewskie położone na lewym brzegu Niemna weszły w skład Prus, a reszta Litwy znalazła się w zaborze rosyjskim^[1].

• 1807 – lewobrzeżne ziemie litewskie przyłączono do Księstwa Warszawskiego^[3].
• 1815 – lewobrzeżne ziemie litewskie przyłączono do Królestwa Polskiego^[3].
• 1830–1831 – do powstania listopadowego dołączyli litewscy chłopi i szlachcice^[1].
• 1861 – władze rosyjskie zniosły poddaństwo chłopów na Litwie^[1].
• lata 80. XIX w. – wyłoniły się zorganizowane ruchy niepodległościowe^[3].
• grudzień 1905 – na tzw. sejmie litewskim w Wilnie wysunięto żądanie autonomii dla Litwy^[1].
• 1915 – początek niemieckiej okupacji^[3].
• 1917 – powstała rada narodowa Taryba^[1].
• luty 1918 – Litwa proklamowała niepodległość^[1].

• 1919 – bolszewicy tworzą Litewsko-Białoruską Republikę Radziecką^[1].
• marzec 1919 – wojska litewskie i niemieckie przeciwstawiły się oddziałom armii radzieckiej^[1].
• kwiecień 1919 – wojska polskie wkroczyły na Litwę, obalając rządy komunistyczne^[1].
• 1920 – w wyniku wojny polsko-bolszewickiej Rosja Radziecka przekazała Litwie Wilno^[1].
• 12 października 1920 – Wileńszczyzna została zajęta przez generała Lucjana Żeligowskiego – utworzenie Litwy Środkowej^[3].
• 1920 – przeprowadzono reformę rolną^[1].
• luty 1922 – przyłączono Wileńszczyznę do Polski^[3].
• 1926 – w wyniku zamachu stanu władzę objął Antanas Smetona^[3].
• 1939 – Litwa znalazła się w radzieckiej strefie wpływów^[3].
• czerwiec 1940 – na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow Związek Radziecki podbił Litwę^[1].
• 21 sierpnia 1940 – proklamowano Litewską SRR^[1].

• 1941–1945 – okupacja niemiecka^[3].
• 1941–1944 – okres mordowania litewskich Żydów i polskich partyzantów z AK przez litewskich nacjonalistów współpracujących z Niemcami^[3].
• 1945 – Związek Radziecki ponownie zajął Litwę.
• 1948–1950 – przeprowadzono kolektywizację rolnictwa na Litwie^[1].
• lata 80. XX w. – początek ruchów niepodległościowych na Litwie^[3].
• czerwiec 1988 – powstał Sąjūdis (Litewski Ruch na rzecz Przebudowy)^[3].
• 11 marca 1990 – Litwa jednostronnie wystąpiła z ZSRR, stając się niepodległym krajem.

• marzec–lipiec 1990 – blokada ekonomiczna Litwy^[3].
• 1990 – wybory parlamentarne wygrał Sąjūdis^[3].
• styczeń 1991 – sowiecki desant opanował ważniejsze budynki na Litwie, zabijając 13 cywilów^[3].
• wrzesień 1991 – deklaracja niepodległości została uznana przez ZSRR i państwa Zachodu^[3].
• luty 1992 – prezydent Vytautas Landsbergis zażądał wycofania wojsk rosyjskich z obwodu królewieckiego^[3].
• 1992 – uchwalono konstytucję^[3].
• 1993 – ostatnie jednostki wojska rosyjskiego opuściły Litwę^[3].
• 1993 – prezydentem został Algirdas Brazauskas^[3].
• 1998 – prezydentem został Valdas Adamkus^[3].
• 2003 – prezydentem został Rolandas Paksas^[3].
• 6 kwietnia 2004 – w wyniku ujawnienia skandalu politycznego sejm usunął Paksasa z urzędu^[11].
• 6 kwietnia 2004 – obowiązki prezydenta przejął Artūras Paulauskas.
• 1 maja 2004 – Litwa dołączyła do Unii Europejskiej.
• 12 lipca 2004 – Valdas Adamkus został zaprzysiężony na prezydenta Litwy.
• 31 grudnia 2008 – zainaugurowano uroczystości Tysiąclecia Litwy^[2].
• 17 maja 2009 – prezydentem Litwy została Dalia Grybauskaitė^[12].
• 12 lipca 2014 – Dalia Grybauskaitė została po raz drugi zaprzysiężona na prezydenta Litwy^[13].
• 1 stycznia 2015 – Litwa wstąpiła do strefy euro^[14].
• 12 lipca 2019 – prezydentem został Gitanas Nausėda^[15].