Klon włoski

Klon włoski w Parku Narodowym Abruzji, Lacjum i Molise

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

mydleńcowate

Rodzaj

klon

Gatunek

klon włoski

Nazwa systematyczna

Acer opalus Mill.
Gard. Dict. ed. 8 8 1768^[3]

Synonimy

Acer hispanicum Pourr.
Acer hispanicum f. montsiccianum Font Quer
Acer italum Lauth
Acer italum var. crassifolium Pax
Acer italum subsp. hispanicum (Pourr.) Pax
Acer italum var. hispanicum (Pourr.) Schwer.
Acer italum var. opulifolium (Chaix) Pax
Acer italum f. opulifolium (Chaix) Schwer.
Acer italum subsp. variabile Pax
Acer italum var. variabile (Pax) Schwer.
Acer leptopterum Guss. Ex Nyman
Acer montanum Carradori ex Lam.
Acer opalus var. brachypterum Spach
Acer opalus f. glaucum A.E.Murray
Acer opalus subsp. hispanicum (Pourr.) A.E.Murray
Acer opalus var. macropterum Spach
Acer opalus var. microcarpum Spach
Acer opalus f. microphyllum K.Koch
Acer opalus var. montsiccianum (Font Quer) Romo
Acer opalus var. montsiccianum (Font Quer) Rivas Mart.
Acer opalus f. pubescens A.E.Murray
Acer opalus var. stenopterum Spach
Acer opulifolium Chaix
Acer pseudoplatanus var. opulifolium (Chaix) Loudon
Acer rotundifolium Lam.
Acer rupicolum Chabert
Acer sabaudum Chabert (nom. inval.)^[3]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

najmniejszej troski

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Klon włoski (Acer opalus Mill.) – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae Juss.). Występuje naturalnie w południowej i zachodniej Europie oraz w Afryce Północnej^[5]. W Polsce podawany jest między innymi z kolekcji arboretum w Rogowie^[6].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Niemczech, Szwajcarii, krajach byłej Jugosławii, w Grecji, Albanii, Włoszech, Francji, Hiszpanii, Maroku oraz północnej części Algierii^[5]. We Włoszech został zarejestrowany w regionach Abruzja, Apulia, Basilicata, Emilia-Romania, Friuli-Wenecja Julijska, Kalabria, Kampania, Lacjum, Liguria, Lombardia, Marche, Molise, Piemont, Sycylia, Toskania i Umbria^[7]. We Francji występuje głównie w południowej i południowo-wschodniej części kraju. Został zaobserwowany w departamentach Ain, Alpy Górnej Prowansji, Alpy Wysokie, Alpy Nadmorskie, Ardèche, Ariège, Aude, Aveyron, Delta Rodanu, Cantal, Korsyka Południowa, Górna Korsyka, Côte-d’Or, Creuse, Dordogne, Doubs, Drôme, Gard, Górna Garonna, Żyronda, Hérault, Isère, Jura, Loara, Lozère, Oise, Pireneje Atlantyckie, Pireneje Wysokie, Pireneje Wschodnie, Rodan, Górna Saona, Saona i Loara, Sabaudia, Górna Sabaudia, Tarn i Garonna, Var oraz Vaucluse. Nie potwierdzone jest jego występowanie w departamencie Marna, natomiast w Puy-de-Dôme wyginął^[8]. W Szwajcarii występuje w dolinie Rodanu, Alpach Berneńskich, nad Jeziorem Genewskim oraz w górach Jura^[9].

Morfologia

Pokrój: Drzewo dorastające do 20 m wysokości. Korona jest szeroko rozpostarta. Kora ma szarą barwę o różowym odcieniu, łuszczy się dużymi, kwadratowymi płatami^[6].
Liście: 3- lub 5-dłoniasto klapowane. Mierzą około 10 cm długości i szerokości. Z wierzchu są gładki, natomiast od spodu są lekko owłosione. Na brzegu jest tępo ząbkowany o tępym lub lekko ostrym wierzchołku. Młode liście mają czerwonobrązową barwę, są błyszczące i omszone od spodu, latem stają się zielone i nadal są błyszczące, natomiast jesienią przebarwiają się na żółto. Osadzone są na czerwonych ogonkach liściowych^[6]^[8].
Kwiaty: Niepozorne, zebrane są w długie, nagie, zwisające baldachogrona. Mają jasnożółtą barwę^[6].
Owoce: Składające się z dwóch skrzydlaków rozpostartych pod zmiennym kątem – od prawie ostrego do niemal 180°^[8]. Mierzą do 4 cm długości^[6].
Drewno: Jest twarde. Ma różowobiałą barwę^[8].
Gatunki podobne: Rośliną podobną jest klon jawor, który ma bardziej wcięte liście^[10].

Biologia i ekologia

Rośnie w lasach z przewagą buka i dębu omszonego^[8]. Występuje na wyżynach i w górach, na wysokości od 400 do 1900 m n.p.m.^[6]^[10]

Dobrze rośnie w pełnym nasłonecznieniu. Preferuje gleby o odczynie lekko zasadowym^[8]. Dobrze znosi okresy suszy, natomiast nie jest wytrzymały na silne mrozy – występuje do 5. strefy mrozoodporności. Jest rośliną wolno rosnącą^[6]. Kwitnie na początku kwietnia, prawie w tym samym czasie co klon zwyczajny (Acer platanoides L.)^[8], pojawiają się przed liśćmi^[9].

Zmienność

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono także jeden podgatunek^[3]:

Acer opalus subsp. obtusatum (Waldst. & Kit. ex Willd.) Gams – występuje na Korsyce, krajach byłej Jugosławii, w Grecji, Albanii, Włoszech oraz północnej części Algierii^[11]

Zastosowanie

Drewno tego gatunku ma podobne zastosowanie do klona polnego (Acer campestre L.). Jest używane między innymi w tokarstwie, do wyrobu stołów. Ma zastosowanie także jako drewno opałowe.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Acer opalus Mill.. The Plant List. [dostęp 2015-08-29]. (ang.).
↑ Acer opalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Acer opalus Mill.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2015-08-29]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Klon włoski. Klony. [dostęp 2015-08-29]. (pol.).
↑ Acer opalus Mill.. [w:] Schede di Botanica [on-line]. Altervista. [dostęp 2015-08-29]. (wł.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Acer opalus. Tela Botanica. [dostęp 2015-08-29]. (fr.).
↑ ^a ^b Acer opalus Mill.. Infolora. [dostęp 2015-08-29]. (fr.).
↑ ^a ^b Acer opalus. crdp.ac-besancon.fr. [dostęp 2015-08-29]. (fr.).
↑ Taxon: Acer opalus Mill. subsp. obtusatum (Waldst. & Kit. ex Willd.) Gams. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2015-08-29]. (ang.).