Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Argentynie
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Argentynie – lista miejsc w Argentynie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Argentynę 23 sierpnia 1978 roku[2].
Obecnie (stan na 2020 rok) na liście znajduje się 12 obiektów: 7 dziedzictwa kulturowego i 5 o charakterze przyrodniczym[2].
Na argentyńskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Argentyna zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 9 obiektów (stan na 2023 rok)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Argentynie |
Poniższa tabela przedstawia argentyńskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2]
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[3]:
- kulturowe (K)
- przyrodnicze (P)
- kulturowo–przyrodnicze (K,P)
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 145 | Park Narodowy Los Glaciares Los Glaciares National Park | ArSanta Cruz 50°30′53″S 73°13′01″W/-50,514722 -73,216944 | PAr (vii)(viii) | 1981 | Park Narodowy Los Glaciares w Andach Patagońskich obejmujący ochroną lodowce i krajobrazy polodowcowe, m.in. jeziora[4]. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
275 | Misje jezuickie na obszarach zamieszkałych przez Guaranów: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Seora de Loreto i Santa Maria Mayor (Argentyna), ruiny So Miguel das Missoes (Brazylia) Jesuit Missions of the Guaranis: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto and Santa Maria Mayor (Argentina), Ruins of Sao Miguel das Missoes (Brazil) | KAr (iv) | 1983 1984 | Pozostałości pięciu misji jezuickich z XVII i XVIII w. na terytorium Guaranów[5]. | ||||||||
San Ignacio Mini | ArMisiones 27°15′00″S 55°31′00″W/-27,250000 -55,516667 | |||||||||||
Santa Ana | ArMisiones 27°23′00″S 55°34′00″W/-27,383333 -55,566667 | |||||||||||
Nuestra Señora de Loreto | ArMisiones 27°19′58″S 55°31′02″W/-27,332778 -55,517222 | |||||||||||
Santa María la Mayor | ArMisiones 27°53′16″S 55°20′40″W/-27,887778 -55,344444 | |||||||||||
303 | Park Narodowy Iguazú Iguazu National Park | ArMisiones 25°31′05″S 54°08′00″W/-25,518056 -54,133333 | PAr (vii)(x) | 1984 | Park Narodowy Iguazú na południowym brzegu rzeki Iguaçu z wodospadem Iguazú[6]. Na terenie parku występuje ponad 2 tys. gatunków roślin naczyniowych oraz wiele zwierząt typowych dla tego obszaru, m.in. jaguary[6]. | |||||||
936 | Cueva de las Manos, Río Pinturas Cueva de las Manos, Río Pinturas | ArSanta Cruz 47°09′00″S 70°40′00″W/-47,150000 -70,666667 | KAr (iii) | 1999 | Jaskinia z unikalną sztuką naskalną sprzed 13,5–9,5 tys. lat – znajdują się tu m.in. odciski rąk, przedstawienia zwierząt i sceny polowań[7]. | |||||||
937 | Półwysep Valdés Península Valdés | ArChubut 42°30′00,0″S 63°56′00,0″W/-42,500000 -63,933333 | PAr (x) | 1999 | Półwysep Valdés na wschodnim wybrzeżu Patagonii – miejsce bytowania słoni morskich i fok; w otaczających półwysep wodach występują wieloryby i orki[8]. | |||||||
966 | Parki Przyrody Ischigualasto i Talampaya Ischigualasto/Talampaya Natural Parks | PAr (viii) | 2000 | Dwa sąsiadujące ze sobą obszary ochrony przyrody, gdzie odkryto najpełniejszy na świecie lądowy zespół skamieniałości triasowych sprzed 245–208 milionów lat[9]. | ||||||||
Park Prowincjonalny Ischigualasto | ArSan Juan 30°04′00″S 68°00′00″W/-30,066667 -68,000000 | |||||||||||
Park Narodowy Talampaya | ArLa Rioja 29°48′00″S 67°50′00″W/-29,800000 -67,833333 | |||||||||||
995 | Zespół jezuickich obiektów architektonicznych wraz z estancias, Córdoba Jesuit Block and Estancias of Córdoba | ArCórdoba 31°25′14″S 64°11′28″W/-31,420556 -64,191111 | KAr (ii)(iv) | 2000 | Zespół dawnych zabudowań założenia jezuickiego z XVII i XVIII w., obejmujący m.in. uniwersytet, kościół, siedzibę Towarzystwa Jezusowego, kolegium oraz pięć estancias (zabudowań gospodarskich)[10]. | |||||||
1116 | Dolina Quebrada de Humahuaca Quebrada de Humahuaca | ArJujuy 23°11′59″S 65°20′56″W/-23,199722 -65,348889 | KAr (ii)(iv)(v) | 2003 | Dolina rzeki okresowej Río Grande, przez którą wiedzie szlak handlowy od 10 tys. lat[11]. W dolinie zachowały się ślady prahistorycznych społeczeństw łowiecko-zbierackich, pozostałości z okresu państwa Inków oraz z czasów walk o niepodległość (XIX–XX w.)[11]. | |||||||
1459 | Qhapac Ñan, sieć dróg w Andach Qhapaq Ñan, Andean Road System | ArCatamarca Jujuy La Rioja Mendoza Salta San Juan Tucumán | KAr (ii)(iii)(iv)(vi) | 2014 | Rozległy system dróg dawnego Imperium Inków o łącznej długości ponad 30 tys. km, oplatający Andy, od obecnej Kolumbii, przez Ekwador, Peru, Boliwię aż do Chile i Argentyny, łączący m.in. tereny powyżej 6000 m n.p.m. z wybrzeżem Oceanu Spokojnego[12]. | |||||||
1321 | Dzieła architektury Le Corbusiera The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement | ArBuenos Aires 34°54′41,0″S 57°56′30,3″W/-34,911394 -57,941739 | KAr (i)(ii)(vi) | 2016 | Dzieła architektury Le Corbusiera w siedmiu krajach świata: Argentynie, Belgii, Francji, Indiach, Japonii, Niemczech i Szwajcarii. Na terenie Argentyny jest to Dom Curutchet w La Placie[13]. | |||||||
1526 | Park Narodowy Los Alerces Los Alerces National Park | ArChubut 42°48′27″S 71°53′56″W/-42,807500 -71,898889 | PAr (vii)(x) | 2017 | Park Narodowy Los Alerces obejmuje ochroną krajobraz polodowcowy i lasy waldiwijskie typu alerce, zdominowanych przez ficroję cyprysowatą[14]. | |||||||
1681 | Muzeum i miejsce pamięci ESMA – dawne tajne centrum zatrzymań, tortur i eksterminacji ESMA Museum and Site of Memory – Former Clandestine Center of Detention, Torture and Extermination | ArBuenos Aires 34°32′17″S 58°27′47″W/-34,538000 -58,463000 | KAr (vi) | 2023 | Escuela Superior de Mecánica de la Armada – tajne centrum zatrzymań, tortur i eksterminacji w latach dyktatury 1976–1983[15]. |
Obiekty na argentyńskiej Liście Informacyjnej UNESCO
Poniższa tabela przedstawia obiekty na argentyńskiej liście informacyjnej UNESCO:
- nr ref. – numer referencyjny UNESCO
- obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim lub hiszpańskim oryginałem na argentyńskiej liście informacyjnej[2]
- położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne
- typ – klasyfikacja według zgłoszenia[3]:
- kulturowe (K)
- przyrodnicze (P)
- kulturowo–przyrodnicze (K,P)
- rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną
- opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 1582 | Dolina Calchaquí Valle Calchaquí | ArCatamarca Salta Tucumán 26°27′00″S 65°58′48″W/-26,450000 -65,980000 | KAr (ii)(iii)(iv)(v)(vi) | 2001 | Dolina rzeki Calchaquí z wieloma wąwozami w południowo-zachodniej Argentynie[16]. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2021 | Park Narodowy Sierra de las Quijadas Sierra de las Quijadas National Park | ArSan Luis 32°33′03″S 67°03′51″W/-32,550833 -67,064167 | PAr (vii)(viii)(ix) | 2005 | Park Narodowy Sierra de las Quijadas w środkowo-zachodniej Argentynie, obejmuje ochroną obszar basenu sedymentacyjnego San Luis, gdzie zachowało się wiele skamieniałości[17]. | |||||||
5615 | La Payunia, zespół wulkanów Llancanelo i Payún Matrú La Payunia, Campos Volcánicos Llancanelo y Payún Matrú | ArMendoza 36°00′00″S 69°11′24″W/-36,000000 -69,190000 | PAr (vii)(viii) | 2011 | Rezerwat prowincjonalny La Payunia, na którego terenie znajduje się wiele małych wulkanów[18]. | |||||||
5851 | Rezerwat prowincjonalny Pehuén Có-Monte Hermoso Geological, Paleontological and Archaeological Provincial Reserve Pehuén co - Monte Hermoso | ArBuenos Aires 38°59′53″S 61°28′48″W/-38,998000 -61,480000 | K,PAr (iii)(v)(vi)(viii)(ix) | 2014 | Obszar ukształtowany przez ingresję o wyjątkowych cechach geologicznych, paleontologicznych i archeologicznych[19]. | |||||||
6066 | Moisés Ville Moisés Ville | ArSanta Fe 32°26′00″S 61°17′00″W/-32,433333 -61,283333 | KAr (ii)(iii)(vi) | 2015 | Niewielkie miasto z XIX w. założone przez emigrantów żydowskich, którzy uciekli z terenów Rosji przed prześladowaniem[20]. | |||||||
6288 | Miasto Tigre i jego kluby wioślarskie City of Tigre and its rowing clubs | ArBuenos Aires 34°24′54″S 58°34′44″W/-34,415000 -58,579000 | KAr (ii)(iii) | 2017 | Miasto Tigre, ok. 30 km od Buenos Aires, centrum sportów wodnych, od XIX w. główny ośrodek wioślarstwa[21]. | |||||||
6296 | Buenos Aires i La Plata – dwie stolice kultury modernizmu, eklektyzmu i imigracji Buenos Aires – La Plata: Two capitals of the Culture of Modernity, Eclecticism and Immigration | KAr (ii)(iv) | 2018 | Dziedzictwo Buenos Aires i La Platy z okresu pomiędzy końcem XIX w. i początkiem XX w.[22] | ||||||||
ArBuenos Aires Buenos Aires 34°36′12″S 58°22′54″W/-34,603333 -58,381667 | ||||||||||||
ArLa Plata Buenos Aires 34°55′16″S 57°57′16″W/-34,921111 -57,954444 | ||||||||||||
6297 | Cueva de las Manos i związane z nią miejsca w basenie rzeki Pintura Cueva de las Manos and associated sites of the Pinturas river basin | ArSanta Cruz 47°09′00″S 70°40′00″W/-47,150000 -70,666667 | KAr (iii) | 2018 | Poszerzenie istniejącego wpisu[23]. |
Przypisy
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Argentina - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Los Glaciares National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Jesuit Missions of the Guaranis: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto and Santa Maria Mayor (Argentina), Ruins of Sao Miguel das Missoes (Brazil) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Iguazu National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Cueva de las Manos, Río Pinturas [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Península Valdés [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Ischigualasto / Talampaya Natural Parks [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Jesuit Block and Estancias of Córdoba [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Quebrada de Humahuaca [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Qhapaq Ñan, Andean Road System [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Los Alerces National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., ESMA Museum and Site of Memory – Former Clandestine Center of Detention, Torture and Extermination [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-09-28] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Valle Calchaquí [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Sierra de las Quijadas National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., La Payunia, Campos Volcánicos Llancanelo y Payún Matrú [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Geological, Paleontological and Archaeological Provincial Reserve Pehuén co - Monte Hermoso [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Moisés Ville [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., City of Tigre and its rowing clubs [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Buenos Aires – La Plata: Two capitals of the Culture of Modernity, Eclecticism and Immigration [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Cueva de las Manos and associated sites of the Pinturas river basin [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).