Lista zdobywców nagrody Balzana

Lista laureatów Nagrody Balzana, jednej z najbardziej prestiżowych nagród akademickich na świecie. Fundacja International Balzan Prize przyznaje cztery doroczne nagrody pieniężne osobom lub organizacjom za wybitne osiągnięcia w dziedzinie humanistyki, nauk przyrodniczych, kultury i pokoju międzynarodowego. Nagrody przyznawane są w czterech obszarach tematycznych: „dwie w literaturze, w moralności nauki i sztuki” oraz „dwie w naukach fizycznych, matematycznych i przyrodniczych oraz medycynie”[1]. Nagroda specjalna za Człowieczeństwo, Pokój i Braterstwo jest wręczana w odstępach co trzy lata lub rzadziej.

1960–1970

1961
  • Fundacja Nobla (Szwecja) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
1962
  • Andriej Kołmogorow (ZSRR) – Matematyka
  • Karl von Frisch (Austria) – Biologia
  • Paul Hindemith (Niemcy) – Muzyka
  • Samuel Eliot Morison (Stany Zjednoczone) – Historia
  • Papież Jan XXIII (Watykan) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
1978
  • Matka Teresa z Kalkuty (Indie) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
1979
  • Ernest Labrousse (Francja) i Giuseppe Tucci (Włochy) – Historia
  • Jean Piaget (Szwajcaria) – Nauki społeczne i polityczne
  • Torbjörn Caspersson (Szwecja) – Biologia

Lata 80.

1980
  • Enrico Bombieri (Włochy) – Matematyka
  • Hasan Fathi (Egipt) – Architektura i urbanistyka
  • Jorge Luis Borges (Argentyna) – Filologia, językoznawstwo i krytyka literacka
1981
  • Dan McKenzie (Wielka Brytania), Drummond Matthews (Wielka Brytania) i Frederick Vine (Wielka Brytania) – Geologia i geofizyka
  • Josef Pieper (Niemcy) – Filozofia
  • Paul Reuter (Francja) – Międzynarodowe prawo publiczne
1982
  • Jean-Baptiste Duroselle (Francja) – Nauki społeczne
  • Kenneth Vivian Thimann (Wielka Brytania / Stany Zjednoczone) – Botanika
  • Massimo Pallottino (Włochy) – Nauki o starożytności
1983
  • Edward Shils (Stany Zjednoczone) – Socjologia
  • Ernst Mayr (Niemcy / Stany Zjednoczone) – Zoologia
  • Francesco Gabrieli (Włochy) – Orientalistyka
1984
1985
1986
1987
1988
1989

Lata 90.

1990
  • James Freeman Gilbert (Stany Zjednoczone) – Geofizyka
  • Pierre Lalive d'Epinay (Szwajcaria) – Prawo międzynarodowe
  • Walter Burkert (Niemcy) – Studium starożytnego świata (obszar śródziemnomorski)
1991
  • György Ligeti (Węgry / Austria) – Muzyka
  • John Maynard Smith (Wielka Brytania) – Genetyka i ewolucja
  • Vitorino Magalhães Godinho (Portugalia) – Historia: Powstanie Europy w XV i XVI wieku
  • Abbé Pierre (Henri Grouèse) (Francja) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
1992
  • Armand Borel (Szwajcaria) – Matematyka
  • Ebrahim M. Samba (Gambia) – Medycyna zapobiegawcza
  • Giovanni Macchia (Włochy) – Historia i krytyka literatury
1993
  • Jean Leclant (Francja) – Sztuka i archeologia starożytnego świata
  • Lothar Gall (Niemcy) – Historia: społeczeństwa XIX i XX wieku
  • Wolfgang H. Berger (Niemcy / Stany Zjednoczone) – Paleontologia ze szczególnym uwzględnieniem oceanografii
1994
  • Fred Hoyle (Wielka Brytania) i Martin Schwarzschild (Niemcy / Stany Zjednoczone) – Astrofizyka (ewolucja gwiazd)
  • Norberto Bobbio (Włochy) – Prawo i nauki polityczne (rządy i demokracja)
  • René Couteaux(inne języki) (Francja) – Biologia (struktura komórki ze szczególnym uwzględnieniem układu nerwowego)
1995
  • Alan J. Heeger (Stany Zjednoczone) – Nauka o nowych materiałach niebiologicznych
  • Carlo M. Cipolla (Włochy) – Historia gospodarcza
  • Yves Bonnefoy (Francja) – Historia sztuki i krytyka sztuki (w odniesieniu do sztuki europejskiej od średniowiecza do naszych czasów)
1996
  • Arno Borst (Niemcy) – Historia: kultury średniowieczne
  • Arnt Eliassen (Norwegia) – Meteorologia
  • Stanley Hoffmann (Austria / Stany Zjednoczone / Francja) – Politologia: współczesne stosunki międzynarodowe
  • Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (MKCK) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
1997
  • Charles Coulston Gillispie (Stany Zjednoczone) – Historia i filozofia nauki
  • Stanley Jeyaraja Tambiah (Sri Lanka / Stany Zjednoczone) – Nauki społeczne: antropologia społeczna
  • Thomas Wilson Meade (Wielka Brytania) – Epidemiologia
1998
  • Andrzej Walicki (Polska / Stany Zjednoczone) – Historia: historia kulturowa i społeczna świata słowiańskiego od czasów panowania Katarzyny Wielkiej do rewolucji rosyjskich 1917
  • Harmon Craig (Stany Zjednoczone) – Geochemia
  • Robert McCredie May (Wielka Brytania / Australia) – Bioróżnorodność
1999
  • John Elliott (Wielka Brytania) – Historia 1500–1800
  • Luigi Luca Cavalli-Sforza (Włochy / Stany Zjednoczone) – Nauka o ludzkim pochodzeniu
  • Michaił Gromow (Rosja/Francja) – Matematyka
  • Paul Ricoeur (Francja) – Filozofia

2000–2009

2000
  • Ilkka Hanski (Finlandia) – Nauki ekologiczne
  • Martin Litchfield West (Wielka Brytania) – Klasyczna starożytność
  • Michael Stolleis (Niemcy) – Historia prawa od 1500 roku
  • Michel GE Mayor (Szwajcaria) – Oprzyrządowanie i techniki w astronomii i astrofizyce
  • Abdul Sattar Edhi (Pakistan) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
2001
  • Claude Lorius (Francja) – Klimatologia
  • James Sloss Ackerman (Stany Zjednoczone) – Historia architektury (w tym urbanistyka i projektowanie krajobrazu)
  • Jean-Pierre Changeux (Francja) – Neuronauki poznawcze
  • Marc Fumaroli (Francja) – Historia i krytyka literatury (po 1500)
2002
  • Anthony Grafton (Stany Zjednoczone) – Historia nauk humanistycznych
  • Dominique Schnapper (Francja) – Socjologia
  • Walter J. Gehring (Szwajcaria) – Biologia rozwoju
  • Xavier Le Pichon (Francja) – Geologia
2003
  • Eric Hobsbawm (Wielka Brytania) – Historia Europy od 1900
  • Reinhard Genzel (Niemcy) – Astronomia
  • Serge Moscovici (Francja) – Psychologia społeczna
  • Wen-Hsiung Li (Tajwan / Stany Zjednoczone) – Genetyka i ewolucja
2004
  • Andrew Colin Renfrew (Wielka Brytania) – Archeologia prehistoryczna
  • Michael Marmot (Wielka Brytania) – Epidemiologia
  • Nikki R. Keddie (Stany Zjednoczone) – Świat islamski od końca XIX do końca XX wieku
  • Pierre Deligne (Belgia) – Matematyka
  • Wspólnota Sant'Egidio – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
2005
  • Lothar Ledderose (Niemcy) – Historia sztuki Azji
  • Peter Hall (Wielka Brytania) – Historia społeczna i kulturalna miast od początku XVI wieku
  • Peter R. Grant (Wielka Brytania) i Rosemary Grant (Stany Zjednoczone) – Biologia populacji
  • Russell J. Hemley (Stany Zjednoczone) i Ho-Kwang Mao (Chiny) – Fizyka minerałów
2006
  • Ludwig Finscher (Niemcy) – Historia muzyki zachodniej od 1600 roku
  • Quentin Skinner (Wielka Brytania) – Myśl polityczna: historia i teoria
  • Andrew Lange (Stany Zjednoczone) i Paolo de Bernardis (Włochy) – Astronomia i astrofizyka obserwacyjna
  • Elliott M. Meyerowitz (Stany Zjednoczone) i Christopher R. Somerville (Kanada) – Genetyka molekularna roślin
2007
  • Sumio Iijima (Japonia) – Nanonauka
  • Bruce A. Beutler (Stany Zjednoczone) i Jules A. Hoffmann (Francja) – Odporność wrodzona
  • Michel Zink (Francja) – Literatura europejska (1000 – 1500)
  • Rosalyn Higgins (Wielka Brytania) – Prawo międzynarodowe od 1945 r.
  • Karlheinz Böhm (Austria) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
2008
  • Maurizio Calvesi (Włochy) – Sztuki wizualne od 1700
  • Thomas Nagel (Serbia / Stany Zjednoczone) – Filozofia moralności
  • Ian H. Frazer (Australia) – Medycyna prewencyjna, w tym szczepienia
  • Wallace S. Broecker (Stany Zjednoczone) – Nauka o zmianach klimatu
2009
  • Jaskinia Terence (Wielka Brytania) – Literatura od 1500
  • Michael Grätzel (Niemcy / Szwajcaria) – Nauka o nowych materiałach
  • Brenda Milner (Wielka Brytania / Kanada) – Neuronauki poznawcze
  • Paolo Rossi Monti (Włochy) – Historia nauki

2010–2019

2010
  • Manfred Brauneck (Niemcy) – Historia teatru we wszystkich jego aspektach
  • Carlo Ginzburg (Włochy) – Historia Europy (1400 – 1700)
  • Jacob Palis (Brazylia) – Matematyka
  • Shinya Yamanaka (Japonia) – Komórki macierzyste: biologia i potencjalne zastosowania
2011
  • Peter Brown (Irlandia) – Historia starożytna (świat grecko–rzymski)
  • Bronisław Baczko (Polska) – Studia oświeceniowe
  • Russell Scott Lande (Stany Zjednoczone / Wielka Brytania) – Biologia teoretyczna lub bioinformatyka
  • Joseph Ivor Silk (Stany Zjednoczone / Wielka Brytania) – Wczesny Wszechświat (od czasów Plancka do pierwszych galaktyk)
2012
  • Ronald Dworkin (Stany Zjednoczone) – Orzecznictwo
  • Reinhard Strohm (Niemcy) – Muzykologia
  • Kurt Lambeck (Australia) – nauka o Ziemi
  • David Baulcombe (Wielka Brytania) – Epigenetyka
2013
  • André Vauchez (Francja) – Historia średniowiecza
  • Manuel Castells (Hiszpania) – Socjologia
  • Alain Aspect (Francja) – Przetwarzanie informacji kwantowej i komunikacja
  • Pascale Cossart (Francja) – Choroby zakaźne: podstawowe i kliniczne aspekty
2014
  • Mario Torelli (Włochy) – Archeologia klasyczna
  • Ian Hacking (Kanada) – Epistemologia i filozofia umysłu
  • G. David Tilman (Stany Zjednoczone) – Podstawowa i/lub stosowana ekologia roślin
  • Dennis Sullivan (Stany Zjednoczone) – Matematyka (czysta lub stosowana)
  • Vivre en Famille (Francja) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
2015
  • Hans Belting (Niemcy) – Historia sztuki europejskiej (1300–1700)
  • Joel Mokyr (Holandia / Stany Zjednoczone / Izrael) – Historia gospodarcza
  • Francis Halzen (Belgia / Stany Zjednoczone) – Fizyka astrocząstek, w tym obserwacja neutrin i promieniowania gamma
  • David Karl (Stany Zjednoczone) – Oceanografia
2016
  • Piero Boitani (Włochy) – Literatura porównawcza
  • Reinhard Jahn (Niemcy) – Neuronauka molekularna i komórkowa, w tym aspekty neurodegeneracyjne i rozwojowe
  • Federico Capasso (Włochy) – Fotonika stosowana
  • Robert Keohane (Stany Zjednoczone) – Stosunki międzynarodowe: historia i teoria
2017
  • Aleida Assmann (Niemcy) i Jan Assmann (Niemcy) – Pamięć zbiorowa
  • Bina Agarwal (Indie / Wielka Brytania) – Gender Studies
  • Robert D. Schreiber (Stany Zjednoczone) i James P. Allison (Stany Zjednoczone) – Podejścia immunologiczne w terapii raka
  • Michaël Gillon (Belgia) – Układ planetarny Słońca i egzoplanety
2018
  • Éva Kondorosi (Węgry / Francja) – Ekologia chemiczna
  • Detlef Lohse (Niemcy) – Dynamika płynów
  • Jürgen Osterhammel (Niemcy) – Historia globalna
  • Marilyn Strathern (Wielka Brytania) – Antropologia społeczna
  • Fundacja Terre des hommes (Szwajcaria) – Ludzkość, pokój i braterstwo między narodami
2019
  • Jacques Aumont (Francja) – Studia filmowe
  • Michael Cook (Stany Zjednoczone / Wielka Brytania) – Studia islamskie
  • Luigi Ambrosio (Włochy) – Teoria równań różniczkowych cząstkowych
  • Erika von Mutius, Klaus F. Rabe(inne języki), Werner Seeger(inne języki) i Tobias Welte(inne języki) (wszyscy: Niemcy) – Patofizjologia oddychania

2020–2023

2020
  • Susan Trumbore (USA / Niemcy) – dynamika systemu Ziemi
  • Jean-Marie Tarascon (Francja) – wyzwania środowiskowe: materiałoznawstwo dla energii odnawialnej
  • Joan Martinez Alier (Hiszpania) – wyzwania środowiskowe: odpowiedzi z nauk społecznych i humanistycznych
  • Antônio Augusto Cançado Trindade (Brazylia) – prawa człowieka
2021
  • Saul Friedländer(inne języki) (Francja / USA) – studia nad Holokaustem i ludobójstwem
  • Jeffrey I. Gordon (USA) – mikrobiom w zdrowiu i chorobie
  • Alessandra Buonanno (Włochy / USA) i Thibault Damour (Francja) – grawitacja: aspekty fizyczne i astrofizyczne

2022

  • Robert Langer (USA) – biomateriały w nanomedycynie i inżynierii tkankowej
  • Martha Nussbaum (USA) – filozofia moralności
  • Dorthe Dahl-Jensen (Dania) i Hans Oerlemans (Holandia) – dynamika zlodowacenia i pokrywy lodowej
  • Philip Bohlman (USA) – etnomuzykologia

2023

  • David Damrosch (USA) – literatura światowa
  • Jean-Jacques Hublin (Francja) – ewolucja ludzkości: Paleoantropologia
  • Eske Willerslev (Dania) – ewolucja ludzkości: Starożytne DNA i ewolucja człowieka
  • Heino Falcke (Niemcy) – obrazy w wysokiej rozdzielczości: od obiektów planetarnych do kosmicznych[2]

Przypisy

  1. Balzan Prize [online]  (wł.).
  2. Prizewinners [online], Fondazione Internazionale Premio Balzan [dostęp 2023-12-22]  (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Fundacja Balzan – Oficjalna strona
  • Lista Laureatów Balzan