Mechanika górotworu
Mechanika górotworu – dziedzina nauki zajmująca się badaniem zachowania skał i masywów skalnych pod wpływem sił i naprężeń występujących w skorupie ziemskiej[1][2]. Obejmuje analizę procesów deformacyjnych, w tym odkształceń i przesunięć skał, zarówno w warunkach naturalnych, jak i w wyniku działalności człowieka, np. robót górniczych[3].
Charakterystyka
Mechanika górotworu stanowi część geomechaniki, która bada mechaniczne właściwości materiałów geologicznych. W odróżnieniu od geologii, koncentruje się na reakcji skał i masywów skalnych na działające na nie siły[2].
Główne obszary badań
- Właściwości mechaniczne skał i masywów skalnych
- Naprężenia i odkształcenia w górotworze
- Stabilność wyrobisk podziemnych i odkrywkowych
- Wpływ eksploatacji górniczej na górotwór[4]
- Zjawiska sejsmiczne w górotworze[5].
Zastosowania
Wiedza o mechanice górotworu znajduje praktyczne zastosowanie w:
- Inżynierii górniczej - projektowanie i prowadzenie bezpiecznej eksploatacji złóż
- Budownictwie podziemnym - projektowanie tuneli, podziemnych magazynów[6]
- Geotechnice - ocena stabilności zboczy, fundamentowanie w skałach
- Inżynierii lądowej - projektowanie zapór wodnych, wykopów w skałach
- Geologii inżynierskiej - ocena ryzyka osuwisk, stabilności masywów skalnych[7].
Mechanika górotworu łączy wiedzę teoretyczną z praktycznymi rozwiązaniami inżynierskimi, co pozwala na bezpieczne i efektywne prowadzenie prac w środowisku skalnym oraz projektowanie trwałych konstrukcji podziemnych i naziemnych[8].
Przypisy
- ↑ Bażyński J., Turek S., 1969: Słownik hydrogeologii i geologii inżynierskiej. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, s. 73.
- ↑ a b Barry H.G.B.H.G. Brady Barry H.G.B.H.G., E.T.E.T. Brown E.T.E.T., Rock Mechanics: For underground mining, Springer Science & Business Media, 28 listopada 2006, xi, ISBN 978-1-4020-2064-3 [dostęp 2024-07-19], Cytat: "Rock mechanics have occurred which justified a comprehensive revision of the text. In the field of solid mechanics, major advances have been observed in understanding the fundamental modes of deformation, failure and stability of rock under conditions where rock stress is high in relation to rock strength." "From the point of view of excavation design practice, a capacity for computational analysis of rock stress and displacement is more widely distributed at mine sites than at the time of preparing the first edition." "First, strain localisation in a frictional, dilatant solid is now recognised as a source of excavation and mine instability. Second, variations in displacement-dependent and velocity-dependent frictional resistance to slip are accepted as controlling mechanisms in stability of sliding of discontinuities. (ang.).
- ↑ mechanika górotworu, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-06-23] .
- ↑ WACŁAWW. DZIURZYŃSKI WACŁAWW. i inni, Narzędzia komputerowe dla wariantowych symulacji procesu przewietrzana z dostępem do czujników systemu gazometrycznego kopalni [online] .
- ↑ WalterW. Wittke WalterW., Felsmechanik : Grundlagen für wirtschaftliches Bauen im Fels | WorldCat.org, search.worldcat.org, 1984, ISBN 3-540-13016-0 [dostęp 2024-07-19], Cytat: "3 Modell für das Spannungsdehnungsverhalten von Fels 4 Grundlagen für die Berücksichtigung quellbedingter Verformungen" (niem.).
- ↑ John P.J.P. Harrison John P.J.P., JohnJ. Hudson JohnJ., Engineering rock mechanics : an introduction to the principles, search.worldcat.org, 1997, s. 1-9, ISBN 9786611058746 [dostęp 2024-07-19] (ang.).
- ↑ Xia-TingX.T. Feng Xia-TingX.T., Rock Mechanics and Rock Engineering, SpringerLink, 2017, ISBN 978-1-315-36425-4 [dostęp 2024-07-19] (ang.).
- ↑ EvertE. Hoek EvertE., Rock Mechanics - an introduction for the practical engineer, 1966, Cytat: "The development and demonstration of large-scale ground control techniques has resulted in modification of operating conditions" .
