Medusagyne oppositifolia
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | |||
Rząd | malpigiowce | ||
Rodzina | ołdzianowate | ||
Rodzaj | Medusagyne | ||
Gatunek | Medusagyne oppositifolia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Medusagyne oppositifolia Baker Fl. Mauritius 17 1877[3] | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
| |||
|
Medusagyne oppositifolia – gatunek endemiczny dla wyspy Mahé w archipelagu Seszeli, reprezentujący monotypowy rodzaj Medusagyne. Dawniej roślina ta wyodrębniana była w randze własnej rodziny Medusagynaceae, jednak w systemie APG III (2009) włączona została do rodziny ołdzianowatych (Ochnaceae)[5]. Przez długi czas gatunek ten uważany był za wymarły, aż do ponownego odnalezienia pojedynczych roślin w latach 70. XX wieku. Obecnie znanych jest ok. 40 drzew rosnących w naturze[6].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo z kulistą koroną, osiągające 10 m wysokości i 30 cm średnicy pnia.
- Liście
- Ułożone są naprzeciwlegle. Mają blaszkę eliptyczną, skórzastą i całobrzegą, do 8 cm długą i 4 cm szeroką. Ogonek liściowy jest krótki – osiąga do 5 mm.
- Kwiaty
- Zebrane są w luźne wierzchotki wyrastające na końcach pędów. W obrębie kwiatostanu znajdują się kwiaty obupłciowe, w górnej części obecne są kwiaty pręcikowe. Poszczególne kwiaty są promieniste, osiągają do 1,3 cm średnicy. Szerokojajowate działki kielicha są odgięte. Wolne płatki korony są także szerokojajowate, do zaokrąglonych, białe, a w przypadku jednej z populacji także różowe. Pręciki w kwiatach męskich występują w liczbie 200–300, podczas gdy w kwiatach obupłciowych są mniej liczne i wyrastają w 3–4 okółkach znajdujących się poniżej górnej zalążni o beczułkowatym kształcie. Zalążnia tworzona jest przez ok. 20–23 owocolistki połączone wokół centralnej kolumny na kształt cząstek pomarańczy. Każda komora zalążni zawiera po 2 zalążki. Górne końce owocolistków wyrastają w tęgie, główkowate znamię tworząc pierścień wokół górnej krawędzi zalążni.
- Owoce
- Podczas owocowania zalążnia drewnieje, a poszczególne zalążki rozpościerają się wokół centralnej kolumny na kształt parasola, połączone w górnej części owocu. Nasiona znajdujące się w poszczególnych komorach mają do 3 mm średnicy i są oskrzydlone[6].
Ekologia
Rośliny tego gatunku znane są z kilku stanowisk, na których rosną pojedyncze okazy lub niewielkie ich grupy. Wyrastają w skalistych szczelinach w masywach granitowych[4].
Systematyka
Gatunek wyodrębniany był w monotypową rodzinę Medusagynaceae Engl. & Gilg, Syllabus, ed. 9-10: 280. 6 Nov 1924[7] zaliczaną do herbatowców (Theales) w systemie Cronquista (1981) lub wyodrębnianą w randze własnego rzędu Medusagynales w systemie Takhtajana (1997)[2]. Dowody molekularne świadczą o bliskim pokrewieństwie tej rośliny z rodzinami ołdzianowatych (Ochnaceae sensu stricto) i Quiinaceae, przy czym relacje pokrewieństwa między tymi grupami pozostają niejasne. W systemie APG III (2009) taksony te złączono w jedną rodzinę ołdzianowatych (Ochnaceae sensu lato) wchodzącą w skład rzędu malpigiowców (Malpighiales)[2].
Zagrożenia i ochrona
Gatunek znalazł się na krawędzi wymarcia ze względu na skrajnie nieliczne zasoby. Długi czas uważany był już za wymarły, aż do odnalezienia pojedynczych roślin w latach 70. XX wieku. Do 1989 znano tylko 10 drzew tego gatunku. Później odnaleziono kolejne, tak że znanych jest 40 okazów naturalnego pochodzenia[6]. Prawdopodobnie optymalne siedliska tego gatunku (bardziej wilgotne) zostały zniszczone, bowiem rośliny rosnące obecnie w naturze wydają owoce, w których nasiona nie dojrzewają. Słabo ukorzeniające się i wolno rosnące sadzonki ograniczały skuteczność ochrony ex situ. Przełom ogłoszono w 2006 roku, kiedy to po zastosowaniu hodowli hydroponicznej uzyskano dość sadzonek, by wzmocnić populacje rosnące w stanie dzikim[4].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-08-01] (ang.).
- ↑ Medusagyne oppositifolia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-08-01].
- ↑ a b c D.D. Matatiken D.D., M.J.M.J. Huber M.J.M.J., S.S. Ismail S.S., Medusagyne oppositifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-20] (ang.).
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121.
- ↑ a b c Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 204-205. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-08-01]. (ang.).
- Britannica: topic/Medusagyne-oppositifolia