Mokrzycznik baldaszkowy

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

mokrzycznik

Gatunek

mokrzycznik baldaszkowy

Nazwa systematyczna

Holosteum umbellatum L.
Sp. Pl. 1: 88 (1753)^[3]

Synonimy

Alsine umbellata (L.) Lam.
Arenaria umbellata (L.) Clairv.
Cerastium umbellatum (L.) Crantz
Meyera umbellata (L.) Bubani^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Mokrzycznik baldaszkowy (Holosteum umbellatum L.) – gatunek rośliny należącej do rodziny goździkowatych. Zasięg naturalny obejmuje Azję środkową i południowo-zachodnią (od Pakistanu, Iranu, Kazachstanu, Uzbekistanu) po niemal całą Europę z wyjątkiem części północnej. Występuje poza tym w północno-zachodniej Afryce i w Etiopii^[3]. W Polsce jest rozpowszechniony, choć regionalnie rzadki (na obszarach górskich, na północnym wschodzie, w zachodniej części województwa lubuskiego)^[4].

Morfologia

Pokrój: Drobna roślina o barwie jasno niebieskawozielonej.
Łodyga: Pojedyncza, wzniesiona na 5–25 cm, w górnej części z dwoma, oddalonymi od siebie parami liści. W górnej części gruczołowato owłosiona.
Liście: Odziomkowe zebrane w rozetę liściową, łopatkowate, zwężone w ogonek. Liście siedzące, ostre lub tępe.
Kwiaty: Zebrane w kwiatostan w postaci skróconej baldachokształtnej wierzchotki, po przekwitnieniu zwisające, z szypułkami różnej długości. Korona biała lub zaróżowiona, płatki odwrotnie jajowate, na szczycie ząbkowane lub wycięte, 2 × dłuższe od działek kielicha. Działki jajowate lub jajowato-lancetowate, tępe lub zaostrzone. Pręciki 3–5, słupki 3(5).
Owoc: Torebka otwierająca się 6 ząbkami. Nasiona owalne, na przekroju 3-kanciaste, długości do 1 mm, żółtawobrunatne, matowe.

Młoda roślina
Kwitnące pędy
Kwiat
Owoc
Nasiona

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Rośnie na suchej glebie piaszczystej lub kamienistej, na przydrożach, na skrajach pól, na suchych murawach. Uważany za chwast^[5]. Kwitnie od marca do maja.

Zmienność

Wyróżnia się 6 podgatunków^[3]:

Holosteum umbellatum subsp. glutinosum (M.Bieb.) Nyman
Holosteum umbellatum subsp. hirsutum (Mutel) Breistr.
Holosteum umbellatum subsp. subglutinosum (Klokov) Tzvelev
Holosteum umbellatum subsp. syvaschicum (Kleopow) Tzvelev
Holosteum umbellatum subsp. tenerrimum (Boiss.) Greuter & Burdet
Holosteum umbellatum subsp. umbellatum

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Holosteum umbellatum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-25] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 297, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 86.

Bibliografia

W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
J. Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986.

Encyklopedie internetowe (takson):