Monaster Stuplje
Państwo | |||
---|---|---|---|
Miejscowość | |||
Kościół | |||
Rodzaj klasztoru | monaster | ||
Eparchia | banjalucka | ||
Ihumen | Daniel | ||
Klauzura | nie | ||
Typ monasteru | męski | ||
Liczba mnichów (2009) | 1 | ||
Obiekty sakralne | |||
Cerkiew | św. Michała Archanioła | ||
Data budowy | do XVI w. | ||
Data zburzenia | 1691 | ||
Data reaktywacji | 2009 | ||
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny | |||
44,74°N 17,60°E/44,736400 17,600300 | |||
|
Monaster Stuplje (serb. Манастир Ступље, Manastir Stuplje) – męski klasztor prawosławny we wsi Gornji Vijačani w Bośni i Hercegowinie, w Republice Serbskiej, w jurysdykcji eparchii banjaluckiej Serbskiego Kościoła Prawosławnego.
Historia
Monaster Stuplje pierwszy raz wzmiankowany jest w Pomeniku Kruszewskim, zbiorze imion mnichów do wspominania podczas modlitwy w intencji zmarłych, w jego części datowanej na II połowę XV w. Zmarli mnisi z klasztoru Stuplje zostali w nim wskazani obok nieżyjących ascetów z nieodległego monasteru Liplje. Oznaczałoby to, że monaster powstał przed podbojem Królestwa Bośni przez Osmanów w 1463 r. Brakuje natomiast źródeł wskazujących fundatorów i pierwszych dobroczyńców monasteru; ludowa tradycja łącząca jego powstanie z postacią króla serbskiego Dragutina nie może zostać jednoznacznie potwierdzona[1].
W 1696 r. w spisanej w monasterze Orahovica kronice zapisano, iż za sprawą najazdu tureckiego monasteru Stuplje i Leplje zostały spalone i całkowicie opustoszały[1]. W Orahovicy, tj. za rzeką Sawą na terytorium austriackim, osiadło sześciu mnichów ze zniszczonego klasztoru[2], który, jak wynika z innych zapisów powstałych w Orahovicy, działał wcześniej przez cały XVII w[1].
Dokładną lokalizację całkowicie zniszczonego monasteru ustalono dopiero w toku badań naukowych w terenie w 1994 r. Na podstawie zachowanych wzmianek wytypowano do badań archeologicznych miejsce określane jako Crkvište (dosł. cerkwisko), gdzie faktycznie odsłonięto fundamenty monasterskiej cerkwi, zaś w 1997 r. także ślady budynku mieszkalnego i innych obiektów klasztornych[1]. W 1994 r. monaster otrzymał w Republice Serbskiej status zabytku[3].
W 2009 r. z inicjatywy biskupa banjaluckiego, Efrema, Monaster Stuplje został restytuowany. Na nowo zbudowano cerkiew i budynek mieszkalny, a w klasztorze osiadł jeden mnich[2].