Nikielin
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | arsenek niklu (NiAs) | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 5–5,5 | ||
Przełam | muszlowy, nierówny | ||
Łupliwość | bardzo niewyraźna | ||
Układ krystalograficzny | heksagonalny | ||
Gęstość minerału | 7,78 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | czerwona, brunatnawa, miedzianoczerwona | ||
Rysa | brunatnoczarna | ||
Połysk | metaliczny | ||
| |||
|
Nikielin (kupfernickel) – minerał, z gromady arsenków. Należy do minerałów bardzo rzadkich. Współwystępuje z annabergitem i arsenopirytem.
Nazwa
Nazwa „nikielin” (fr. nickéline) nawiązuje do jego składu chemicznego, w którym dominuje nikiel. Została nadana w roku 1832 przez francuskiego mineraloga François Beudanta (1787–1850) i zastąpiła wcześniejsze określenie kupfernickel, wprowadzone w 1694 roku przez niemieckiego alchemika i geologa Urbana Hjärnego (1641–1724), które odnosiło się do niemieckiego słowa kupfer, czyli miedź oraz prawdopodobnie do imienia Nicolaus, którym określano złośliwego gnoma[1][2][3] (w krajach anglojęzycznych drugi człon nazwy kojarzy się z terminem Old Nick oznaczającym diabła[4][5][3]). Pogardliwa nazwa wynikała z faktu, że chociaż nikielin przypomina z wyglądu minerały miedzi i po roztworzeniu w kwasie azotowym daje zielony roztwór (podobnie jak minerały miedzi), nie było możliwe wyizolowanie z niego pożądanego metalu[2].
W roku 1751 Axel Cronstedt otrzymał z nikieliny znalezionej w szwedzkiej kopalni w Los nowy pierwiastek – nikiel[2][5][3].
Charakterystyka
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
Właściwości
Zwykle występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, groniastych. Niekiedy tworzy dendryty o strukturze „drzewiastej”. Jest kruchy, nieprzezroczysty, zawiera ok. 44% niklu. Często zawiera domieszki kobaltu, żelaza, antymonu i siarki.
Występowanie
Występuje w złożach magmowych razem z innymi siarczkami i arsenkami oraz w niektórych hydrotermalnych żyłach kruszcowych.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Argentyna – La Rioja, Kanada – Cobalt w Ontario, USA – Franklin w New Jersey, Algieria – Bou Azer, Japonia, Niemcy, Czechy.
- W Polsce: śladowe ilości zostały stwierdzone w dolnośląskich łupkach miedzionośnych, w łupkach ogniotrwałych w okolicach Nowej Rudy, łupkach mikowych k.Lwówka, także w Kowarach i okolicach Kamiennej Góry.
Zastosowanie
- ma znaczenie przemysłowe jako podrzędna ruda niklu (ok. 44% Ni),
- bywa interesujący dla wyspecjalizowanych kolekcjonerów.
Przypisy
- ↑ Nickeline. Mindat.org. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ a b c P. Enghag: Encyclopedia of the Elements. Technical Data - History - Processing - Applications. Wiley, 2004, s. 689–690. ISBN 978-3-527-30666-4.
- ↑ a b c Nickel: historical information. WebElements Periodic Table. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Baldwin, William H. The story of Nickel. I. How „Old Nick’s” gnomes were outwitted. „Journal of Chemical Education”. 8 (9), s. 1749, 1931. DOI: 10.1021/ed008p1749.
- ↑ a b F. Cardarelli: Materials Handbook. A Concise Desktop Reference. Springer, 2008, s. 124–125. ISBN 978-1-84628-668-1.
Bibliografia
- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski. Antykwa, 1998.
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
Linki zewnętrzne
- Nickeline. WebMineral. (ang.).
- Nickeline. Mindat.org. (ang.).
- Britannica: science/niccolite
- SNL: nikkelin
- identyfikator minerału w Mindat: 2901