Pałac Sapiehów w Wieleniu
![]() | |||
![]() Pałac Sapiehów w Wieleniu | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Wieleń | ||
Adres | Aleja Zamkowa, 64-730 Wieleń | ||
Typ budynku | pałac | ||
Styl architektoniczny | barok | ||
Architekt | Karol Martin Frantz | ||
Inwestor | |||
Kondygnacje | 3 | ||
Zniszczono | 1945 | ||
Położenie na mapie Wielenia ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego ![]() | |||
Położenie na mapie gminy Wieleń ![]() | |||
![]() | |||
|
Pałac Sapiehów w Wieleniu – zabytkowy pałac, położony w Wieleniu, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w województwie wielkopolskim.
Barokowy pałac w Wieleniu stanął prawdopodobnie w miejscu obronnego, średniowiecznego zamku. Został wzniesiony przez ówczesnego właściciela dóbr wieleńskich, wojewodę smoleńskiego, Piotra Sapiehę, ożenionego z Joanną Sułkowską. Architektem pałacu był Karol Marcin Frantz, nadworny architekt rodziny Sułkowskich. W założeniu miała to być rezydencja czworoboczna, czteroskrzydłowa, z dziedzińcem wewnętrznym. Budowa pałacu nie została jednak ukończona w całości. Udało się wybudować dwa skrzydła, południowe i zachodnie, oraz częściowo północne i wschodnie, które zostały rozebrane jeszcze w XVIII wieku. Za czasów Piotra Sapiehy zaprojektowano również park z alejami ozdobionymi kamiennymi rzeźbami.
Pod koniec XVIII wieku pałac przeszedł w ręce Fryderyka von Blankensee. Kolejnym właścicielem dóbr, w latach 1855–1945, była rodzina von Schulenberg. Pod koniec II wojny światowej pałac został spalony i przez lata popadał w ruinę, mimo to elewacja zachowała się w dobrym stanie. Pilastry, wsparte na boniowanym cokole, sięgają fryzu i gzymsu, a trójkątny naczółek z herbem von Schulenbergów, wieńczy trójosiowy ryzalit elewacji frontowej.
Do zespołu pałacowego należy budynek bramny, oficyna z 1885 r., oranżeria, dom ogrodnika, zabytkowy cmentarz z kaplicą-mauzoleum rodziny von Blankensee i von Schulenberg oraz park[2]. Po II wojnie światowej drzewostan parku uległ zniszczeniu. Pierwotnie rosły w nim rodzime gatunki drzew, takie jak: platan klonolistny, klon, buk, dąb, olcha, lipa.
W zadrzewieniu parku znalazły się również: czeremcha, kasztanowiec drobnokwiatowy, daglezja, suchodrzew tatarski.
Park zdobiły także obrośnięte winoroślą pergole oraz aleje: lipowa, brzozowa i świerkowa.
- Pałac w drugiej poł. XIX w. wg Dunckera
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
- ↑ Zabytki w mieście i gminie Wieleń. Serwis informacyjny miasta i gminy Wieleń. [dostęp 2012-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-15)].
Bibliografia
- Pałac w Wieleniu. Region Wielkopolska. [dostęp 2012-10-06].
- Stanisława Zajchowska: Powiat trzcianecki wczoraj i dziś. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1961, s. 37–38.