Panodonata
Panodonata | |||
Bechly, 1996 | |||
Okres istnienia: perm–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 298.9/0 298.9/0 | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | stawonogi | ||
Podtyp | sześcionogi | ||
Gromada | owady | ||
(bez rangi) | Dicondylia | ||
Podgromada | owady uskrzydlone | ||
Infragromada | staroskrzydłe | ||
Nadrząd | Odonatoptera | ||
(bez rangi) | Palaeodonatoptera | ||
(bez rangi) | Plesiodonatoptera | ||
(bez rangi) | Apodonatoptera | ||
(bez rangi) | Paneodonatoptera | ||
(bez rangi) | Neodonatoptera | ||
(bez rangi) | Panodialata | ||
(bez rangi) | Nodialata | ||
(bez rangi) | Discoidalia | ||
(bez rangi) | Stigmoptera | ||
(bez rangi) | Panodonata | ||
Synonimy | |||
|
Panodonata – takson owadów z podgromady uskrzydlonych i nadrzędu Odonatoptera.
Morfologia
Owady te mają głowę o znacząco powiększonych oczach złożonych. Tułów odznacza się redukcją śródplecza i zaplecza. Ponadto podobnie jak u Protozygoptera cechuje się on odchylonymi do tyłu pteropleurami oraz wyciągniętymi przed śródplecze i stykającymi się między przedtułowiem i przednimi skrzydłami mezepisternitami, wskutek czego cały skrzydłotułów zorientowany jest mocno ukośnie. Odnóża zatraciły funkcję kroczną i służą wyłącznie do chwytania i przytrzymywania podłoża lub ofiary. Ich stopy pozbawione są empodium[1].
Skrzydło ma właściwy nodus z zakrętem na żyłce subkostalnej tylnej, a często też z bruzdą nodalną. Ma także zesklerotyzowaną, często mikrorzeźbioną pterostygmą, położoną w wierzchołkowej części, między żyłkami kostalną i radialną przednią, od strony nasadowej i odsiebnej odgraniczonej żyłkami poprzecznymi postnodalnymi. Pterostygma Panodonata wyróżnia się tym, że ma wyraźną żyłkę wspornikową, będącą żyłką poprzeczną postsubnodalną o ukośnym przebiegu. Trójkąt kostalny ma postać szerokiej i mocnej sklerotyzacji w nasadowo-przedniej części skrzydła. Żyłka aksillarna zerowa ma formę przypominającą pierwotne żyłki antenodalne. Oprócz niej obecne są żyłki aksillarne pierwsza i druga, pełniące rolę wspornikową. Pierwsze rozgałęzienie żyłki radialnej tylnej i nasada żyłki interradialnej drugiej przesunięte są bardziej donasadowo, a druga gałąź żyłki radialnej tylnej w podstawowym planie budowy ma punkt początkowy w pobliżu subnodusa. Gałąź 3/4 żyłki radialnej tylnej z wyjątkiem części Platycnemidoidea ma swój początek bardziej nasadowo niż subnodus. Odgraniczająca od strony odsiebnej komórkę dyskoidalną druga gałąź wtórna żyłki medialnej przedniej ułożona jest równo z żyłką subdyskoidalną – obie one wzmocnione są od strony grzbietowej sklerotyzacją, która robi wrażenie przekraczającej żyłkę medialną tylną[1].
Odwłok bierze udział w stabilizacji lotu[2]. Tak jak u Protozygoptera jego tergity są rozrośnięte w kierunku brzuszno-bocznym, tak że sternity są wąskie i oddzielone od tergitów drobnymi pasemkami błony pleuralnej. Charakterystyczne dla Panodonata są szeregi drobnych kolców na tylnych krawędziach tergitów[1]. Jak w przypadku innych Nodialata u samców na drugim i trzecim sternicie występuje wtórny aparat kopulacyjny, co wiąże się z charakterystycznym łączeniem się pary celem kopulacji[2]. Przysadki odwłokowe Panodonata są nieczłonowane i pozbawione wtórnego pierścieniowania. U samców wraz z epiproktem służą przytrzymywaniu samicy za przedtułów lub głowę[1].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 1996 roku przez Güntera Bechly’ego[3]. Obejmuje wymarłą rodzinę Tarsophlebiidae oraz rząd ważek[4].
Kladogram Neodonatoptera[4]
|
Przypisy
- ↑ a b c d GünterG. Bechly GünterG., Phylogenetic Systematics of Stem-Group Odonates / Discoidalia, [w:] GünterG. Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007 .
- ↑ a b GünterG. Bechly GünterG., Phylogenetic Systematics of basal Pterygota and Stem-Group Odonates, [w:] GünterG. Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007 .
- ↑ G. Bechly. Morphologische Untersuchungen am Flügelgeäder der rezenten Libellen und deren Stammgruppenvertreter (Insecta; Pterygota; Odonata) unter besonderer Berücksichtigung der phylogenetischen Systematik und des Grundplanes der Odonata. „Petalura”. Special-Volume 2, s. 1-402, 1996.
- ↑ a b GünterG. Bechly GünterG., Phylogenetic classification of fossil and extant odonates, [w:] GünterG. Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007 .