Pentatlenek dijodu

Pentatlenek dijodu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. pentatlenek dijodu, tlenek jodu(5+), tlenek jodu(V) Inne nazwy i oznaczenia Stocka tlenek jodu(V) inne bezwodnik kwasu jodowego, dawniej: pięciotlenek dwujodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	I2O5
Masa molowa	333,81 g/mol
Wygląd	higroskopijne białe kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS	12029-98-0
PubChem	159402
SMILES O=I(=O)OI(=O)=O
InChI InChI=1S/I2O5/c3-1(4)7-2(5)6 InChIKey BIZCJSDBWZTASZ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 4,98 g/cm³[1][2]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 253,4 g/100 g (20 °C)[1] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w kwasie azotowym[2], nierozpuszczalny w etanolu, eterze i CS 2[1][2] Temperatura rozkładu ok. 300 °C[1][2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-04-15] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[3] Niebezpieczeństwo Zwroty H H272, H314 Zwroty P P220, P280, P305+P351+P338, P310 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[4] 0 0 2 OX
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Pentatlenek dijodu, nazwa Stocka: tlenek jodu(V), I
2O
5 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym jod występuje na V stopniu utlenienia. Wykorzystywany jest jako utleniacz, a także w chemii analitycznej do wykrywania i oznaczania tlenku węgla^[2][5]. Został odkryty niezależnie przez Josepha Louisa Gay-Lussaca i Humphrya Davy’ego w 1813 roku^[6].

Pentatlenek dijodu otrzymuje się poprzez odwodnienie kwasu jodowego w temperaturze ponad 170 °C^[2][6][7]:

2HIO
3 → I
2O
5 + H
2O

Pentatlenek dijodu jest najtrwalszy spośród tlenków fluorowców^[7] i jako jedyny tlenek w tej grupie ma dodatnie ciepło tworzenia (43 kcal/mol)^[8]. Jest też jedynym tlenkiem fluorowca na V stopniu utlenienia^[9] oraz jedynym prostym tlenkiem jodu (pozostałe związki jodu z tlenem są związkami złożonymi i zawierają atomy jodu na różnych stopniach utlenienia)^[8].

Tworzy białe, higroskopijne kryształy, bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. Rozpuszcza się w kwasie azotowym, natomiast jest nierozpuszczalny w etanolu, eterze dietylowym, węglowodorach, chloroformie i disiarczku węgla^[1][2][10]. Jest bezwodnikiem kwasu jodowego – w reakcji z wodą tworzy kwas jodowy^[2]:

I
2O
5 + H
2O → 2HIO
3

Podczas ogrzewania do temperatury ponad 270 °C, pentatlenek dijodu rozkłada się z wydzieleniem tlenu i jodu^[2][7]:

2I
2O
5 → 2I
2 + 5O
2

Jest silnym utleniaczem, co wykorzystywane jest w badaniu obecności tlenku węgla i jego zawartości (poprzez ilościowe utlenienie go do dwutlenku węgla z wydzieleniem jodu dającego się oznaczyć poprzez miareczkowanie roztworem tiosiarczanu sodu)^[2][5][7]:

I
2O
5 + 5CO → I
2 + 5CO
2

Ten sam sposób znajduje zastosowanie przy usuwaniu tlenku węgla z powietrza^[2].

Reaguje także z siarkowodorem tworząc dwutlenek siarki^[2]:

3I
2O
5 + 5H
2S → 3I
2 + 5SO
2 + 5H
2O

Utlenia także chlorowodór, wiele wodorków i soli metali^[2].