Polanka Hallera

Polanka Hallera

wieś
Dwór
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Skawina
Wysokość	310 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	456[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-052[3]
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0335278
Położenie na mapie gminy Skawina Polanka Hallera
Położenie na mapie Polski Polanka Hallera
Położenie na mapie województwa małopolskiego Polanka Hallera
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Polanka Hallera
49°55′59″N 19°46′06″E/49,933056 19,768333[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Polanka Hallera – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Skawina na Pogórzu Wielickim.

Na północ od centrum wsi leży rozległy zespół dworski, składający się z zabudowań gospodarczych i parku. Zespół należy do Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wyraźnie dominuje on w krajobrazie całej okolicy i widoczny jest w promieniu kilkunastu kilometrów, szczególnie od strony północnej. Na zachodnim brzegu wsi znajduje się Las Uniwersytecki (około 20 ha).

Do Uniwersytetu Jagiellońskiego należy ponad dwie trzecie całego obszaru wsi, łącznie z Lasem Uniwersyteckim.

W latach osiemdziesiątych XIX w. wieś powszechnie nazywano Polanką Hallerowską, ponieważ wówczas od około wieku należała do rodziny Hallerów. W 1993 roku po kilku wcześniejszych zmianach nazwy, wieś ostatecznie przyjęła obecną nazwę.

Pierwsza znana wzmianka o wsi pochodzi z 1352 roku.

Była główną siedzibą rodową Hallerów do końca II wojny światowej w 1945 roku. Ostatnim właścicielem majątku w Polance był syn Władysława i Lucyny, generał Stanisław Haller. W okresie międzywojennym Polanka stanowiła jeden z największych majątków ziemskich w okolicy Krakowa, obejmowała bowiem 403 hektary ziemi. Po zakończeniu II wojny światowej i odebraniu majątku Hallerom jest on od 1959 w posiadaniu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Według tradycji, Hallerowie przybyli do Polski w XV w. z Bawarii i tu się zadomowili. W 1795 roku ród uzyskał od Franciszka II szlachectwo z predykatem von Hallenburg oraz herb. Najwybitniejszymi z Hallerów byli: syn Władysława, generał Stanisław Haller z linii Polanka, oraz Józef Haller von Hallenburg.

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

• Zespół dworski: dwór, czworak, park, dwa zespoły zabudowań gospodarczych przy wewnętrznych dziedzińcach: kuźnia, stajnia, obora, chlew, stodoła, spichlerz, magazyn oraz teren zwany przylaskiem „Dębina” ze stawem.

Klasycystyczny dwór składa się z dwóch, znacznie różniących się od siebie części. Od południa jest to obszerny, parterowy budynek, z szerokim piętrowym ryzalitem od strony ogrodu, zwieńczonym trójkątnym tympanonem. Ta część dworu pochodzi z połowy XIX wieku. Nieco później od strony północnej do dworu przybudowano galerię, podpartą kilkoma filarami. Galeria połączona jest z portykami, nad którymi wznoszą się tympanony, ozdobione herbami Hallerów.

Nadal dość dobrze prezentuje się park krajobrazowy o powierzchni 1,72 hektara. Założony na początku XIX w., a w około sto lat później poszerzony. Te etapy powstawania parku są widoczne w ogólnym układzie i w wieku drzew. Do najcenniejszych spośród nich należą:

• buk zwyczajny o odmianie purpurowej (obwód 366 cm) i dwa inne;
• dwa ogromne platany we wschodniej części parku (około 365 i 355 cm obwodu).

Od parku na południe, w kierunku stawu w dolinie, biegnie długa na kilkaset metrów aleja starych dębów.

• Polanka
• Polanka Horyniecka
• Polanka Wielka

• Julian Zinkow – Wokół Tyńca i Skawiny. Przewodnik monograficzny., wydawnictwo "PLATAN", Kraków 1995.

• https://web.archive.org/web/20100130083521/http://www.polankahallera.republika.pl/