Przytulinka krzyżowa
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | goryczkowce | ||
Rodzina | marzanowate | ||
Rodzaj | przytulinka | ||
Gatunek | przytulinka krzyżowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Cruciata laevipes Opiz Seznam: 34 (1852)[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Przytulinka krzyżowa, przytulia krzyżowa (Cruciata laevipes Opiz) – gatunek roślin z rodziny marzanowatych. Występuje w Europie z wyjątkiem jej północnej części, poza tym w południowo-zachodniej i środkowej Azji[3]. W Polsce ma liczne stanowiska na południu na obszarach podgórskich, na wschodzie rośnie w rozproszeniu na dość licznych stanowiskach, zaś w pozostałej części kraju znany jest z pojedynczych stanowisk[4][5].
Morfologia
- Łodyga
- Wiele podnoszących się lub wzniesionych, czterokanciastych, łodyg o wysokości 0,2–1,2 m. Są one na całej długości owłosione włoskami dłuższymi od średnicy łodygi[6].
- Liście
- Ulistnienie okółkowe, w okółkach zawsze po 4 liście o 3 podłużnych nerwach. Są eliptyczne lub jajowate, żółtozielone. Cała blaszka liściowa, a szczególnie na brzegach owłosiona długimi włoskami[6].
- Kwiaty
- Żółtozielone, wyrastające na owłosionych gałązkach z przysadek w kątach liści. Są mieszanopłciowe; część kwiatów jest obupłciowa, część wyłącznie męska[6].
- Owoc
- Nagi, drobno pomarszczony.
Biologia i ekologia
Bylina[7], hemikryptofit. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Rośnie na świetlistych łąkach, obrzeżach zarośli i lasów. Liczba chromosomów 2n = 22[5]. Kwiaty równoczesne, zapylane przez błonkówki[8]. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Aegopodion podagrariae[9].
Systematyka
W obrębie gatunku wyróżnia się dwa podgatunki[3]:
- Cruciata laevipes subsp. laevipes
- Cruciata laevipes subsp. sajanensis Stepanov
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
- ↑ a b c d Cruciata laevipes Opiz, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-07] .
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 181, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ WładysławW. Szafer WładysławW., StanisławS. Kulczyński StanisławS., BogumiłB. Pawłowski BogumiłB., Rośliny polskie. Część II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 616, ISBN 83-01-05287-2 .
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- Britannica: plant/crosswort
- BioLib: 40622
- EoL: 1093646
- EUNIS: 182133
- FloraWeb: 1766
- GBIF: 5338920
- identyfikator iNaturalist: 132627
- IPNI: 749780-1
- ITIS: 506922
- NCBI: 29786
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-51752
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:747959-1
- Tela Botanica: 19964
- identyfikator Tropicos: 27900164
- USDA PLANTS: CRLA13
- CoL: 6BK8H