Rogalińskie Drogi

Rogalińskie Drogi (pełna nazwa Rogalińskie Drogi Ducha Świętego, znane też jako Rogalińskie Drogi owoców Ducha Świętego) – sieć przyrodniczych szlaków pielgrzymkowych, propagujących ekoturystykę, utworzonych w Rogalinie z okazji 200-lecia poświęcenia kościoła św. Marcelina z mauzoleum rodu Raczyńskich^[1][4].

Szlaki te powstały w 2021 roku w Rogalinie w ramach jubileuszu 200-lecia kościoła św. Marcelina, z inicjatywy proboszcza – ks. Adama Pawłowskiego. Dzięki zaangażowaniu 12-osobowego zespołu parafialnego opracowano trasy, mapy, ogólne zasady, propozycje zadań duchowych itp. Zaproszeni naukowcy (w ramach projektu dofinansowanego przez Caritas Laudato Si^[5]) poprowadzili wycieczki przyrodnicze różnymi Drogami i na tej podstawie napisali broszury o poszczególnych szlakach i różnych problemach ekologicznych^[1][6].

W opisach wszystkich szlaków wspomniano zasługi rodu Raczyńskich, a szczególnie honorowego obywatela miasta Poznania, Edwarda Raczyńskiego, który już w pierwszej połowie XIX wieku m.in. propagował oświatę higieniczną (ufundowanie pierwszego wodociągu w Poznaniu i częściowo Szpitala Przemienienia Pańskiego), wspierał rozwój intelektualny i patriotyzm Polaków (Biblioteka Raczyńskich, działalność wydawnicza), rozwój duchowy lokalnych społeczności (kościoły w Rogalinie i Zaniemyślu, Złota Kaplica w katedrze) oraz chronił przyrodę (Dęby Lech, Czech i Rus, Łęgi Rogalińskie itd.)^[7].

Jednoczesne propagowanie szacunku dla przyrody i historii powoduje, że pielgrzymowanie Rogalińskimi Drogami jest dobrym przykładem ekoturystyki^[4][8][9].

Głównym celem stworzenia sieci Rogalińskich Dróg jest rozwój duchowy poprzez pielgrzymowanie, połączone np. z rozważaniem cytatów z Biblii oraz modlitwą do Ducha Świętego o 7 darów (mądrość, rozum, radę, męstwo, umiejętność, pobożność i bojaźń Bożą) i 9 owoców (miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność i opanowanie, wg Listu do Galatów 5, 22-23)^[6][8][10].

Dodatkowe cele to m.in.^{[1][2][7][11]}:

• popularyzacja aktywności fizycznej na świeżym powietrzu (ważnej dla zdrowia fizycznego i psychicznego),
• budowanie dobrych relacji poprzez pielgrzymki, rodzinne spacery lub wycieczki szkolne tymi szlakami,
• propagowanie ekologii integralnej papieża Franciszka poprzez rozważanie cytatów z encykliki Laudato si’,
• ochrona bioróżnorodności Rogalińskiego Parku Krajobrazowego, obszarów Natura 2000 (siedliskowy „Rogalińska Dolina Warty” i ptasi „Ostoja Rogalińska”) oraz Rogalina jako Pomnika Historii,
• promowanie szacunku dla przyrody i historii.

Zasady Rogalińskich Dróg przypominają jak pielgrzymować, by nie zaszkodzić środowisku, co jest podstawą ekoturystyki^[12][13]:

• Sprzątamy po sobie (i po innych, jak się da).
• Nie zbaczamy ze szlaków, by nie niszczyć upraw (pola, łąki, sady itp.).
• Nie niszczymy roślinności ani ściółki leśnej.
• Kwiaty podziwiamy, lecz nie zrywamy.
• Nie jemy owoców itp., których nie znamy.
• Nie zabieramy do domu dzikich zwierząt (piskląt, sarenek, jeży itp.).
• Nie zabijamy ani nie płoszymy zwierząt głośnym zachowaniem.
• Nie niszczymy nor ani innych schronień i miejsc rozrodu zwierząt.
• Nie palimy ognisk, nie zniekształcamy rzeźby terenu ani zbiorników wodnych.
• Nie pijemy alkoholu, nie palimy papierosów (dla zdrowia i środowiska: ochrona przed zanieczyszczeniem i pożarem).
• Rzadko korzystamy z telefonu (by nie zakłócać ciszy i odpocząć od ekranu).
• Wjazd na Łęgi Rogalińskie motocyklem, samochodem, quadem itp. jest zakazany (nie dotyczy dojazdu rolników na pola).
• Na odcinkach prowadzących szosą idziemy lewą stroną, z elementami odblaskowymi^[6].

Szlaki pielgrzymkowe Rogalińskie Drogi prowadzą do tego kościoła z 9 miejscowości^[6]:

1. Droga Miłości (pieszy, ok. 6 km, z kościoła filialnego pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Radzewicach)^[7]
2. Droga Radości (pieszo-rowerowy, ok. 7 km, ze szkoły podstawowej w Radzewie)^[14]
3. Droga Pokoju (pieszo-rowerowy, ok. 6 km, z Mieczewa, z dodatkowym wariantem)^[15]
4. Droga Cierpliwości (pieszo-rowerowy, ok. 12 km, z kościoła św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu-Głuszynie)^[16]
5. Droga Uprzejmości (pieszo-rowerowy, ok. 9 km, ze szkoły podstawowej w Daszewicach)^[17]
6. Droga Dobroci (pieszo-rowerowy, ok. 9 km, z kościoła św. Mikołaja w Mosinie)^[18]
7. Droga Wierności (pieszo-rowerowy, ok. 8 km, z kościoła św. Józefa w Puszczykowie)^[19]
8. Droga Łagodności (pętla rowerowa, ok. 21 km, z kościoła św. Matki Teresy z Kalkuty w Kamionkach)^[20]
9. Droga Opanowania (pieszy, ok. 4 lub 7 km, z kościoła św. Michała Archanioła i Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Rogalinku, z dodatkowym wariantem)^[21]

Powstała także pętla rowerowa Droga Pokoju i Radości, o długości ok. 23 km, przebiegająca przez Rogalin, Mieczewo, obrzeża Czołowa i Radzewo^[22].

Na stronie internetowej parafii udostępniono bezpłatnie opisy tras z mapami, ciekawostkami historycznymi, propozycjami zadań duchowych i praktycznymi informacjami^[6].

Na podstawie wycieczek przyrodniczych poszczególnymi Drogami ze specjalistami z różnych dziedzin, powstały i zostały bezpłatnie udostępnione następujące broszury^[6]:

• „Dziedzictwo Olędrów zobowiązuje – naturalne procesy i racjonalna gospodarka wodna” (Dariusz Brykała, hydrolog) – o starorzeczach, małej retencji wodnej i olęderskich osadnikach, którzy osuszali nadrzeczne bagna, na przykładzie Drogi Miłości w Radzewicach^[23]
• „Przyroda i my – relacje, procesy, zjawiska” (Radosław Dzięciołowski, ekolog) – o roślinach i zwierzętach w krajobrazie zurbanizowanym i rolniczym, na przykładzie Drogi Radości w Radzewie^[24]
• „Droga Pokoju – o różnorodności i współistnieniu” (Paweł Sienkiewicz entomolog) – o owadach, martwym drewnie i bioróżnorodności, na przykładzie Mieczewa^[25]
• „Miejsca «magiczne» w Poznaniu-Głuszynie” (Aneta Czarna, botanik) – o florze, symbolice roślin i ekologii na cmentarzach, na przykładzie Drogi Cierpliwości w Głuszynie (dzielnicy Poznania)^[26]
• „Droga Uprzejmości – o strategiach życia roślin” (Marlena Lembicz, botanik) – o pospolitych roślinach przydrożnych, na przykładzie okolic pałacu w Rogalinie^[27]
• „Co rośnie nad Wartą w okolicach Rogalina i Mosiny?” (Halina Ratyńska, botanik) – o nadrzecznych zbiorowiskach roślinnych, na przykładzie Drogi Dobroci przez rozlewiska Warty^[28]
• „W dolinie Warty – o ptakach i nie tylko” (Viktória Takács, ornitolog) – o zwierzętach żyjących nad rzekami, na przykładzie Drogi Wierności w Puszczykowie^[29]
• „Rośliny i człowiek” (Zbigniew Celka, botanik) – o gatunkach towarzyszących człowiekowi i inwazyjnych, na przykładzie Drogi Łagodności w Kamionek^[30]
• „O owadach i ekologii, nie tylko nad Wartą” (Mateusz Kęsy, entomolog) – o pszczołach i innych zwierzętach siedlisk nadrzecznych oraz problemach ekologicznych, na przykładzie Drogi Opanowania w Rogalinku^[31].

Publikacje te powstały w większości dzięki wsparciu finansowemu programu Caritas Laudato Si^{[23][24][26][29][30][31]} lub fundacji Zakłady Kórnickie^[25][25], a jedna jako wolontariat^[28].

Rogalińskie Drogi są promowane jako atrakcja turystyczna^{[1][5][8][11][32][33]} i wykorzystywane m.in. do integrowania lokalnej społeczności^[34]. Powstały internetowe albumy zdjęć z przeprowadzonych wycieczek przyrodniczych (z komentarzami) oraz poradnik „Zrób to sam” dla innych parafii, które chciałyby stworzyć podobne sieci Dróg Ducha Świętego^[35][36][37].

Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, zadania duchowe dla pielgrzymek w intencji pokoju (z opisu Drogi Pokoju) zostały przetłumaczone na inne języki^[6].

Ogólne zasady Rogalińskich Dróg, przedstawione na początku opisu każdego szlaku, stały się podstawą opracowania „Zasad zielonego pielgrzymowania” w ramach projektu PielGREEN przez polskich animatorów Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska (Laudato Si Movement)^[37][39]. Organizacja ta w maju 2023 roku wspominała o modlitwie do Ducha Świętego i Rogalińskich Drogach na swoim blogu oraz w miesięcznym biuletynie (zarówno w języku angielskim^[40][41], jak i w polskim^[42][43]), zaś w kolejnym roku w Rogalinie odbył się rodzinny zjazd animatorów tej organizacji^[38].

Kontynuacją wycieczek przyrodniczych zainicjowanych w parafii w Rogalinie są wycieczki przyrodniczo-artystyczne „Drzewo Życia” o znaczeniu drzew (zapoczątkowane w 2022 roku dzięki wsparciu finansowemu fundacji Zakłady Kórnickie oraz współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Dębów Rogalińskich i Pracownią Artystyczną im. Lucyny Smok). Spacer z przyrodnikiem połączony z plenerem malarskim ma znaczenie edukacyjne, ale również sprzyja odstresowaniu i rozwojowi umysłowemu dzieci^[36]. Obecnie wycieczki „Drzewo Życia”, a także szkoleniowe Warsztaty Drzewo Życia dla kandydatów na nowych edukatorów odbywają się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra”^[44].