Rytownik pospolity
Pityogenes chalcographus | |||
Linnaeus, 1761 | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | stawonogi | ||
Gromada | owady | ||
Rząd | chrząszcze | ||
Podrząd | |||
Rodzina | ryjkowcowate | ||
Podrodzina | kornikowate | ||
Rodzaj | Pityogenes | ||
| |||
|
Rytownik pospolity (Pityogenes chalcographus L.)
Występowanie
Szkodnik zasiedla całą Europę oraz Azję Północną po Koreę i Japonię na wschodzie. W Polsce występuje na terenie całego kraju.
Rośliny żywicielskie
Głównie atakuje świerk, ale często można go spotkać także na sośnie. Sporadycznie żeruje na jodle oraz innych drzewach iglastych. Zasiedla osłabione drzewostany w różnym wieku. W starszych drzewostanach atakuje przede wszystkim wierzchołki drzew i gałęzie, zaś w młodych zasiedla drzewa na całej ich długości.
Morfologia
Chrząszcz długości 2,0-2,5mm, lśniący, o ciele walcowatym, wydłużonym, barwy ciemnobrunatnej lub czarnej. Pokrywy są dwubarwne - ciemne u nasady, rdzawobrunatne w pozostałej części,silnie kropkowane i nieco zagłębione. U samca na ścięciu pokryw po obu stronach dobrze widoczne są trzy ostre ząbki, jednakowej wielkości. U samicy ząbki te są słabo wykształcone.
Biologia.
Zimuje chrząszcz, niekiedy larwa lub poczwarka, w miejscu żerowania. Rójka odbywa się kwietniu-maju oraz lipcu-sierpniu. Zależnie od warunków atmosferycznych szkodnik ma jedną lub dwie generacje w ciągu roku. Wybiera miejsca lekko naświetlone - nie znosi ani dużego zacienienia, ani nasłonecznienia. Wiosną samice drążą chodniki macierzyste rozchodzące się gwiazdkowato od komory godowej. Liczba chodników macierzystych wynosi 3-8, ich długość może dochodzić do 6 cm, a szerokość wynosi około 1mm. Chodniki larwalne odchodzące od chodników macierzystych z nyż jajowych są krótsze (2-4 cm długości) i położone gęsto obok siebie. Zaznaczają się dość wyraźnie na cienkich sortymentach w bielu, a pod grubą w miazdze. Młode chrząszcze odbywają żer uzupełniający w miejscu wylęgu (rzadziej na młodych gałęziach), wygryzając pod korą chodniki w postaci nieregularnych, rozszerzonych jamek.
Rodzaj i wielkość wyrządzanych szkód
Rytownik pospolity jest jednym z najgroźniejszych szkodników świerka. Często występuje wspólnie z kornikiem drukarzem, zasiedlając wtedy górne części strzał i gałęzie, a pozostawiając drukarzowi środek i dolną część strzały. W młodnikach i drągowinach, zwłaszcza osłabionych żerowaniem larw zawodnicy świerkowej i innych szkodników leśnych, może wystąpić samodzielnie i wyrządzić duże szkody. W miarę zagęszczenia populacji rytownika zwiększa się w drzewostanie liczba drzew zdrowych opanowanych prze tego szkodnika. Takie drzewa są wówczas chętnie zasiedlane przez Kornika drukarza. Zwiększa to znacznie rozmiar szkód powodowanych w drzewostanach. Rytownik pospolity chętnie żeruje także na drzewach ściętych oraz wywrotach i złomach[1].
Przypisy
- ↑ Atlas szkodliwych owadów leśnych, MULTICO oficyna wydawnicza, 1996, s. 458-461, ISBN 83-7073-095-7 (pol.).
- J9U: 987007537591505171
- БРЭ: 4728629
- SNL: liten_granbarkbille
- BioLib: 13956
- EoL: 49869879
- EUNIS: 268256
- GBIF: 1237428
- identyfikator iNaturalist: 547711
- NCBI: 385523
- CoL: 4JCKY