Skaliczek rudonogi
Pronolagus rupestris[1] | |||
(A. Smith, 1834)[2] | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Podgromada | żyworodne | ||
Infragromada | |||
Rząd | zajęczaki | ||
Rodzina | zającowate | ||
Rodzaj | skaliczek | ||
Gatunek | skaliczek rudonogi | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki[9] | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10] | |||
najmniejszej troski | |||
Zasięg występowania | |||
| |||
|
Skaliczek rudonogi[11] (Pronolagus rupestris) – gatunek ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).
Zasięg występowania
Skaliczek rudonogi występuje we wschodniej i południowej Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku[12]:
- P. rupestris rupestris – północna i północno-zachodnia Południowa Afryka (Prowincja Północno-Zachodnia i Prowincja Przylądkowa Zachodnia); ostatni osobnik został znaleziony w południowej Namibii (Keetmanshoop), więc zasięg może być ciągły od Południowej Afryki przez rzekę Oranje.
- P. rupestris curryi – północna Południowa Afryka (Wolne Państwo).
- P. rupestris nyikae – wschodnia Zambia i północne Malawi.
- P. rupestris vallicola – południowo-zachodnia Kenia i środkowa Tanzania.
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1834 roku szkocki zoolog A. Smith nadając mu nazwę Lepus rupestris[2]. Holotyp pochodził prawdopodobnie z dystryktu Vanrhynsdorp(inne języki), w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, w Południowej Afryce[9].
Pronolagus saundersiae był do niedawna traktowany jako podgatunek P. rupestris[9]. Pozycja systematyczna tych dwóch bardzo odmiennych populacji wymaga wyjaśnienia, ponieważ prawdopodobnie nie występuje między nimi przepływ genów[12]. Zasięg występowania P. rupestris nie pokrywa się z zasięgiem P. randensis, P. saundersiae i P. crassicaudatus[13]. Ponieważ systematycy dopiero starają się wyjaśnić zróżnicowanie gatunkowe w obrębie rodzaju Pronolagus, taksonomia podgatunkowa nie jest jeszcze ustalona[13]. Oryginalne opisy podgatunków często nie są zbyt pomocne, gdyż opierają się głównie na niewielu cechach zewnętrznych i małej liczbie okazów[13]. W dokładniejszych badaniach wykazano, że zmienność jest ekoklinalna[13], dlatego też rozróżnienie podgatunków może być arbitralne i nieuzasadnione[13]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki[12].
Etymologia
- Pronolagus: gr. προνο- prono- „przed”, od προνοεω pronoeō „przewidzieć”[14]; λαγoς lagos „zając”[15].
- rupestris: nowołac. rupestris „mieszkaniec skał, górski”, od łac. rupes, rupis „skała”, od rumpere „rozbić”[16].
- curryi: A.W. Curry (?–?), nieznana osoba, która odłowiła holotyp[17].
- nyikae: Nyika Plateau, północne Malawi (w chwili odłowu holotypu jako Nyasaland)[16].
- vallicola: łac. vallis „dolina”; -cola „mieszkaniec”, od colere „mieszkać”[16].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 380–540 mm, długość ogona 50–115 mm, długość ucha 80–110 mm, długość tylnej stopy 85–100 mm; masa ciała 1,4–2,1 kg[13]. Grzbiet brązowy, spód ciała biały. Pysk i uszy szare.
Ekologia
Prowadzą nocny tryb życia. Płochliwe, podczas ucieczki wydają charakterystyczne odgłosy, prawdopodobnie służące do odstraszenia drapieżnika lub ostrzeżenia reszty stada. Często żyją bardzo blisko zwierząt z rodziny góralkowatych, czasami dzielą z nimi nory. Roślinożerne, żywią się trawą, ziołami i pędami krzewów.
Po miesiącu ciąży samica rodzi w gnieździe wyłożonym roślinami i jej własnym futrem 1-2 młode. Noworodki są ślepe i pokryte rzadkim futrem.
Przypisy
- ↑ Pronolagus rupestris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c A. Smith. African Zoology. „South African quarterly journal”. 2, s. 174, 1834. (ang.).
- ↑ E. Rüppell. Beschreibung mehrerer neuer Säugethiere, in der zoologischen Sammlung der Senckenbergischen naturforschendeu Gesellschaft befindlich. „Museum Senckenbergianum”. 3 (2), s. 137, 1842. (niem.).
- ↑ Thomas 1902 ↓, s. 244.
- ↑ Thomas 1902 ↓, s. 245.
- ↑ P.S. Kershaw. Two new mammals from East Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 13, s. 80, 1924. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Eleven new forms of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 15, s. 270, 1933. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Descriptions of new forms of mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 19, s. 243, 1938. (ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Pronolagus rupestris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-14].
- ↑ M.F.M.F. Child M.F.M.F., C.M. Matthee & T.J.C.M.M.& T.J. Robinson C.M. Matthee & T.J.C.M.M.& T.J., Pronolagus rupestris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-19] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 59. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 280. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e f S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 110–111. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 185.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 119.
- ↑ a b c The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 93. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
Bibliografia
- Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
- O. Thomas. On two new hares allied to Oryctolagus crassicaudatus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 10, s. 244–246, 1902. (ang.).
- R. Sekine: Pronolagus rupestris. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-05-04]. (ang.).