Szurpek skalny
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | mchy | ||
Klasa | prątniki | ||
Rząd | szurpkowce | ||
Rodzina | szurpkowate | ||
Rodzaj | szurpek | ||
Gatunek | szurpek skalny | ||
Nazwa systematyczna | |||
Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr. Sp. Musc. Frond. Suppl. 1(2): 72. 1816[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Szurpek skalny (Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr.) – gatunek mchu należący do rodziny szurpkowatych (Orthotrichaceae).
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek występuje w Europie (pogórza i góry) oraz na Kaukazie. Ponadto występuje w Himalajach, w Algierii, Boliwii i Nowej Zelandii. W Polsce dość rzadki, znajdowany w Tatrach, w okolicach Zielonej Góry oraz na Pomorzu[5].
Morfologia
- Pokrój
- Mech plagiotropowy o zbitych brunatnozielonych darniach.
- Budowa gametofitu
- Łodygi czerwone o długości 2-3 cm są widlasto rozgałęzione. Liście o długości 4-4,5 mm są lancetowate i zaostrzone na szczycie. Brzeg liścia jest podwinięty prawie do szczytu. Komórki blaszki liściowej są brunatne przy nasadzie liścia, wyżej są żółte. W przekroju poprzecznym na komórkach występują pojedyncze brodawki. Cienkie żebro kończy się przed szczytem liścia.
- Budowa sporofitu
- Puszka na bardzo krótkiej secie tylko nieznacznie wystaje ponad liście. Ma barwę jasnobrunatną i jest owalnocylindryczna. Perystom jest podwójny. Czepek owłosiony, ze szczytem o barwie czerwonej[5].
Ekologia
Gatunek rośnie na głazach wapiennych i bezwapiennych[5].
Zagrożenie i ochrona
Roślina objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 w sprawie ochrony gatunkowej roślin[6]. W latach 2004–2014 znajdowała się pod ochroną ścisłą[7].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).
- ↑ Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2015-06-04]. (ang.).
- ↑ Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra: Census catalogue of Polish mosses. Kraków: Polish Academy of Sciences. Institute of Botany, 2003, s. 228-229. ISBN 83-85444-84-X.
- ↑ a b c Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. II. Warszawa: PWN, 1961, s. 23-24.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).