Torfowiec pierzasty
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec pierzasty | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum subnitens Russow & Warnst. Verh. Bot. Vereins Prov. Brandenburg 30: 115. pl. 3, f. 9; pl. 4, f. 22–23 1888[3] | |||
| |||
| |||
Torfowiec pierzasty (Sphagnum subnitens Russow & Warnst.) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie, Chinach, na Syberii, w Ameryce Północnej i Południowej oraz w północnej Afryce[4].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średnich bądź stosunkowo dość dużych rozmiarów, dość tęgi tworzące darnie koloru zielonego, ochrowego, brązowego, czerwonego do fioletowego, z metalicznym odcieniem w suchych warunkach siedliskowych; formy niezielone często mają zielone pączki wierzchołkowe[5][6].
- Główki
- Z reguły duże bądź dość duże, luźno oparta na łodyżce, z długimi gałązkami[5][6].
- Pęczki
- Z trzema lub czterema gałązkami, z których dwie są gałązkami odstającymi, a jedna lub dwie gałązkami zwisającymi; gałązki odstające są długie (ponad 25 mm długości[6]) i zwężające się ku końcowi, gałązki zwisające są różnej długości (krótsze bądź dłuższe od gałązek odstajacych[6])[5].
- Łodyżki
- Osiągające do 0,9 mm średnicy [6], od zielonawobrązowych do fioletowawych, z dobrze rozwiniętą, 3-4-warstwową korą (rzadziej 2[6]), której komórki wodne pozbawione są porów i listewek[5]. Cylinder wewnętrzny zabarwiony na brązowo, purpurowo lub czerwono, przy czym czerwony na ogół jedynie w okolicy główki[6]. W łodyżkach gałązkowych pojedyncze, dobrze widoczne komórki retortowe z wyraźną szyjką[5].
- Listki łodyżkowe
- Duże, do 1,6 mm długości [6], trójkątne bądź trójkątno-językowate, wzniesione, z dość ostro zakończonym lub wąsko zaokrąglonym, uciętym, czasami zakrzywionym wierzchołkiem. Występuje dobrze odznaczające się obrzeżenie, które znacząco rozszerza się w części bazalnej liścia[6]. Komórki wodne raz lub dwukrotnie podzielone, bez listewek[5], septowane[6].
- Listki gałązkowe
- Duże, osiągające 2 mm długości [6], jajowate do jajowato-lancetowatych, dość mocno zwężające się w części dystalnej, z kończykiem uciętym, mocno podwiniętym na krawędziach, przez co sprawiającym wrażenie ostrego[5][6]; u dorosłych osobników nie układają się w charakterystyczne pięć szeregów. Komórki wodne są mocno zróżnicowane pod względem wielkości, zdecydowanie większe u nasady liścia. Komórki wodne w przekroju poprzecznym po stronie grzbietowej silnie nadęte i mają różną liczbę małych, zazwyczaj umieszczonych wzdłuż ścian komisuralnych porów; po stronie brzusznej płaskie, a pory są obecne tylko w strefach krawędziowych liścia, duże[5][6]. Chlorocysty w przekroju poprzecznym trójkątne lub trapezowe, po stronie grzbietowej co najmniej wąsko otwarte, a po stronie brzusznej szeroko[5], z cienkimi ścianami komórkowymi[6].
-
Główki -
Liść łodyżkowy -
Liść gałązkowy
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[7][8][9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ Sphagnum subnitens Russow & Warnst.. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-10)]. (ang.).
- ↑ Sphagnum subnitens. [w:] Moss Flora of China vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-05-31]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Laine 2018 ↓, s. 149–153.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stebel 2018 ↓, s. 101–103.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Harri Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
