Tylmanowa

Tylmanowa
wieś
Ilustracja
Fragment wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

Gmina

Ochotnica Dolna

Liczba ludności (2011)

2929[2][3]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-451[4]

Tablice rejestracyjne

KNT

SIMC

0458325

Położenie na mapie gminy Ochotnica Dolna
Mapa konturowa gminy Ochotnica Dolna, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Tylmanowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tylmanowa”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Tylmanowa”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Tylmanowa”
Ziemia49°29′47″N 20°24′14″E/49,496389 20,403889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Tylmanowa – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Ochotnica Dolna[5][6].

Położenie

Wieś rozciąga się na przestrzeni kilku kilometrów w dolinie Dunajca, przy drodze wojewódzkiej nr 969 Nowy Targ – KrościenkoNowy Sącz. Położona pomiędzy gorczańskim pasmem Lubania i Beskidem Sądeckim.

Integralne części wsi Tylmanowa[5][6]
przysiółki Brzezie
części wsi Bliszcze, Brzegi, Buciorówka, Chlebki, Cyrchla, Czeczugi, Gabrysie, Gąszcze, Górki, Górzany, Grzebaki, Hardopadły, Jurki, Kaletówka, Kąt, Klępy, Kliniec, Kłodne, Kolebisko, Kotelnica, Kozielce, Kozuby, Króle, Królowo, Księżaki, Ligasy, Lachówka, Łęg Dolny, Łęg Górny, Łukowie, Łupienie, Makowica, Masztalerze, Maziarzówka, Miazgi, Morciakówka, Obidza, Padół, Paluchy, Piszczki, Płaśnie, Połanki, Potok, Rzeka, Stachówka, Talafusy, Wybrańce, Zabaście, Zagonie, Zaziąbły, Ziemianki

Historia

Wieś założona przez niemieckiego zasadźcę Piotra Tylmana w 1336 roku. Wieś była lokowana na surowym korzeniu przez Salomeę, przełożoną klasztoru klarysek w Starym Sączu[7], która przekazała pas lasu klasztornego na założenie nowej wsi. Była to jedna z wielu miejscowości zakładanych na obszarze Gorców w okresie po III najeździe mongolskim z 1287 r., gdy cały region został splądrowany[8]. Tylmanowa jako wieś królewska w drugiej połowie XVI wieku znajdowała się w powiecie sądeckim województwa krakowskiego i należała do tenuty czorsztyńskiej[9]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].

  • Dwór;
  • kościół pw. św. Mikołaja.

Turystyka

Nieopodal osiedla Rzeka, poniżej ujścia Ochotnicy istnieje na Dunajcu tor do kajakarstwa górskiego.

20 maja 2019 roku w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie urodziły się pierwsze w historii Polski sześcioraczki, których rodzice zamieszkują w Tylmanowej[11].

Galeria zdjęć

  • Dwór Berskich z 1840 r.
    Dwór Berskich z 1840 r.
  • Kościół św. Mikołaja
    Kościół św. Mikołaja

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142070
  2. Wieś Tylmanowa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-01-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-06-20].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1311 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. Elżbieta Dybek, Lokacje na prawie niemieckim in cruda radice w południowej części województwa krakowskiego w latach 1334 - 1434, w: Roczniki Humanistyczne tom XLI, zeszyt 2, (1993), s. 70
  8. JaninaJ. Król JaninaJ., LucynaL. Kozub LucynaL., MichałM. Piętak MichałM. (red.), Dawna kuchnia górali gorczańskich w rytmie czterech pór roku, Ochotnica Górna : Kraków : [Ochotnica Dolna]: Koło Gospodyń Wiejskich w Ochotnicy Górnej ; Wydawnictwo Wysoki Zamek ; [Gmina Ochotnica Dolna], 2020, s. 12, ISBN 978-83-956259-1-6 [dostęp 2024-07-23] .
  9. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 97.
  10. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15] .
  11. PAP, Pierwsze sześcioraczki w Polsce, w: Głos dla Życia, nr 3(157)/2019, s. 7, ISSN 1231-207X

Linki zewnętrzne

  • Tylmanowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 700 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Ochotnica Dolna
Wsie
Osada
  • Górniki
Integralne
części wsi
  • Barbarówka
  • Barnasie
  • Bartorzówka
  • Bartoszówka
  • Bąki
  • Bełk
  • Berdel
  • Białówka
  • Bibiarze
  • Bielskie
  • Błachuty
  • Błaszczaki
  • Bliszcze
  • Brysiówka
  • Brzeg
  • Brzegi
  • Brzezie
  • Buciorówka
  • Buciory
  • Bukowinka
  • Chlebki
  • Chlipały
  • Chrobaki
  • Chryczyki
  • Cyrchla
  • Czajki
  • Czeczugi
  • Czepiele
  • Czuby
  • Dłubacze
  • Fisiorki
  • Forendówki
  • Furcówka
  • Gabrysie (Ochotnica Górna)
  • Gabrysie (Tylmanowa)
  • Gardonie
  • Gąszcze
  • Golce
  • Gołdyny
  • Gorcowe
  • Górki
  • Górzany
  • Gronie
  • Gronik Wyżni
  • Groniówka
  • Grzebaki
  • Hamówka
  • Hardopadły
  • Holina
  • Hologówka
  • Hubiaki
  • Iwanki
  • Jagiełły
  • Jamne
  • Janczury
  • Jaszcze
  • Jaszcze Duże
  • Jaszcze Małe
  • Jędraczki
  • Jurki
  • Jurkowski Potok
  • Kaletówka
  • Kamieniec
  • Kapłony
  • Kąt
  • Klępy
  • Kliniec
  • Kłodne
  • Kolebisko
  • Kołodzieje
  • Kołodziejówka
  • Kopcówka
  • Koszarzyska
  • Kotarówka
  • Kotelnica
  • Koziary
  • Kozielce
  • Kozuby
  • Króle
  • Królowo
  • Krzyśki
  • Księżaki
  • Kuce
  • Kudowe
  • Kusówka
  • Kwaleńce
  • Lemierz
  • Leskówka
  • Ligasy (Ochotnica Dolna)
  • Ligasy (Tylmanowa)
  • Liptaki
  • Lochówka
  • Lubańskie
  • Łęg Dolny
  • Łęg Górny
  • Łukowie
  • Łupienie
  • Majdówka
  • Makowica
  • Marchewki
  • Marciny
  • Masztalerze
  • Maziarzówka
  • Miazgi
  • Młynne
  • Morciakówka
  • Mostkowe
  • Myśliwce
  • Na Karolkę
  • Niżni Gronik
  • Nogawki
  • Obidza
  • Osobie
  • Padół
  • Palczyki
  • Paluchy
  • Piszczki (Ochotnica Dolna)
  • Piszczki (Tylmanowa)
  • Piszczkówka
  • Pitki
  • Płaśnie
  • Polaki
  • Polisiówka
  • Połanki
  • Posadowskie
  • Potok
  • Potok Janczurowski
  • Puchry
  • Rąbańczyska
  • Rola
  • Równie
  • Rusnaki
  • Rzeka
  • Saski
  • Sikorówka
  • Sikory
  • Skalne
  • Skałka
  • Skrodne
  • Sojkówka
  • Sołtyska
  • Soskówka
  • Stachówka
  • Stalmachy
  • Stasichy
  • Stolce
  • Studzionki
  • Szlagi
  • Szlagówka (Ochotnica Dolna)
  • Szlagówka (Ochotnica Górna)
  • Szpuntówka
  • Szymany
  • Talafusy
  • Tarchały
  • Tomaszki
  • Twarogi
  • Urbaniaki
  • Ustrzyk
  • Wierchbabieniec
  • Wierchmłynne
  • Wybrańce
  • Zabaście
  • Zachry
  • Zagonie
  • Zarębówka
  • Zawady
  • Zawory
  • Zaziąbły
  • Ziemianki

Herb gminy Ochotnica Dolna