Wiosłonos chiński
| Psephurus gladius[1] | |||
| (Martens, 1862) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | promieniopłetwe | ||
| Podgromada | kostnochrzęstne | ||
| Rząd | jesiotrokształtne | ||
| Rodzina | wiosłonosowate | ||
| Rodzaj | Psephurus | ||
| Gatunek | wiosłonos chiński | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| |||
| |||
Wiosłonos chiński[3] (Psephurus gladius) – wymarły[4] gatunek ryby jesiotrokształtnej z rodziny wiosłonosowatych (Polyodontidae), największa słodkowodna ryba Chin. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Psephurus.
Występowanie
Występował w rzece Jangcy i jej dopływach. Ostatni żywy osobnik został zaobserwowany w 2003.
Spadek liczebności odnotowano już między XIII a XIX wiekiem, ale w latach 70. 20 wieku utrzymywano roczne połowy ok 25 ton. Gatunek wciąż występował w niewielkich ilościach w latach 80. (32 osobniki zostały złowione w 1985 r.), a młode zaobserwowano jeszcze w 1995[5][6].
Według pracy z 2019 opublikowanej w czasopiśmie Science of the Total Environment gatunek należy uznać za wymarły. Główną przyczyną jego wyginięcia było przełowienie i utrata krytycznych siedlisk, a także budowa Tamy Trzech Przełomów i tamy Gezhouba, co pozbawiło populację dostępu do morza i podzieliło ją na mniejsze subpopulacje, uniemożliwiając migrację na tarło[7][8].
W lipcu 2022 roku Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody wpisała wiosłonosa na listę gatunków wymarłych[9].
Cechy morfologiczne
Osiągał do 3 m długości i 300 kg masy ciała. Publikowana długość standardowa (SL) 7 m i masa 500 kg jest kwestionowana[10]. Podobnie jak wiosłonos amerykański miał wyrostki filtracyjne, ale krótsze i mniej liczne. Także pysk (rostrum) miał krótszy w stosunku do długości ciała.
Rozród
Tarł się wczesną wiosną w rzekach i jeziorach na kamienisto-żwirowym lub kamienistym dnie.
Odżywianie
Odżywiał się rybami.
Przypisy
- ↑ Psephurus gladius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Psephurus gladius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ Hui Zhang, Ivan Jarić, David L. Roberts, Yongfeng He, Hao Du, Jinming Wu, Chengyou Wang i Qiwei Wei. Extinction of one of the world's largest freshwater fishes: Lessons for conserving the endangered Yangtze fauna. „Science of The Total Environment”. 136242, w druku. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2019.136242. (ang.).
- ↑ Jia YanJ.Y. Xie Jia YanJ.Y., Wen JiaW.J. Tang Wen JiaW.J., Yu HuiY.H. Yang Yu HuiY.H., Fish assemblage changes over half a century in the Yellow River, China, „Ecology and Evolution”, 8 (8), 2018, s. 4173–4182, DOI: 10.1002/ece3.3890, ISSN 2045-7758, PMID: 29721289, PMCID: PMC5916296 [dostęp 2020-05-02] .
- ↑ LiuL. Chenhan LiuL., ZengZ. Yongjun ZengZ., Notes on the Chinese Paddlefish, Psephurus gladius (Martens), „Copeia”, 1988 (2), 1988, s. 482–484, DOI: 10.2307/1445891, ISSN 0045-8511, JSTOR: 1445891 [dostęp 2020-05-02] .
- ↑ MateuszM. Sowiński MateuszM., Oto jeden z pierwszych gatunków uznanych za wymarłe w 2020 r. [online], wyborcza.pl, 20 stycznia 2020 [dostęp 2020-05-02] .
- ↑ BobB. Yirka BobB., Chinese paddlefish declared extinct [online], phys.org, 8 stycznia 2020 [dostęp 2020-05-02] (ang.).
- ↑ Chinese Paddlefish and wild Yangtze Sturgeon extinct - IUCN [online], Reuters, 22 lipca 2022 [dostęp 2022-07-23] (ang.).
- ↑ Psephurus gladius. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 24 lutego 2009]
Bibliografia
- Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- Britannica: animal/Chinese-paddlefish
