Wolfenbüttel
![]() | Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
![]() Kohlmarkt | |||||
| |||||
Państwo |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj związkowy |
| ||||
Powiat | |||||
Powierzchnia | 78,46 km² | ||||
Wysokość | 77 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy | 05331 | ||||
Kod pocztowy | 38300, 38302, 38304 | ||||
Tablice rejestracyjne | WF | ||||
Położenie na mapie Dolnej Saksonii ![]() | |||||
Położenie na mapie Niemiec ![]() | |||||
![]() | |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa |
Wolfenbüttel – miasto powiatowe w Niemczech w kraju związkowym Dolna Saksonia, stolica powiatu Wolfenbüttel. W latach 1430–1754 siedziba książąt Brunszwiku-Lüneburga.
Miasto leży nad rzeką Oker, ok. 13 km na południe od Brunszwiku. Powierzchnia miasta wynosi 78,46 km², 31 grudnia 2023 roku miasto liczyło 53 034 mieszkańców[1].
Historia
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1118 roku, wymieniana jest jako Wulferesbutle. Około roku 1430 tutejszy zamek został siedzibą książąt Brunszwiku i Lüneburga z dynastii Welfów. W 1542 warownia została zniszczona przez wojska związku szmalkaldzkiego. 7 sierpnia 1570 miasto uzyskało prawa targowe oraz herb. W 1589 założono tu garnizon, a w latach 1602–1609 wzniesiono ratusz. Podczas wojny trzydziestoletniej w 1626 miasto zajęły wojska duńskiego króla Chrystiana IV Oldenburga, a rok później – wojska cesarskie pod dowództwem Gottfrieda Heinricha zu Pappenheima. W 1747 miejscowości Heinrichstadt, Neue Heinrichstadt, Gotteslager (Juliusstadt), Auguststadt i Dammfeste połączono w jedno miasto Wolfenbüttel. W latach 1753–1754 rodzina książęca przeniosła swoją siedzibę do Brunszwiku. W latach 1757–1761, podczas wojny siedmioletniej, miasto było pod kontrolą wojsk francuskich. W latach 1806–1813 wchodziło w skład Królestwa Westfalii pod berłem Hieronima Bonapartego, brata Napoleona I. W 1838 uruchomiono połączenie kolejowe z Brunszwikiem, a w 1861 uruchomiono pierwszą lampę gazową. W 1893 otwarto synagogę przy Lessingstraße, rok później – muzeum miejskie, a w latach 1907–1909 wzniesiono budynek teatru. Podczas I wojny światowej zginęło 453 mieszkańców miasta, a w 1944 roku Wolfenbüttel nawiedziły naloty bombowe. W 1956 zlokalizowano tu garnizon Bundeswehry. W 1974 w granice miasta włączono miejscowości: Adersheim(inne języki), Ahlum(inne języki), Atzum(inne języki), Fümmelse(inne języki), Halchter(inne języki), Groß Stöckheim(inne języki), Leinde(inne języki), Linden(inne języki), Salzdahlum(inne języki) i Wendessen(inne języki)[2].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Aerial_image_of_Schloss_Wolfenb%C3%BCttel_%28view_from_the_east%29.jpg/220px-Aerial_image_of_Schloss_Wolfenb%C3%BCttel_%28view_from_the_east%29.jpg)
Zabytki
- Zamek Wolfenbüttel, dawna siedziba książąt Brunszwiku-Lüneburga,
- Mały Zamek(inne języki),
- Herzog August Bibliothek,
- obiekty sakralne:
- manierystyczny kościół Beatae Mariae Virginis,
- barokowy kościół Świętej Trójcy,
- szachulcowy kościół św. Jana Chrzciciela(inne języki),
- neoromański kościół rzymskokatolicki św. Piotra.
Przemysł
W mieście znajduje się gorzelnia produkująca likier Jägermeister.
Ludzie związani z Wolfenbüttel
Gotthold Ephraim Lessing w roku 1779 napisał tu swoje ostatnie główne dzieło Natan mędrzec (niem. Nathan der Weise). Przyszedł tu na świat matematyk i kartograf Carl Brandan Mollweide. Żyła tu córka Zygmunta I i królowej Bony Zofia Jagiellonka, została pochowana w kościele Błogosławionej Marii Dziewicy. W latach 80. XX w. zamieszkała tu polska piosenkarka Karin Stanek. Po śmierci została pochowana na miejscowym cmentarzu katolickim[3].
Miasta partnerskie
Blankenburg (Harz), Saksonia-Anhalt
Kamienna Góra, Polska
Kenosha, Stany Zjednoczone
Satu Mare, Rumunia
Sèvres, Francja
Września, Polska
Polkowice, Polska
Przypisy
- ↑ LSN-Online, die größte regionalstatistische Datenbank Deutschlands [online], www1.nls.niedersachsen.de [dostęp 2024-07-23] .
- ↑ StadtS. Wolfenbüttel StadtS., Wolfenbütteler Stadtgeschichte [online], Stadt Wolfenbüttel [dostęp 2024-07-23] (niem.).
- ↑ ih: Wolfenbuttel pod Brunszwikiem – tu spoczywa Karin Stanek. se.pl, 2011-11-02. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-29)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona miasta
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu: Wolfenbüttel
Miasta |
|
---|---|
Gminy samodzielne (Einheitsgemeinde) | |
Gminy zbiorowe (Samtgemeinde) | |
Obszary wolne administracyjnie (Gemeindefreies Gebiet) |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Wappen_Landkreis_Wolfenb%C3%BCttel.svg/50px-Wappen_Landkreis_Wolfenb%C3%BCttel.svg.png)