Zenia Larsson

Zenia Larsson

Data i miejsce urodzenia	2 kwietnia 1922 Łódź
Data i miejsce śmierci	4 września 2007 Sztokholm
Język	szwedzki
Dziedzina sztuki	literatura, rzeźba

Zenia Szajna Larsson, de domo Marcinkowska (ur. 2 kwietnia 1922 w Łodzi, zm. 4 września 2007 w Sztokholmie) – polsko-szwedzka^[1] pisarka i rzeźbiarka żydowskiego pochodzenia, ocalała z Zagłady.

Urodziła się w 2 kwietnia 1922 roku^[2] w Łodzi jako Zenia Marcinkowska^[3]. Wychowała się robotniczej dzielnicy^[2]. Zaprzyjaźniła się w dzieciństwie z Chavą Rosenfarb, z którą później przez lata prowadziła korespondencję^[4]. W latach 1940–1944 mieszkała w łódzkim getcie^[2]. W tym okresie ojciec Zeni popełnił samobójstwo, by jego żona i córka dostały jego przydział żywności; Rosenfarb odkryła jego ciało^[4]. Po likwidacji getta Zenia została deportowana do obozu Auschwitz-Birkenau, a następnie do Bergen-Belsen, gdzie dotrwała oswobodzenia obozu w kwietniu 1945 roku^[2]. Emigrowała do Szwecji w sierpniu tego samego roku, dzięki pomocy Czerwonego Krzyża^[5].

Studiowała rzeźbę na akademii sztuk pięknych, kształciła się w pracowni Erica Grateʼa^[2]. Pracując z różnorodnym materiałem, takim jak drewno, terakota, gips i marmur, tworzyła przede wszystkim studia postaci oraz portrety, w tym wizerunek Astrid Lindgren^[2]. Do jej prac w przestrzeni publicznej należy rzeźba Vandraren w Falun^[2].

W 1960 roku zadebiutowała jako pisarka autobiograficzną powieścią Skuggorna vid träbron^[2], w której opisała II wojnę światową z punktu widzenia swojego alter ego, dziewczynki o imieniu Paula Levin^[5]. Utwór otwierał trzytomowy cykl wojenny, na który składają się dodatkowo Lang är gryningen (1961) i Livet till mötes (1962)^[2][3]. Tym samym Larsson jedną z pierwszych osób w Szwecji, które opisały swoje doświadczenia w obozach koncentracyjnych^[2][4]. W dorobku Larsson znajdują powieści, opowiadania, eseje oraz słuchowiska radiowe^[2]. Opublikowała także swoje listy do Chavy Rosenfarb w zbiorze pt. Brev Fran En Ny Verk Lighet (1972)^[4].

Zmarła 4 września 2007 roku^[2] w Sztokholmie^[3].