Znieczulenie
| Ten artykuł od 2015-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Znieczulenie, anestezja (gr. αν- an- “bez” + αἲσθησις aisthesis “zmysłu”) – zjawisko przerwania przewodzenia impulsów nerwowych aferentnych z komórek receptorowych oraz eferentnych do komórek efektorowych pozwalający na bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub innego, potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu medycznego. W przeciwieństwie do analgezji blokuje przewodzenie wszystkich impulsów w obie strony.
Specjalność lekarska zajmująca się znieczuleniami to anestezjologia.
Zobacz kolekcję cytatów na temat znieczulenia w Wikicytatach |
Rodzaje znieczulenia
W zależności od metody wyróżnia się:
- analgosedację
- znieczulenie ogólne (tzw. narkoza lub uśpienie)
- znieczulenie regionalne
- znieczulenie miejscowe
- Znieczulenie powierzchowne
- Znieczulenie nasiękowe
- blokady centralne
- znieczulenie podpajęczynówkowe (rdzeniowe)
- znieczulenie zewnątrzoponowe
- znieczulenie ogonowe
- blokady obwodowe
- blokada przykręgowa
- blokady nerwów obwodowych
- blokady specjalne
- znieczulenie miejscowe
- znieczulenie kombinowane, zawierające elementy kilku rodzajów znieczulenia.
Historia
W starożytności pierwsze znieczulenia sporządzano z ziół takich jak opium czy marihuana. Dopiero w XIX wieku zaczęto przeprowadzać badania nad efektywnymi środkami znieczulającymi. W 1800 roku brytyjscy chemicy Humphry Davy i Thomas Beddoes(inne języki) stwierdzili znieczulające właściwości podtlenku azotu (tzw. "gazu rozweselającego"), jednak w tamtych czasach był jedynie wykorzystywany do rozrywek. Pierwszym, który wykorzystał go do znieczulenia był amerykański dentysta Horace Wells. W 1844 użył on podtlenku azotu podczas ekstrakcji zęba, lecz ponieważ pacjent był młodym, dobrze zbudowanym mężczyzną, nie było ono całkowicie skuteczne i pacjent krzyczał (później przyznał, że nie z bólu, a szoku), co wpłynęło na negatywny odbiór metody.
Kolejnym znaczącym środkiem znieczulającym jest chloroform, odkryty w 1831 roku. Jego skuteczność została potwierdzona dopiero w 1847. Zyskał popularność do tego stopnia, że 1853 roku wykorzystano go do uśpienia Wiktorii Hanowerskiej podczas porodu księcia Leopolda.
Pierwszą skuteczną operację pod narkozą na polu bitwy przeprowadził w roku 1847 rosyjski chirurg Nikołaj Pirogow.
Znieczulenie miejscowe
- Osobny artykuł: Środki znieczulające miejscowo.
Znieczulenie ogólne
- Osobny artykuł: Znieczulenie ogólne.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
- Britannica: topic/anesthesia-pathology, topic/anesthesia
- Universalis: anesthesie
- БРЭ: 1823515
- DSDE: anæstesi