Manastir Svetog Jovana Krstitelja kod Gornjeg Matejevca

Manastir Svetog Jovana Krstitelja
Osnovni podaci
Mesto:	Gornji Matejevac, Pantelej  SRB
Vrsta spomenika:	Manastir
Vreme nastanka:	11. vek
Tip spomenika:	Spomenik kulture od velikog značaja
Stepen zaštite:	{{{Stepen}}}
Vlasnik:
Nadležna ustanova za zaštitu:	Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš
Nadležna institucija
Sedište:	Niš
Adresa:	Niš
Internet strana:	[http:// ]

Manastir Svetog Jovana Krstitelja pripada Eparhiji niškoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Prvobitni manastir vezuje se za vreme cara Konstantina Velikog. Godina gradnje je bez pouzdanih podataka, ali zbog načina gradnje, vezuje se za 11. vek.^[1]

Smešten je u blizini sela Gornji Matejevac, između brda Beli Vrh i Temeni Vrh. Pominje u turskim popisima iz 1498, 1516. i 1564. godine kada je već opusteo već opusteo. Po predanju, u vreme turskog ropstva živelo dvanaest monaha, koji su bili narodni prosvetitelji, pčelari i prepisivači bogoslužbenih knjiga.

Manastirska crkva je jednobrodna trikohalna građevina sa manjom pripratom na zapadnoj strani. Podužni poluobličasti svod se oslanja na bočne lukove poduprte masivnim pilastrima. Ukopan je oko jedan metar u zemlju. Podne površine pokrivene su brižljivo klesanim kamenim pločama. Za časnu trpezu poslužio je antički stub. U zidu između naosa i priprate nalazi se veliki lučno oblikovan ulazni otvor, iznad koga je dvopojasna luneta. Manastir Sv. Jovana Krstitelja kod Donjeg Matejevca5.jpg Krajem 16. veka crkva je obnavljena, kada je dozidana priprata, a nešto kasnije, u prvim decenijama 17. veka, crkva je živopisana. Poslednjim intervencijama iz 1835. godine, u vreme mitropolita Kalinika, izvršena je opšta konsolidacija hrama, obnovljena fasada, prozori, portal i podne površina naosa i priprate.

1869. godine urađen je novi živopis od strane putujuće zografske družine, o čemu svedoči natpis iznad ulaza u naos i ikonostas koji je iz tog vremena.

U vreme Oktobarske revolucije ruske monahinje odbegle od boljševičkog terora našle su utočište u ovom manastiru, gde su osnovali školu za slepe.

• Manastiri Eparhije niške
• Spisak spomenika kulture u Nišavskom okrugu

• MANASTIR SV JOVANA IZNAD GORNJEG MATEJEVCA Arhivirano 2012-09-12 na Wayback Machine-u
• Sveti oganj još gori Novosti 13. jun 2010.
• Praznik roždestva preteče Gospodnjeg Jovana, Eparhija niška

Portal Srbija